«Ο Πέτρος Γιάλλουρος έπεσε αγωνιζόμενος με όπλα τις πέτρες, από τη σφαίρα του Εγγλέζου»

Δολοφονήθηκε στο πεδίο της μάχης

ΤΟΥΚΩΣΤΑ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Κυκλοφόρησε πρόσφατα, σ’ ένα λιτό και καλαίσθητο τόμο, 156 σελίδων, το βιβλίο του Βαρωσιώτη φιλολόγου Δ. Λεβέντη «Η ζωή και ο θάνατος του Πέτρου Γιάλλουρου». Η κυκλοφορία του βιβλίου, αν και έχει χρονολογική ένδειξη 2009, συνέπεσε (όχι τυχαία) με την 54η επέτειο από τον ηρωικό θάνατό του στις 7 Φεβρουαρίου 1956.

Ο Πέτρος, πιο γνωστός με το υποκοριστικό Πετράκης Γιάλλουρος, δολοφονήθηκε εν ψυχρώ από Αγγλους στρατιώτες σε κεντρικό σημείο της Αμμοχώστου, στη διάρκεια μαθητικής διαδήλωσης σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το κλείσιμο του Ελληνικού Γυμνασίου της πόλης. Οι διαδηλώσεις άρχισαν την προηγούμενη μέρα, στις 6 Φεβρουαρίου 1956, όταν οι μαθητές διαδήλωσαν την αντίθεσή τους για το κλείσιμο του Παγκυπρίου Γυμνασίου, ενέργεια που είχε ως αποτέλεσμα το κλείσιμο και του δικού τους σχολείου.

Ψυχή των εκδηλώσεων και συγκρούσεων με τις αγγλικές δυνάμεις ήταν ο Π. Γιάλλουρος, τελειόφοιτος μαθητής από το Ριζοκάρπασο, που από την αρχή του Αγώνα είχε αναδειχτεί σε ηγετική φυσιογνωμία της μαθητικής νεολαίας Αμμοχώστου, επειδή, εκτός από την ενεργό συμμετοχή του στις μαθητικές οργανώσεις της ΕΟΚΑ, ήταν κι ο επίσημος σημαιοφόρος του σχολείου του, τιμητική θέση που την είχε κερδίσει ως άριστος μαθητής, με άψογο ήθος και εργατικότητα, σε συνδυασμό με το λεβέντικο παράστημά του.
Ο Δ. Λεβέντης, συντοπίτης, συμμαθητής, φίλος και συναγωνιστής του Π. Γιάλλουρου, έζησε από κοντά τα συγκλονιστικά εκείνα δρώμενα. Ήταν επομένως το ιδανικότερο πρόσωπο που θα μπορούσε, με τη χρονική απόσταση μισού και πλέον αιώνα και με τη σοφία που απέκτησε εν τω μεταξύ, να τα διερευνήσει και να τα αναπαραστήσει στην ουσία τους, ως ένα οφειλόμενο χρέος τιμής όχι μόνο προς τον εαυτό του και τον φίλο του, αλλά και προς ολόκληρη τη νεότητα και κατ’ επέκταση τον Αγώνα του ‘55. Το αποτέλεσμα της απόπειράς του είναι υποδειγματικό, αντάξιο μνημείο του Π. Γιάλλουρου.

Επειδή συνδυάζει αβίαστα α) την αυθεντικότητα, αφού περιγράφει γεγονότα που έζησε, β) τη μεθοδικότητα, αφού παραθέτει μαρτυρίες, κείμενα, επιστολές και πρακτικά ψυχρά τεκμηριωμένα, γ) την αμεσότητα, αφού αφήνει τα ίδια τα γεγονότα να μιλήσουν από μόνα τους, δ) τη σεμνοπρέπεια, αφού παραμερίζει σχεδόν ολότελα τον εαυτό του και τη δική του συμμετοχή ή γνώμη ή αισθήματα, δεν περιαυτολογεί, δεν ρητορεύει, δεν λογοτεχνεί κι επικεντρώνεται αυστηρά στο αντικείμενό του, τον Π. Γιάλλουρο, ε) την καθαρότητα και τη λιτότητα της γλώσσας, την ορθολογική δόμηση του υλικού (κεφάλαια, φωτογραφίες, χειρόγραφα, χάρτες κ.ά.).

Αρκεί να αναφέρουμε ότι ο συγγραφέας δεν διστάζει να διαλύσει τον ωραίο μύθο που ήθελε τον Π. Γιάλλουρο να δολοφονείται την ώρα που, επικεφαλής της διαδήλωσης, κρατούσε αγέρωχα την ελληνική σημαία. Αλλά και το αντίθετο, που διέδωσαν οι Άγγλοι, ότι πυροβολήθηκε τυχαία, από αδέσποτη σφαίρα.

Είναι καλύτερα όμως, ακολουθώντας τη μέθοδο του συγγραφέα, αντί να μιλάμε εμείς για το έργο του αναλύοντας και αξιολογώντας το, να παραθέσουμε μερικά αποσπάσματα ώστε το ίδιο το έργο να μιλήσει από μόνο του.

