Τιμούν δύο ήρωες του πολέμου

Πολύκαρπος Πρατσής, ο ήρωας της Μόρφου,Ο Δόκιμος Αξιωματικός που φύλαγε πάντοτε Θερμοπύλες, που με αυτοθυσία πολέμησε σε μάχη λίγο έξω από την Κερύνεια, σώζοντας στρατιώτες που ήταν μαζί του. Ο Νικόλας Αγαπίου, τον Αύγουστο του 1974, επέστρεψε στη μονάδα του, αφήνοντας πίσω του γυναίκα και τρία παιδιά.«Ο ένας δεν πάει να πολεμήσει, ο άλλος δεν πάει… ποιος θα πάει τελικά να εμποδίσει την προέλαση των Τούρκων;


Τιμούν δύο ήρωες του πολέμου

αποχαιρετισμος
Ο ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ Πρατσής με αυτοθυσία πολέμησε σε μάχη λίγο έξω από την Κερύνεια, σώζοντας στρατιώτες που ήταν μαζί του. Ο Νικόλας Αγαπίου, τον Αύγουστο του 1974, επέστρεψε στη μονάδα του, αφήνοντας πίσω του γυναίκα και τρία παιδιά.

Επιστρέφει σε μια «κάσα θανάτου»...
Χτυπήθηκε με ξιφολόγχη και μετά πυροβολήθηκε στο κεφάλι

