Οι ιερές μπίζνες της Εκκλησίας στην Κύπρο

Η Αυτοκέφαλος Εκκλησία της Κύπρου θα μπορούσε να συμπεριληφθεί στο περιοδικό «Forbes»με τις πλουσιότερες στον κόσμο, αν υπήρχε τέτοια λίστα. Με 868 εκατ. ευρώ αποθεματικό, με ακίνητα, με τραπεζικές καταθέσεις, με μετοχές στο χρηματιστήριο, ποιος αλήθεια δεν θα ζήλευε το ιερό πορτοφόλι της. Και όμως, παρά την οικονομική ευρωστία της, η οικονομική κρίση χτύπησε και την Εκκλησία της Κύπρου και άρχισε ήδη περικοπές σε... αγαθοεργίες, σε φιλανθρωπίες και σε βοήθειες.

Ναι, δεν διαβάσατε λάθος, τα οικονομικά της Εκκλησίας για να διατηρηθούν εύρωστα θα πρέπει να υπάρξουν οικονομίες και οι οικονομίες αυτές θα προέλθουν κυρίως από την περικοπή των φιλανθρωπιών! Ώστε μετά, Θεού -και... Αλλάχ- θέλοντος, να γίνουν χρυσοφόρες επενδύσεις με τη βοήθεια των εμίρηδων του Κατάρ. Ήδη ο Μακαριότατος Αρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος Β΄ είπε ότι έχουν ζητήσει μείωση του ενοικίου όσοι χρησιμοποιούν υποκαταστικά (σ.σ.: ενοικιαζόμενα ακίνητα) της Εκκλησίας και κυρίως οι ξενοδόχοι, οι οποίοι επικαλέστηκαν τη χάρη του Αγίου Πνεύματος και τη φιλευσπλαχνία της Μεγαλόχαρης και ζήτησαν να τους μειωθούν κατά 50% τα ενοίκια που πληρώνουν στην Εκκλησία, αφού πολλά ξενοδοχεία στην Κύπρο είναι ιδιοκτησία διαφόρων ιερών μονών και της Αρχιεπισκοπής. Και να 'ταν μονάχα αυτά; Η οικονομική κρίση χτύπησε την πόρτα της Αρχιεπισκοπής και ως πρώτο μέσο αντιμετώπισής της ήταν να παγώσουν οι εξαγγελθείσες δεσμεύσεις του Αρχιεπισκόπου για οικονομική βοήθεια προς το Πατριαρχείο της Αλεξανδρείας και την Εκκλησία της Αλβανίας, ωσότου βελτιωθούν οικονομικά τα πράγματα: «Θέλουμε να βοηθήσουμε και θα το πράξουμε, όταν όμως αυτό είναι εφικτό», είπε ο Μακαριότατος. Όπως εξήγησε ο διευθυντής της Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας κ. Ι. Χαριλάου, κατά το 2008 η Εκκλησία απώλεσε περίπου 282 εκατ. ευρώ από μετοχές, ενώ το 2009 προβλέπεται ότι η απώλεια, λόγω της κρίσης, θα είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Στην Κύπρο φορολογείται η περιουσία της Εκκλησίας, το 2008 πλήρωσε συνολικά 6.868.909 ευρώ φόρο. Όπως διευκρίνισε μάλιστα ο κ. Χαριλάου, η «Εκκλησία πληρώνει κανονικά φόρους, παρά το γεγονός ότι δεν την αναγκάζει η νομοθεσία». Τώρα θα πείτε, υπάρχει κάποιος που δεν τον υποχρεώνει η Πολιτεία να πληρώσει φόρο και πληρώνει φόρο οικειοθελώς; Μόνον η Εκκλησία της Κύπρου το κάνει αυτό, γιατί, όπως εξήγησαν εκπρόσωποί της, «φόρους πληρώνουμε ακολουθώντας τις διατάξεις της συμφωνίας που κάναμε με την Πολιτεία και την οποία, δυστυχώς, η πολιτεία δεν υπέγραψε». Με δύο λόγια, οι φόροι πληρώνονται προκαταβολικά, εν όψει της επερχόμενης συμφωνίας για φορολογία της εκκλησιαστικής περιουσίας ανάμεσα στην Εκκλησία και στην Πολιτεία. Ήδη έχουν γίνει συναντήσεις μεταξύ των δύο μερών, πλην, όμως, δεν κατέληξαν σε συμφωνία, κάτι που ενόχλησε τον Αρχιεπίσκοπο, ο οποίος δήλωσε: «Δεν προτίθεμαι να συνεχίσω τις προσπάθειες, εκτός και αν έρθει η Κυβέρνηση να μας προσεγγίσει», υποσχόμενος, ωστόσο, ότι η Εκκλησία θα συνεχίσει να πληρώνει τους φόρους της, όπως έπραξε και κατά το 2008.