Το συμπέρασμα
Έχοντας υπόψη όσα λέχθηκαν και βασιζόμενοι στα υπάρχοντα μέχρι σήμερα στοιχεία, μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι ο Πέτρος, κρατώντας πέτρα ή άοπλος, χωρίς σημαία και χωρίς πηλήκιο, πυροβολήθηκε την ώρα που ήταν σε διαδήλωση μαζί με 50-60 άλλους μαθητές. Τον πυροβόλησε με όπλο στεν άνδρας της Αεροπορικής ή της Στρατιωτικής Αστυνομίας από σταματημένο τζιπ ή αφού κατέβηκε απ’ αυτό, στην οδό Κυπριανού, σε ελάχιστη απόσταση από τη νοτιοανατολική γωνία του σταυροδρομιού Ερμού - Κυπριανού, όπου το κατάστημα Καψουράχη και απέναντι από το πρατήριο της Σόκονυ Βάκιουμ. Το άτομο που πυροβόλησε τον Πέτρο, πιθανότατα τον σημάδεψε για να τον σκοτώσει, εκδικούμενο τραυματισμούς ή απώλειες συναδέλφων του. Πιθανόν μάλιστα να ξεχώρισε τον Πέτρο, επειδή είχε αρχηγική συμπεριφορά, και πιθανόν να του ήταν γνωστό πρόσωπο από πρηγούμενες διαδηλώσεις. Ο Πέτρος, τραυματισμένος, έτρεξε όσο μπορούσε παραπατώντας στην Κυπριανού, μακριά από το τζιπ. Το αίμα άρχισε να τρέχει 4-5 μέτρα από το σημείο του τραυματισμού του. Προχώρησε μόνος 20 περίπου μέτρα, ανέβηκε δύο ψηλά σκαλοπάτια, μπήκε στο κατάστημα Διανέλλου, βόγγηξε και σωριάστηκε στην είσοδο. Μεταφέρθηκε με ιδιωτικό αυτοκίνητο σε κλινική, αλλά στο μεταξύ εξέπνευσε.

Ο δικαστής είχε πάρει το μήνυμα από τις εφημερίδες για τον αγγλικό στρατό: Δεν σκοτώνεις εύκολα έναν μαθητή στη διαδήλωση. Αν τον σκοτώσεις, χάνεις την υπόληψή σου και δεν είναι εύκολο να την ξαναποκτήσεις. Γι’ αυτό και προσπάθησε να δείξει ότι ο στρατιωτικός πυροβόλησε επειδή κινδύνευσε η ζωή του.

>>η αληθεια
Η εικόνα του Πέτρου, που δημιούργησε ο λαός, ότι σκοτώθηκε κρατώντας την ελληνική σημαία επικεφαλής της διαδήλωσης και η εικόνα όσων τον θέλουν να δολοφονείται «ενώ περιπάτει αμέριμνος» εξακολουθούν να υπάρχουν παράλληλα στις αναφορές στη θυσία του. Η αλήθεια είναι, όπως φαίνεται από τα εκτιθέμενα στο βιβλίο, ότι ο Πέτρος ήταν ο αρχηγός της διαδήλωσης, καθοδηγώντας την και έπεσε όταν, μαζί με τους άλλους μαθητές, έφραξε το δρόμο στο τζιπ της βρετανικής Στρατιωτικής Αστυνομίας. Δεν τον σκότωσαν σε ανύποπτο χρόνο. Έπεσε εκεί στο πεδίο της μάχης, αγωνιζόμενος με όπλα τις πέτρες, από τη σφαίρα του Εγγλέζου.

Την οδό Πετράκη Γιάλλουρου δεν την είδαμε από τον Αύγουστο του 1974. Είναι όμως εκεί και μας περιμένει ν’ αποθέσουμε και πάλι στεφάνι στον τόπο της θυσίας.

Η ΚΗΔΕΙΑ ΣΤΟ ΡΙΖΟΚΑΡΠΑΣΟ
Οι Άγγλοι δεν επέτρεψαν να γίνει η κηδεία στην Αμμόχωστο φοβούμενοι επεισόδια.
Επέτρεψαν όμως σε μερικά αυτοκίνητα να το συνοδεύσουν μέχρι τη γενέτειρά του, το Ριζοκάρπασο, για να ταφεί την ίδια μέρα. Οι γονείς του και τα άλλα αδέλφια του κατοικούσαν στην Αγγλία και δεν ήταν δυνατό να παρευρίσκονται στην κηδεία.
Παρούσα η αδελφή του Μαρία και ο γαμπρός του ο Μιχάλης. Ήταν για όλους μια πορεία με πολλή οδύνη. Μια πορεία με κλάμα αλλά και δύναμη. Στα ενδιάμεσα χωριά μάς σταματούσε ο κόσμος για να εκφράσει τη λύπη του και την αγανάκτησή του.
Είχε βραδιάσει όταν φτάσαμε. Τον θάψαμε την ώρα που θέλησε η βροχή να ραντίσει το σώμα του με το νερό της αιωνιότητας. Με τη νεκρώσιμη ακολουθία στο φως των κεριών και με τον συνταρακτικό λόγο του Γιάννη Αναγνωστόπουλου συνοδεύσαμε τη βροχή και ανεβήκαμε ψηλά για να πλησιάσουμε τα μέρη, όπου πήγε ο Πέτρος για να σμίξει με τους Αθανάτους του Ελληνισμού.