ΤΟΥΛΟΥΚΑ ΠΑΡΠΑ
Στις 13 του Αυγούστου του 1974 αποχαιρέτησε για τελευταία φορά την οικογένειά του στο Τραχώνι της Κυθραίας: τη γυναίκα του Γιωργούλα που ήταν τότε 24 χρόνων και τα παιδιά του Σάββα 3, Ντίνα 2 και το στερνοπαίδι του, τον μικρό Κούλλη που δεν είχε γιορτάσει ακόμη τα πρώτα του γενέθλια. Οι εκκλήσεις συγγενών, φίλων και συγχωριανών, να μην επιστρέψει στη μονάδα του «διότι είναι προδομένα τα πάντα» δεν κατάφεραν να μεταπείσουν το 28χρονο παλικάρι. «Ο ένας δεν πάει να πολεμήσει, ο άλλος δεν πάει… ποιος θα πάει τελικά να εμποδίσει την προέλαση των Τούρκων;», είπε ο Νικόλας Αγαπίου και ξεκίνησε να επιστρέψει εκεί όπου υπηρετούσε, στον Κορνόκηπο.
Έφυγε και ποτέ δεν ξαναγύρισε. Πρόσφατα, εντοπίστηκαν τα λείψανά του, μαζί με άλλων 18 ατόμων, σε πηγάδι στο Τζιάος. Η ταυτοποίηση έφερε στο φως άγνωστες πληροφορίες: ότι χτυπήθηκε με ξιφολόγχη και στη συνέχεια πυροβολήθηκε στο κεφάλι. Οι πληροφορίες που συγκέντρωσε με κόπο ο γιος του, αναφέρουν ότι μαζί με άλλα δύο άτομα, πρόβαλαν αντίσταση στην προέλαση των Τούρκων με αποτέλεσμα να χάσουν και οι τρεις τη ζωή τους. Το γεγονός ότι κτυπήθηκε με ξιφολόγχη και στη συνέχεια πυροβολήθηκε στο κεφάλι, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι συνελήθη από εξαγριωμένους Τούρκους στρατιώτες, που τον βασάνισαν και μετά τον εκτέλεσαν. Ο θυμός τους, πιθανότατα να οφείλεται στο ότι ο Νικόλας Αγαπίου πολέμησε ηρωικά, επιφέροντάς τους σημαντικές απώλειες σε άψυχο και κυρίως έμψυχο υλικό. Από το 1974 μέχρι και πριν από λίγες μέρες, η σύζυγός του Γεωργία και τα παιδιά του, ανέμεναν την επιστροφή του. Αλλιώς την ανέμεναν, αλλιώς θα τον υποδεχθούν σήμερα. Το σπίτι που τους φιλοξενεί στην προσφυγιά, στην Βουφαβέντου 13, εκεί στην άκρη του Καϊμακλιού, λίγα βήματα μακριά από τη «νεκρή ζώνη» θα ανοίξει σήμερα το πρωί, για να δεχτεί την επιστροφή του αγνοούμενου. Το παλικάρι που έφυγε πριν 35 και πλέον χρόνια για το μέτωπο του πολέμου, με την ελπίδα ότι θα μπορέσει να εμποδίσει την κατάληψη της μικρής πατρίδας, επιστρέφει σε μια κάσα θανάτου. Λίγα οστά, μεταξύ των οποίων και ένα κρανίο στο οποίο υπάρχει ακόμη το χρυσό του δόντι, αποτελούν ό,τι έχει απομείνει από εκείνον… Τα οστά τού μέχρι πρόσφατα αγνοουμένου, πηγαίνουν πριν από την εκκλησιά για τη νεκρώσιμη ακολουθία, στο σπίτι που διαμένει η οικογένειά του… «Έτσι κάναμε στο χωριό μας, έτσι θα κάνουμε και στον άντρα μου», λέει η σύζυγός του που από τον Αύγουστο του 1974 έδωσε τις δικές της μάχες για να κρατηθεί αυτή και τα παιδιά της στη ζωή… Λίγο μετά που αποχαιρέτησε τον σύζυγό της τον Αύγουστο του 1974, συνελήφθη αιχμάλωτη, μαζί με τα παιδιά και άλλους συγγενείς της. Τους οδηγούσαν από το ένα χωριό στο άλλο. Στην περιπλάνησή τους, πέρασαν και από το Τζιάος, όπου κατέληξαν ομαδικά στο σχολείο του χωριού. Εκεί, την αναζήτησε και την βρήκε ο «Τζιαμαλής», ένας Τουρκοκύπριος κάτοικος του εκεί χωριού, που ως πλανώδιος πωλητής πήγαινε στο Τραχώνι και την γνώριζε. Της είπε ότι λίγες μέρες προηγουμένως, καταστράφηκε το σπίτι του στις μάχες και γι’ αυτό διέμενε μαζί με την οικογένειά του, στο σπίτι κάποιων συγγενών του. Ο «Τζιαμαλής» πήρε αυτήν και τα παιδιά, και τους πήγε στο σπίτι όπου διέμενε και εκεί τους ετοίμασαν φαγητό και τους φιλοξένησαν για λίγες ώρες. Αργότερα, αργά το βράδυ, όταν κοιμόταν μαζί με τα παιδιά στο σχολείο, Τουρκοκύπριος σκοπός την ξύπνησε και της είπε να βγει έξω στην αυλή, διότι κάποιος την ζητούσε.
Φοβήθηκε και δεν πήγε, όμως μέχρι σήμερα, διερωτάται εάν αυτός που την αναζήτησε εκείνο το βράδυ, ήταν ο σύζυγός της, που πολέμησε στην περιοχή Τζιάους και πιθανότατα έμαθε για την αιχμαλωσία της οικογένειάς του και προσπάθησε να επικοινωνήσει μαζί τους μέσω εκείνου του Τουρκοκύπριου στρατιώτη που μιλούσε ελληνικά.
Αιχμάλωτη η οικογένεια του αγνοούμενου Νικόλα Αγαπίου, έμεινε μέχρι τον Νιόβρη του 1974. Με τη μετάβασή τους στις ελεύθερες περιοχές, έμαθαν και τα κακά μαντάτα. Η Γεωργία, για πρώτη φορά άκουσε τη λέξη αγνοούμενος να συνοδεύει το όνομα του συζύγου της και δεν ήξερε τη σημασία της. Αργότερα, την έμαθε πολύ καλά, όταν με τη φωτογραφία του γάμου τους στο στήθος, έτρεχε από τη μια εκδήλωση στην άλλη, απαιτώντας διακρίβωση της τύχης του.
Όλα αυτά τα χρόνια, ούτε καντήλι άναψε, ούτε μνημόσυνο έκανε. «Όλα αυτά τα χρόνια πίστευα ότι, επειδή ήταν μορφωμένος, τον είχαν κάπου και δούλευε. Δεν περνούσε από το μυαλό μου η πιθανότητα ότι μπορεί να είναι νεκρός», λέει.

