Υπάρχει μέλλον για την Ευρωπαική Ενωση;

της Ελίνας Γαληνού                                   
 "Ουδέν κακό αμιγές καλού"...Η ρήση αυτή των αρχαίων προγόνων μας, αποδείχτηκε διαχρονικής σημασίας.  Η συνειδητοποίηση ότι το κάθε κακό έχει πάντα μια θετική αντιπροσφορά, προφανώς είχε
επαληθευτεί πολλές φορές, μέσα στο πέρασμα χιλιάδων χρόνων. Ομως για να διακρίνει κανείς το θετικό αντιστάθμισμα κάθε κακού, χρειάζεται λογική σκέψη. Η οικονομική κρίση και η λαίλαπα που ζούμε, αναμφίβολα είναι κάτι κακό αν εκτιμήσουμε μάλιστα τις επιπτώσεις που ήδη έχουν φανεί στον κόσμο. Οταν τόσοι πληθυσμοί έχουν έρθει σε απόγνωση λόγω αμφίβολης πλέον οικονομικής επιβίωσης, όταν οι ρυθμοί ζωής τους ανατρέπονται από τη μια στιγμή στην άλλη, όταν η σιγουριά του χτές αντικαθίσταται με την αβεβαιότητα του παρόντος και του μέλλοντος, όταν οι κόποι και οι θυσίες των εργαζομένων εκμηδενίζονται, δεν είναι δυνατόν βέβαια να μιλάμε για καλό...Ωστόσο, η ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού, δεν ήταν παρά μια αλυσσίδα κρίσεων, μέσα από τις οποίες προσδιορίζονταν η εξέλιξή του. Ο τελευταίος αυτός χρόνος, χαρακτηρίζεται σαφώς σαν μια σκληρή δοκιμασία τόσο για την χώρα μας, όσο και για την Ευρώπη. Η κρίση συντάραξε τα θεμέλια της Ευρωπαικής Ενωσης αποδεικνύοντας πόσο αμφίβολη ήταν εν τέλει, η σταθερότητά τους. Η περιπέτεια της Ελλάδας, έγινε αφορμή να βγούν στο φώς όχι μόνο οι εγχώριες παθογένειές μας, αλλά και η πλασματική σιγουριά της Ευρωζώνης, ενώ τέθηκε σε αμφισβήτηση η βιωσιμότητα του κοινού νομίσματος-του ευρώ. Η Ελλάδα έγινε βέβαια το "μαύρο πρόβατο" και στοχοποιήθηκε ως η πλέον προβληματική χώρα της ΕΕ, αλλά όπως θα έδειχναν στη συνέχεια τα πράγματα, δεν ήταν η μόνη χώρα με προβληματικά οικονομικά μεγέθη. Οταν διαπιστώθηκε ότι τα υπέρογκα εξωτερικά χρέη και τα μεγάλα ελλείμματα άλλων χωρών σχεδόν δεν προλαβαίνονται, οι τριγμοί μέσα στην ΕΕ εντάθηκαν μαζί με την αγωνία για το μέλλον της. Τα μέλη της Ευρωπαικής Ενωσης, παρακολουθούν αμήχανα και ταραγμένα τις διαφωνίες σχετικά με την αντιμετώπιση της γενικής κατάστασης. Οι ισχυρότεροι πυλώνες της ΕΕ, προβάλουν ενστάσεις για το θέμα της στήριξης προβληματικών χωρών, ισχυριζόμενοι ότι δεν είναι δυνατόν να σηκώνουν μονίμως τα βάρη των απειθάρχητων χωρών που θέτουν διαρκώς σε κίνδυνο το Σύμφωνο Σταθερότητας με τις κακοδιαχειρίσεις τους...Η κοινή γνώμη διχάζεται "Αν η Ευρώπη δεν είχε προβλέψει για έναν μόνιμο μηχανισμό αλληλουποστήριξης μεταξύ των μελών της, τότε η Ευρωζώνη δεν ήταν παρά μια φούσκα..Και άλλωστε, όταν η αξία ελληνικών ομολόγων έπεσε, μήπως δεν βγήκαν άλλοι ωφελημένοι εφ΄όσον τα δικά τους ομόλογα έγιναν πλεονεκτικότερα μέσα στην αγορά; Και ποιά είναι η έννοια της αλληλεγγύης μεταξύ των μελών της ΕΕ, όταν αρνούνται να βοηθήσουν εταίρους τους που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο χρεωκοπίας; " Και από την άλλη μεριά, πολλές φωνές υποστηρίζουν πως "δεν γίνεται ένας αδελφός να επωμίζεται εσαεί τα χρέη των άλλων, γιατί κάποια στιγμή θα γκρεμιστούν όλοι μαζί"... Πολλές οι γνώμες και η λύση του προβλήματος δείχνει να χάνεται μέσα σε ένα θολό τοπίο. Τα δεδομένα αυτά, όσο πολύπλοκα και αν μοιάζουν, όλα συγκλίνουν σε μια αλήθεια, αρκετά πικρή. Οτι το ευρωπαικό οικοδόμημα δοκιμάζεται μαζί με τις αρχές στις οποίες κάποτε θεμελιώθηκε. Η έννοια της αλληλεγγύης, το ανθρωπισμού, της οικονομικής αλληλουποστήριξης που θα διασφάλιζαν μια κοινή ευρωπαική πορεία προόδου, κινδυνεύουν να εκτροχιαστούν.  