Μοναστήρι μεγάλης αξίας
Τη μεγαλύτερη περιουσία, σύμφωνα με τα όσα δημοσιεύθηκαν στα κυπριακά ΜΜΕ και παρουσιάζονται στον πίνακα λογαριασμών των Θρόνων και Σταυροπηγιακών Μονών (όπως είναι η επίσημη ονομασία τους), για το 2008 κατέχει η Ιερά Μονή Κύκκου, με αποθεματικό πέραν των 554 εκατ. ευρώ. Ακολουθεί η Ιερά Αρχιεπισκοπή, με περιουσία περίπου 123 εκατ. ευρώ και η Μητρόπολη Λεμεσού με περιουσία περίπου 55 εκατ. ευρώ. Η συνολική περιουσία της κυπριακής Εκκλησίας, η οποία περιλαμβάνει το αποθεματικό όλων των Θρόνων και Σταυροπηγιακών Μονών, ανέρχεται σε 847.707.976 ευρώ. Το σύνολο των εσόδων της ανήλθε το 2008 σε 46.012.584 ευρώ, ενώ το σύνολο των εξόδων της σε 46.167.043 ευρώ, παρουσιάζοντας έλλειμμα της τάξεως των 154.459 ευρώ. Στα έσοδα της Εκκλησίας περιλαμβάνονται και 970.000 ευρώ από έσοδα εκκλησιαστικής φύσης (όπως είναι το παγκάρι, τα κεριά κτλ.), περίπου 10 εκατ. ευρώ από εισφορές του κεντρικού φορέα μισθοδοσίας κληρικών, 17 εκατ. ευρώ από επενδύσεις και ενοίκια, περίπου 1.300.000 ευρώ από πλεόνασμα άλλων δραστηριοτήτων και 1,5 εκατ. ευρώ από χρηματοδοτικά έξοδα.
Οι εκκλησιαστικές εισφορές σε εκπαιδευτικά ιδρύματα και υποτροφίες, σε οργανώσεις και σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, σε ασθενείς και σε φτωχούς, σε χήρες πρεσβύτερες, καθώς και σε ορφανά (της αεροπορικής τραγωδίας «Ήλιος» και των πυροπλήκτων της Ηλείας) ανήλθαν κατά το έτος 2008 σε περίπου πέντε εκατ. ευρώ. Περίπου 17 εκατ. ευρώ στοίχισαν στην Εκκλησία της Κύπρου τα διοικητικά και λειτουργικά της έξοδα και περίπου 10,5 εκατ. ευρώ η μισθοδοσία του κλήρου. Τα περισσότερα έξοδα είχαν κατά το 2008 η Αρχιεπισκοπή (16.906.539 ευρώ) και ακολούθως η Μονή του Κύκκου (12.061.064 ευρώ), ενώ τα λιγότερα έξοδα είχε η (κατεχόμενη από τους Τούρκους) Ιερά Μονή Αποστόλου Βαρνάβα.