Μάνα Κουράγιο

ΜΑΝΑκαι πατέρας είναι από το 1974 για τα παιδιά της η κυρία Γεωργία και ξέρει πολύ καλά τι θα πει πόνος, στέρηση, κακουχίες, αιχμαλωσία. Σήμερα, υποδέχεται στο σπίτι της προσφυγιάς, λίγα χιλιόμετρα μακριά από το χωριό της, τα οστά του συζύγου της. Η επιστροφή του αγνοούμενου, ίσως απαλύνει λίγο τον πόνο της, αφού πλέον μπορεί να του ανάβει καντήλι, να του κάνει μνημόσυνο, να επισκέπτεται τον τόπο που θα αναπαύσει τα κόκαλά του.
Μαζί της για να τιμήσουν τον ήρωα σύζυγό της, θα είναι εκ μέρους της Πολιτείας ο Υπουργός Υγείας Χρήστος Πατσαλίδης και εκ μέρους του ΑΚΕΛ ο Παναγιώτης Χάμπας.
Παράκληση της κυρίας Γεωργίας, αντί στεφάνων να γίνουν εισφορές για την οικογένεια. «Υπάρχουν άτομα φτωχά που χρειάζονται βοήθεια. Με αυτό τον τρόπο θα μπορέσω να τα βοηθήσω», λέει η μάνα που ξέρει και τι θα πει φτώχεια.

ΔΩΡΟ ΣΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ

Η οικογένεια του Νικόλα Αγαπίου που κατάγεται από τον Λυθροδόντα και ήταν παντρεμένος στο Τραχώνι, πληροφορήθηκε για την ταυτοποίηση των λειψάνων του, πριν από λίγες μέρες και συγκεκριμένα στις 29 Σεπτεμβρίου, ημέρα εορτής του Αγίου Κυριακού. «Δώρο από τον πατέρα μου για τη γιορτή μου», λέει ο 36χρονος πλέον Κυριάκος, που μεγάλωσε χωρίς ποτέ να φωνάξει «πατέρα».


Πολύκαρπος Πρατσής, ο ήρωας της Μόρφου
Ο Δόκιμος Αξιωματικός που φύλαγε πάντοτε Θερμοπύλες
ΤΟΥΦΡΙΞΟΥΔΑΛΙΤΗ

Οτελευταίος αξιωματικός που έδωσε την μάχη. Ο ήρωας που φύλαγε τις προδομένες Θερμοπύλες μέχρι την τελευταία πνοή της ζωής του. Παρέμεινε εκεί, προστάτης της πατρίδας και των στρατιωτών του. Χάθηκε μέσα στον όλεθρο και την καταστροφή, παραμένοντας αλύγιστος.

Πολύκαρπος Πρατσής, ο Δόκιμος Αξιωματικός του 251 Τάγματος Πεζικού που έγραψε τη δική του σελίδα στην κυπριακή ιστορία κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, βρισκόταν μέχρι τον Ιούλιο του 2007 στον κατάλογο των αγνοουμένων, όταν τα οστά του βρέθηκαν σε ομαδικό τάφο στο Καζάφανι, μέσα στο πλαίσιο των εργασιών της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων. Τιμής ένεκεν η Πολιτεία, του έδωσε το βαθμό του Ανθυπολοχαγού.

