Η ελπίδα και τα περιθώρια

Του Aλεξη Παπαχελα

Θα έχουμε πολλά να γράψουμε και να κουβεντιάσουμε για τα τελευταία πεντέμισι χρόνια, αλλά και για τα δύσκολα που έρχονται από αύριο το πρωί για τη χώρα. Μια τέτοια μέρα όμως το σωστό είναι να μείνουμε στην ελπίδα πως ο επόμενος πρωθυπουργός θα πετύχει στη δύσκολη αποστολή του. Το 2009 δεν είναι το 2004, η χώρα βρίσκεται σε δεινή δημοσιονομική κατάσταση και ήρθε η ώρα να λυθούν προβλήματα που κρύβαμε επιμελώς κάτω από το χαλί εδώ και δεκαετίες. Μπορεί ο κ. Παπανδρέου να τα καταφέρει;

Αν είναι ανάγκη να μάθει κάτι από τα λάθη του κ. Καραμανλή, αυτό είναι η βασική αρχή πως «ό,τι μπορείς να κάνεις σήμερα, κάν’ το σήμερα, μην περιμένεις». Ο απερχόμενος πρωθυπουργός δεν το έμαθε ποτέ αυτό δυστυχώς και, ενώ τα είχε όλα με το μέρος του το 2004, δίστασε να προχωρήσει στις γενναίες τομές που είχε στο μυαλό του. Γι’ αυτό ο κ. Παπανδρέου πρέπει να προχωρήσει σε γενναίες αλλαγές από... αύριο το πρωί, όσο έχει αέρα στα πανιά του. H Ελλάδα δεν μπορεί να «πετάει» απλά στον αυτόματο πιλότο, αλλά δεν είναι και σίγουρο ότι αντέχει πολλούς μεταμοντέρνους πειραματισμούς. Και εκεί είναι που χρειάζεται μεγάλη προσοχή η νέα διακυβέρνηση, ούτε να απορροφηθεί από το «βαθύ ΠΑΣΟΚ» ούτε όμως και να κάνει υπερβολικούς πειραματισμούς.

Ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ έχει μερικά χαρακτηριστικά που μπορούν να αποβούν καταλυτικά. Εχει πείσμα, όταν αποφασίσει να κυνηγήσει ένα στόχο. Στέκεται καλά στο εξωτερικό, όπου έχει εξαιρετική φήμη και πολλούς φίλους. Διαλέγει συνήθως γύρω του συμβούλους και στελέχη που έχουν ένα επίπεδο και λειτουργεί κοσμοπολίτικα, προσπαθώντας πάντοτε να μπολιάζει το περιβάλλον του με ιδέες και τεχνικές από το εξωτερικό. Και, τέλος, έχει όντως αποδείξει ότι ξέρει να επιβιώνει πολιτικά, ακόμη και όταν όλοι τον ξεγράφουν. Ολα αυτά είναι σημαντικά, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι φτάνουν για να κυβερνήσεις μια τόσο δύσκολη χώρα όπως είναι η Ελλάδα.

Ο κ. Παπανδρέου θα έχει άλλωστε απέναντί του τα ίδια προβλήματα που σταμάτησαν τον κ. Καραμανλή το 2004: ένα κόμμα που στη βάση του απεχθάνεται τις μεταρρυθμίσεις, ένα κράτος διαβρωμένο από τον κομματισμό και τον συνδικαλισμό και ισχυρότατα διαπλεκόμενα συμφέροντα που ξέρουν να παίζουν καλά το παιχνίδι εξουσίας.

Ο Κώστας Καραμανλής του 2004 γνώριζε καλά τα προβλήματα, αλλά δεν τόλμησε να κάνει τις ρήξεις του αρκετά νωρίς. Μετά ήρθαν η κούραση, η αδράνεια, μαζί με τη συνειδητοποίηση των τεράστιων προβλημάτων που κρύβονται πίσω και από τη μικρότερη ακόμη τομή. Αυτό βέβαια που ενδεχομένως θα βοηθήσει την επόμενη κυβέρνηση είναι η σχετική ωμότητα με την οποία ο απερχόμενος πρωθυπουργός εξήγησε προεκλογικά τη δημοσιονομική συγκυρία και όσα πρέπει να γίνουν για να συγκρατηθεί κάπως η κατάσταση. Κανείς δεν αμφισβητεί ότι ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ έχει ιδέες, νεωτεριστικές αντιλήψεις και διάθεση για ρήξεις. Απλά, στην Ελλάδα η μετάβαση από το όραμα στο έργο δεν είναι ποτέ μια εύκολη υπόθεση.

Ο κ. Παπανδρέου μπορεί να έχει το σωστό όραμα για την πράσινη ανάπτυξη, π.χ., αλλά για να φτάσει να γίνει πραγματικότητα πρέπει να περάσει από μύριες συμπληγάδες. Το ταξίδι του θα είναι δύσκολο, όλοι του ευχόμαστε να πετύχει. Τα περιθώρια για μια ακόμη χαμένη τετραετία είναι δυστυχώς απειροελάχιστα πλέον.

www.kathimerini.gr