Σε κρίση οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Πακιστάν

Του ΝΙΚΟΛΑ ΖΗΡΓΑΝΟΥ
Η ετεροχρονισμένη επιτυχία των Αμερικανών να εντοπίσουν και να εκτελέσουν τον Οσάμα μπιν Λάντεν είχε ως παράπλευρη απώλεια την απαξίωση των πακιστανικών μυστικών υπηρεσιών και του στρατού, του μόνου θεσμού που κρατάει ενωμένη τη στρατηγικής σημασίας χώρα των 180 εκατομμυρίων μουσουλμάνων.


Οι στρατηγοί στο Ισλαμαμπάντ ένιωσαν βαθιά ντροπή όχι μόνο γιατί αποδείχτηκε ότι ο υπ' αριθμόν ένα καταζητούμενος στον κόσμο είχε βρει καταφύγιο δίπλα σε στρατιωτική περιοχή, αλλά κυρίως, γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποίησαν την επιχείρηση εξόντωσης του Οσάμα μονομερώς, χωρίς άδεια, παραβιάζοντας την -όποια- κυριαρχία του Πακιστάν. Ηδη, από τον περασμένο χρόνο η κοινή γνώμη πιέζει αφόρητα την κυβέρνηση για τις συστηματικές παραβιάσεις του εναέριου χώρου του Πακιστάν από αμερικανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη, τα οποία πραγματοποιούν φονικές επιδρομές κατά υπόπτων μελών της Αλ Κάιντα.

Τώρα, είναι ακόμη πιο δύσκολο για τον πρωθυπουργό Γιουσούφ Ράζα Γκιλάνι και ιδίως για τον πρόεδρο Ασίφ Αλι Ζαρνταρί να ανακτήσουν τη χαμένη τους αξιοπιστία, τόσο στο εξωτερικό, όσο κυρίως, στο εσωτερικό της μεγάλης χώρας που σπαράσεται από τη φυλετική και θρησκευτική βία, την ώρα που στο μαλακό της υπογάστριο, στο Αφγανιστάν, μαίνεται ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας και του αντάρτικου των παστούν ταλιμπάν.

Το Ισλαμαμπάντ βρέθηκε απέναντι στη διεθνή κοινότητα και κυρίως τις ΗΠΑ σε αμυντική θέση και ο πρωθυπουργός αναγκάστηκε να καταναλώσει το μεγαλύτερο μέρος του λόγου του στη Βουλή για να αποσείσει τις υποψίες ότι οι μυστικές του υπηρεσίες, η πανίσχυρη SIS, έδινε έστω και άτυπα κάλυψη στον υπ' αριθμόν ένα καταζητούμενο και μόνο στο τέλος της τοποθέτησής του ανέβασε τους τόνους και υπερασπίστηκε το ζήτημα της κυριαρχίας της χώρας του. «Δεν θα επιτρέψουμε να ξαναγίνει» τόνισε και ο «κύριος 10%», όπως αποκαλείται ο πρόεδρος Ζαρντάρι, για το ποσοστό της «χορηγίας» που απαιτεί από κάθε επενδυτή που πέφτει στα γαμψά του νύχια.

Στην ουσία, οι Πακιστανοί αναγκάστηκαν να πιουν ένα πικρό ποτήρι το οποίο θα έχει πολιτικό κόστος και ίσως συμβάλλει στην αποσταθεροποίηση της χώρας. Η επιβίωση του καθεστώτος στηρίζεται σήμερα στην πολιτική, στρατιωτική και οικονομική βοήθεια των ΗΠΑ, της μόνης χώρας που μπορεί να κατευνάσει την ανερχόμενη Ινδία, την οποία οι Πακιστανοί θεωρούν ως τον ιστορικό τους εχθρό λόγω και της διαμάχης για τον έλεγχο του Κασμίρ.

Οι Αμερικανοί δεν θέλουν να σκοτώσουν τη σχέση τους με το Πακιστάν, χώρα-κλειδί για την επιτυχία της έκβασης της αφγανικής εκστρατείας, όμως εκτίμησαν ότι τελικά, όπως και έγινε, το Ισλαμαμπάντ θα έπινε το πικρό ποτήρι μέχρι τέλους.

Και για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία πως θα συνεχιστούν οι μονομερείς στρατιωτικές ενέργειες εντός πακιστανικού εδάφους, ένα μη επανδρωμένο αμερικανικό αεροσκάφος πυροδότησε πυραύλους κατά υπόπτων τρομοκρατών. Ηταν η τέταρτη ανάλογη επίθεση μετά την επιχείρηση κατά του Οσάμα, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί ο πρωθυπουργός Γκιλάνι να ζητήσει να τεθούν τα μη επανδρωμένα αμερικανικά αεροσκάφη υπό την εποπτεία του Πακιστάν. Σε ένδειξη δυσαρέσκειας αναβλήθηκε και η επίσημη επίσκεψη στην Ουάσιγκτον του στρατηγού Χαλίντ Σαμίν Γουάιν, δεύτερου στην ιεραρχία του στρατού.

Οι δύο πλευρές έχουν πολλά να χάσουν από μια επιδείνωση των σχέσεών τους, αλλά η πολιτική της Ουάσιγκτον φέρνει στα χαμηλότερα όριά της την αξιοπιστία και τη βιωσιμότητα της πακιστανικής κυβέρνησης. Από την πλευρά της η Αλ Κάιντα απάντησε με λουτρό αίματος ύστερα από επίθεση αυτοκτονίας κατά κέντρου εκπαίδευσης αστυνομικών, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν πάνω από 80 δόκιμοι.

Ενδεικτικό της αδύναμης θέσης, του αδιεξόδου και της έλλειψης επιλογών και εναλλακτικών λύσεων που βρίσκεται το Ισλαμαμπάντ, είναι ότι οι μυστικές υπηρεσίες SIS, αυτό το μικρό κράτος εν κράτει που κυβερνάει το Πακιστάν, διοχέτευσαν σε φιλική τους τοπική εφημερίδα το όνομα του σταθμάρχη της CIA στο Ισλαμαμπάντ. Ωστόσο, οι δύο πλευρές προσδοκούν μέσα από τη συνεργασία τους στρατηγικά οφέλη στο άμεσο μέλλον και δεν θα επιτρέψουν να υπονομευτούν από τις περιπλοκές που δημιούργησε η επιχείρηση κατά του Οσάμα.

Οι Αμερικανοί δεν μπορούν να ολοκληρώσουν την αφγανική τους εκστρατεία, ούτε και να απεμπλακούν από τον πόλεμο χωρίς την υποστήριξη του Ισλαμαμπάντ και ιδίως της SIS, ενώ οι Πακιστανοί περιμένουν πώς και πώς την αμερικανική αποχώρηση από το Αφγανιστάν, για να γεμίσουν το κενό, να ανακτήσουν την επιρροή τους και τον έλεγχο των νοτίων και ανατολικών επαρχιών του Αφγανιστάν, την περιοχή των παστούν ταλιμπάν, την οποία θεωρούν στρατηγικής σημασίας για την ασφάλειά τους. http://www.enet.gr/