Οι δουλειές στο Κατάρ
Ο Μακαριότατος -ο οποίος προσφάτως επισκέφθηκε και το Κατάρ για να διερευνήσει, όπως λέγεται, κατά πόσον είναι εφικτό αραβικά κεφάλαια να εισρεύσουν στην Κύπρο για ξενοδοχειακές μπίζνες- δήλωσε αισιόδοξος για τα οικονομικά επιτεύγματα της Εκκλησίας, τονίζοντας ότι το 2008 ήταν θετικό από οικονομικής άποψης. Δεν παρέλειψε, βεβαίως, να επισημάνει δύο πράγματα:
* Πρώτον: Η Εκκλησία θα επεκτείνει τις οικονομικές δραστηριότητές της. Όχι, βεβαίως, για να αυξήσει την ήδη μεγάλη περιουσία της, αλλά, όπως είπε, «για να υπηρετεί το ποίμνιό της», και δεν παρέλειψε να καθορίσει και το στόχο της για το επόμενο έτος, που είναι το «νοικοκύρεμα και η μεγαλύτερη προσφορά στο λαό».
* Δεύτερον: Θα υπάρξουν, λόγω της κρίσης, «αιματηρές οικονομίες» σε όλα τα έξοδα. Ωστόσο, έσπευσε να εξηγήσει, θα υπάρξει ειδικό κονδύλι για τη φιλοξενία στην Κύπρο νέων ευρωβουλευτών και επιτρόπων από την Κομισιόν, με στόχο να ενημερωθούν για τις θέσεις της Εκκλησίας στο Κυπριακό και στο θέμα της σύλησης των ναών και των μνημείων στο κατεχόμενο τμήμα της Μεγαλονήσου.
Αλλά οι οικονομίες είναι η μια πλευρά του νομίσματος, και λίγους απασχολούν. Το πραγματικό ερώτημα που σκανδαλίζει την κυπριακή πρωτεύουσα είναι αν την ίδια ώρα γίνονται ή όχι ιερές μπίζνες με το Κατάρ. Το Κατάρ είναι ίσως το μοναδικό αραβικό κρατίδιο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων που διατηρεί διπλωματικές σχέσεις με την Κύπρο και φιλοξενεί στην Ντόχα κυπριακή διπλωματική αποστολή. Προσφάτως το επισκέφθηκαν τόσο ο Αρχιεπίσκοπος όσο και ο Πρόεδρος της Κύπρου κ. Δ. Χριστόφιας.
Πολλά γράφτηκαν και ειπώθηκαν για την επίσκεψη του Μακαριοτάτου στο Κατάρ, ότι δήθεν έκλεισε συμφωνία για την ανέγερση πολυτελούς ξενοδοχείου σε εκκλησιαστική γη, στην περιοχή απέναντι από το Ηilton της Λευκωσίας (που είναι ιδιοκτησία της Μarfin), πλην όμως δεν υπάρχει κάτι που να επιβεβαιώνει αυτές τις πληροφορίες. Ίσως να προδίδει κάτι πρόσφατη επίσκεψη αράβων επενδυτών στη Λευκωσία. Όπως και να 'χει, η κυπριακή Εκκλησία στο σύνολό της ελέγχει πολλά ξενοδοχεία, και οι ξενοδόχοι που τα εκμεταλλεύονται οικονομικά ζητούν σήμερα μείωση του ενοικίου, λόγω της οικονομικής κρίσης.


Το ύψος του καθεδρικού
ΚΑΙ ΕΝΩ η κυπριακή Εκκλησία προσπαθεί να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση με «αιματηρές οικονομίες» και ταυτόχρονα επικερδείς επενδύσεις, διαμάχη έχει ξεσπάσει στη Λευκωσία και για το ύψος που πρέπει να έχει ο νέος καθεδρικός ναός στο ιστορικό κέντρο της κυπριακής πρωτεύουσας. Ο αρχιτέκτονας του προτεινόμενου έργου κ. Ν. Μελετίου βεβαιώνει ότι το ύψος του θα είναι 23 μ. και όχι 29 μ. όπως λανθασμένα έχει γραφεί. Ενστάσεις διατυπώθηκαν από πολλούς, ενώ πολλές διαμαρτυρίες έφτασαν και στη δήμαρχο Λευκωσίας, κυρία Ελένη Μαύρου, σύμφωνα με τις οποίες η ανέγερση τέτοιου κτιρίου θα αλλοιώσει τη φυσιογνωμία της παλαιάς πόλης. Ωστόσο, ο αρχιτέκτονας υποστηρίζει ότι η Αρχιεπισκοπή δεν προτίθεται να ανεγείρει εμπορικό κέντρο, αλλά σημείο αναφοράς, έτσι το χαρακτήρισε, όπως συνηθίζεται σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
BHMA