Ο Πολύκαρπος Πρατσής από τη Μόρφου, αποτελεί μιαν από τις αφανείς ηρωικές μορφές που μέσα σε εκείνες τις δύσκολες μέρες, ύψωσε το ανάστημα του απέναντι στους εισβολείς. Ήταν μόλις 19 χρονών… Η τουρκική εισβολή βρίσκει τον Πολύκαρπο Πρατσή να υπηρετεί τη θητεία του ως Δόκιμος Αξιωματικός στο 251 Τάγμα Πεζικού που έδρευε στην Κερύνεια. Όπως θυμάται η αδελφή του Τούλα, ο Πολύκαρπος αγαπούσε ιδιαίτερα την πόλη της Κερύνειας και τη θάλασσα και δεν ήθελε να μετακινηθεί από εκεί. Την επομένη της εισβολής, στις 21 Ιουλίου, ο Πολύκαρπος επικοινωνεί τηλεφωνικά με την οικογένεια του, ζητώντας να μάθει αν είναι όλοι καλά. «Λίγο πριν το μεσημέρι χτύπησε το τηλέφωνο και απάντησα εγώ», θυμάται η κ. Τούλα. «Ήταν ο Πολύκαρπος και στο άκουσμα της φωνής του, δεν μπορείτε να φανταστείτε πόση ήταν η χαρά μου που διαπίστωνα ότι ήταν καλά μέχρι εκείνη τη στιγμή. Ήταν ταραγμένος και ήθελε να μάθει για τον αδελφό του, τα ξαδέλφια του και εμάς αν ήμασταν καλά. Ήταν πάρα πολύ βιαστικός, μα πρόλαβα και του ζήτησα τον αριθμό του τηλεφώνου που μας πήρε», διηγείται η κ. Τούλα.

Την επομένη, η αδελφή και η μάνα του ήρωα κάθονταν από το πρωί μπροστά από το τηλέφωνο, περιμένοντας να ακούσουν ένα μήνυμα από τον Πολύκαρπο. «Λίγο πριν το μεσημέρι, αφού δεν άντεχα άλλο, πήρα τηλέφωνο στον αριθμό που μου έδωσε την προηγούμενη μέρα. Απάντησε κάποιος άλλος στρατιώτης και ζήτησα τον αδελφό μου, που ήρθε στο τηλέφωνο ταραγμένος και πάρα πολύ βιαστικός. Με ρώτησε για εμάς και ήταν πολύ ανήσυχος, περιγράφοντας την κατάσταση που επικρατούσε στην περιοχή. Μου είπε ότι ο ουρανός ήταν γεμάτος καπνούς από τους βομβαρδισμούς, έπεφταν αλεξιπτωτιστές από παντού και τους έβαζαν από παντού. Τον ρώτησα αν έφαγαν τίποτε και μου είπε ότι είχε βρει μια κονσέρβα σε ένα σπίτι εγκαταλελειμμένο που είχαν μπει και την μοίρασε στους στρατιώτες του. Εγώ και η μητέρα μου, τον παρακαλούσαμε να φύγει γιατί ήταν όλα προδομένα, αλλά αυτός δεν μας άφηνε να μιλήσουμε. Αυτή ήταν και η τελευταία φορά που μίλησα μαζί του. «Ήταν πολύ θαρραλέο παιδί, δεν δείλιαζε και όπως μάθαμε από συμπολεμιστές του, αγωνιζόταν μέχρι την τελευταία στιγμή. Ήταν ο τελευταίος αξιωματικός που έμεινε στην Κερύνεια».

Η ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ
Ο ΔΗΜΟΣΜόρφου, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Μέρες Μνήμης Μόρφου», πραγματοποιεί σήμερα Σάββατο στις 5 μ.μ. στη λεωφόρο Ηρώων στην Έγκωμη παρά τον Τύμβο Μακεδονίτισσας, τελετή αποκαλυπτηρίων του ανδριάντα του ήρωα Πολύκαρπου Πρατσή.

«Μας έσωσε τη ζωή…»

ΧΑΡΗστην αυτοθυσία και τον ηρωισμό του Πολύκαρπου Πρατσή, κάποιοι άνθρωποι σήμερα ζουν και αφηγούνται τον τρόπο με τον οποίο τους έσωσε από πυρά της τουρκικής αεροπορίας.

