24/7/11

Απαθανατίζοντας τη δόξα της αρχαιότητας

της Ελίνας Γαληνού
Η γέννηση της φωτογραφίας, συνέπεσε με την έντονη επιθυμία των Ευρωπαίων του 19ου αιώνα να γνωρίσουν μέσα από ακριβείς απεικονίσεις, χώρες μακρινές που μέχρι τότε, μόνο να φανταστούν μπορούσαν. Η ταξιδιωτική λογοτεχνία και οι αναπαραστάσεις των περιηγητών ζωγράφων, παρείχαν πολλά ερεθίσματα για γνωριμίες με άλλους κόσμους. Αν όμως οι πρώτοι φωτογράφοι που περιόδευσαν τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, υποκινήθηκαν από την "έλξη της Ανατολής" και το ενδιαφέρον για τους αρχαίους πολιτισμούς, στην Ελλάδα συγκινήθηκαν από την "δόξα της αρχαιότητας". Ετσι οι ελληνικές αρχαιότητες, αφ΄ότου ανακοινώθηκε επίσημα η εφεύρεση της φωτογραφίας, έμελλε ν΄αποτυπωθούν από τον φακό διακεκριμένων περιηγητών-φωτογράφων. Ενας απ΄αυτούς, ο Σκοτσέζος James Robertson που έφυγε από την χώρα του για να εργαστεί στο αυτοκρατορικό νομισματοκοπείο της Κωνσταντινούπολης, έμελλε να εξελιχθεί σε ταλαντούχο φωτογράφο ελληνικών αρχαιοτήτων.

Κατά το 1853, ο Robertson άφησε την χαρακτική και ασχολήθηκε με τη φωτογραφία, ανοίγοντας ένα φωτογραφικό εργαστήριο στην συνοικία Πέραν. Τότε περίπου ξεκίνησε τις φωτογραφικές περιοδείες του, αρχικά στην Αθήνα. Η θέα των ελληνικών μνημείων κερδίζει τη ματιά του και σπεύδει να την αποθανατίσει με τον φακό του. Αν και η Αθήνα κυριαρχεί στα ενδιαφέροντά του, βρίσκει ότι τα ερεθίσματα για φωτογράφιση είναι πάρα πολλά. Η περιήγησή του, ακολουθεί την καθιερωμένη διαδρομή των περιηγητών-ζωγράφων του 19ου αιώνα. Ο φακός στρέφεται από τα μνημεία της Ακρόπολης, στους αρχαιολογικούς χώρους της πόλης, προς στους ναούς του Ποσειδώνα στο Σούνιο, αλλά μετατοπίζεται και εκτός Αττικής, προς τον ναό της Αφαίας Αθηνάς στην Αίγινα και του Απόλλωνα στην Κόρινθο. Οι φωτογραφικές του συνθέσεις, χαρακτηρίζονται από την έντονη παρουσία του ανθρώπινου στοιχείου που παραπέμπει στις αντίστοιχες ζωγραφικές απόψεις της εποχής. Οι φύλακες των μνημείων, οι φουστανελλοφόροι και οι δυτικότροπα ενδεδυμένοι επισκέπτες, ποζάρουν ανάμεσα στα μνημεία διασκεδάζοντας την μονοτονία των ερειπίων.
Οι φωτογραφίες του Robertson, με θέμα τις ελληνικές αρχαιότητες, συνιστούν ένα εξαιρετικό σύνολο από σπάνια δείγματα της πρώιμης φωτογραφικής τέχνης. Από πλευράς τεχνικής, εφαρμόζει μια πρωτοποριακή μέθοδο που είχε ανακαλυφθεί το 1851. Είναι η μέθοδος του υγρού κολλοδίου. Οι γυάλινες πλάκες που χρησιμοποιούσε, ίδιου μεγέθους με τις φωτογραφίες, έπρεπε να εκτεθούν στην φωτογραφική μηχανή όσο ήταν ακόμα υγρές. Για την προετοιμασία τους, λίγο πριν τη λήψη, έπρεπε να μεταφέρει στον τόπο φωτογράφισης όλον τον απαραίτητο εξοπλισμό. Αυτό όμως είχε πολύ καλύτερο αποτέλεσμα απ΄ότι η παλαιότερη μέθοδος της καλοτυπίας, διότι επιτύγχανε ευκρινέστερες απεικονίσεις, για θέματα όπως οι ελληνικές αρχαιότητες που παίζει ρόλο η λεπτομέρεια.
Γενικά όμως, τα αρχαία μας μνημεία κυριάρχησαν στις φωτογραφικές προτιμήσεις των τότε περιηγητών, δεδομένου ότι η εποχή εκείνη χαρακτηρίζονταν από την τάση αναβίωσης του κλασσικισμού και η Ελλάδα, είχε πρωταρχικό ενδιαφέρον. Μια γνωριμία της εξαιρετικής δουλειάς του Σκωτσέζου φωτογράφου, μπορούμε να έχουμε από την έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, όπου παρουσιάζονται 38 πρωτότυπες φωτογραφικές εκτυπώσεις από το Portfolio "Photographs by Robetson. Athens and the Grecian Antiquities", που είχε δωρίσει η κα Ρένα Ανδρεάδη, φίλη του Μουσείου, στα Φωτογραφικά Αρχεία του Ιδρύματος. Η έκθεση θα παραμείνει ως τις 21 Αυγούστου.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.