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Προσφύγων, Αριστοφάνης Γεωργίου, γνωστός με τον Πολύκαρπο από τα μαθητικά τους χρόνια, έμελλε να τον συναντήσει ξανά εκείνες τις δύσκολες μέρες. «Υπηρετούσα στον 120 Λόχο Βαρέων Όπλων», αναφέρει ο κ. Γεωργίου, «και κατά το μεσημέρι της 20ής Ιουλίου πήραμε διαταγή να κινηθούμε μέσω Κλεπίνης προς Κερύνεια για να βρούμε τα τουρκικά άρματα και να τα χτυπήσουμε. Όταν εισήλθαμε στην Κερύνεια, μας αντελήφθηκε η τουρκική αεροπορία και δεχθήκαμε την επίθεση ακριβώς έξω από το στρατόπεδο που υπηρετούσε ο Πολύκαρπος. Σε κάποια στιγμή, βλέπαμε τη γραμμή που δημιουργείτο από το μυδραλιοβολισμό του αεροπλάνου να έρχεται κατευθείαν πάνω στο λαντ ρόβερ και θα το χτυπούσε μοιράζοντάς το στα δύο. Δευτερόλεπτα πριν μας χτυπήσει, το αεροπλάνο αναγκάστηκε να κάνει στροφή προς τα πάνω και να φύγει. Ο λόγος ήταν γιατί οι δυνάμεις που ήταν μέσα στο στρατόπεδο έβαλαν εναντίον του. Αμέσως μετά την απαλλαγή από την τουρκική αεροπορία, μπήκαμε στο στρατόπεδο και εκεί είδα ποιος ηγείτο της ομάδας που χτύπησε το αεροπλάνο. Δεν ήταν άλλος από τον Πολύκαρπο, ο οποίος ήταν στο στρατόπεδο με άλλους 3-4 στρατιώτες και οι οποίοι με κίνδυνο της ζωής τους, έβαλλαν κατά του αεροπλάνου».Ο Πολύκαρπος ήταν η ψυχή του στρατοπέδου, όπως θυμάται, αφού αυτός οργάνωνε τα πάντα.

«Έμεινε να μας καλύψει»

Ο ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣτου 251 Τάγματος Πεζικού Βίκτωρας Χατζηστυλλής, ήταν ο άνθρωπος που είδε για τελευταία φορά τον Πολύκαρπο Πρατσή. Η μαρτυρία του επιβεβαιώνει την ηρωική μορφή του νεαρού δόκιμου αξιωματικού. «Ήταν ένα εξαιρετικό παιδί», αναφέρει ο κ. Χατζηστυλλής και αφηγείται τις τελευταίες δύσκολες στιγμές που πέρασαν μαζί.
«Τη Δευτέρα (22 Ιουλίου) ακούσαμε άρματα να έρχονται προς το λόχο μας», συνεχίζει. «Γύρω στο μεσημέρι, σταμάτησαν τα άρματα μπροστά από το λόχο μας λίγο έξω από την Κερύνεια και άρχισαν να βάζουν εναντίον μας. Εγώ με τον Πόλυ και ακόμα δύο εφέδρους ήμασταν στα χαρακώματα. Με το που μπήκε ο πρώτος Τούρκος στρατιώτης μέσα στο λόχο, πήγα να του βάλω με το μαρτίνι, αλλά ο Πόλυς με απέτρεψε, γιατί οι δύο έφεδροι δεν είχαν όπλο και με το που θα πυροβολούσα, θα εντόπιζαν τις θέσεις μας και θα μας σκότωναν σίγουρα. Μας είπε να φύγουμε πίσω από τα χαρακώματα. Φύγαμε έρποντας πάνω από την Κερύνεια και φτάσαμε στο δρόμο Λευκωσίας- Κερύνειας. Σταματήσαμε στο πρώτο σπίτι που βρήκαμε και κοιτάξαμε προς Κερύνεια. Είδαμε ότι υπήρχαν αρκετοί οπλισμένοι στρατιώτες που έρχονταν από το δρόμο. Από την άλλη πλευρά υπήρχαν τανκς σταματημένα. Εμείς έπρεπε να διασχίσουμε το δρόμο. Λέει μου ο Πόλυς, θα περάσουμε ένας- ένας απέναντι και να περάσεις εσύ πρώτος. Έτρεξα 60-100 μέτρα, περνώντας απέναντι και κρύφτηκα πίσω από κάτι ελιές. Όταν γύρισα πίσω, κανείς δεν ήταν εκεί…». Κανένας από τους υπόλοιπους δεν τον ακολούθησε. Το τι έγινε μετά, κανείς δεν ξέρει ακριβώς. Ίσως να είδαν κάποιο κίνδυνο και να επέστρεψαν πίσω. Ίσως, ίσως…