Στο μεταξύ, οι κερδοσκόποι καραδοκούν και η Ευρωζώνη ατενίζει το μέλλον με μεγάλη ανασφάλεια. Οι χώρες-μέλη της, δοκιμάζουν να προσφύγουν σε όλο και σκληρότερα μέτρα λιτότητας, μήπως και συγκρατήσουν κάπως την κατάσταση. Ομως η λιτότητα εκτρέφει την οικονομική ύφεση και την κοινωνική αγανάκτηση. Αλλωσε, τέτοιες μέθοδοι αντιμετώπισης κρίσεων και στο παρελθόν, αποδείχτηκαν ατελέσφορες πολλαπλασιάζοντας τα προβλήματα. Αν ελπίζουμε ότι θα γίνει ένα θαύμα και ξαφνικά οι αγορές που δανείζουν θα τιθασευτούν και έτσι όλα θα φτιάξουν, η πλάνη μας είναι δυστυχώς οικτρή... Η ουσία είναι μια. Αν η Ευρώπη τελικά δεν παραιτηθεί από το φιλόδοξο όραμα του Ρομπέρ Σουμάν, θα πρέπει να καταβάλει μια μεγάλη προσπάθεια αλλαγής του προσανατολισμού της. Εδώ και χρόνια, είχε και κείνη παραδοθεί εθιστικά στον χρηματιστικό καπιταλισμό. Η επένδυση στην παραγωγικότητα προιόντων, μετατοπίστηκε στην παροχή υπηρεσιών και οι περισσότερες χώρες της ΕΕ, αφέθηκαν στους ρυθμούς του ελεύθερου διεθνούς εμπορίου, επιτρέποντας έτσι σε άλλες χώρες όπως η Κίνα, να κερδίσουν μεγάλο προβάδισμα στην παραγωγή προιόντων. Η αγροτική, βιοτεχνική και βιομηχανική παραγωγή της Ευρωπαικής Ηπείρου, πήραν τον κατήφορο όπως και οι εξαγωγικές τους επιδόσεις. Οι χώρες της Ευρώπης, αντί να παράγουν και να εξάγουν δικά τους προιόντα, εισήγαγαν και διέθεταν προιόντα άλλων χωρών που είχαν το πλεονέκτημα κόστους παραγωγής. Το εύκολο και αύλο χρήμα λειτούργησε εφησυχαστικά στις συνειδήσεις και όλοι είχαν φτάσει να πιστεύουν ότι "στη χειρότερη περίπτωση, υπάρχουν και τα δανεικά.." Κάποτε όμως ο λογαριασμός θα έρθει, είτε τον ζητήσουμε είτε όχι... Και όμως, αν ανατρέξουμε στην αρχή στην οποία βασίστηκε κάποτε η ίδρυση της ΕΟΚ, δηλαδή την αλληλοσυμπλήρωση των παραγωγικών πλεονεκτημάτων των μελών της, ίσως μας πιάσει μελαγχολία. Σήμερα, η ΕΕ που υποτίθεται είναι η εξελιγμένη μορφή της ΕΟΚ, δείχνει να έχει χάσει τον δρόμο της. Η κρίση έβγαλε στο φώς όλα τα σαθρά της σημεία και τα μέλη της πασχίζουν να διακρίνουν μια ελπίδα μέσα στο μέλλον. Δεν θα ήταν όμως σε καμία περίπτωση λογικό να περιμένουμε την κότα με τα χρυσά αβγά, αλλά ούτε και να αυτοκτονήσουμε ομαδικά. Δεν θα μπορούσε να αναζητηθεί διέξοδος από την κρίση, μέσω μιας στρατηγικής αναπτυξιακής που θα αξιοποιήσει εν συνδυασμώ όλα τα παραγωγικά πλεονεκτήματα των χωρών μελών της ΕΕ; Διότι ο πραγματικός πλούτος που γεννιέται μέσα από την παραγωγή προιόντων, είναι αυτό που χρειάζεται για να ξεπεραστούν οι βλαβερές συνέπειες του πλασματικού πλούτου που όλοι πληρώνουμε τώρα. Μέσα από κοινές δράσεις και κοινούς στόχους που θα εστιάζονται στην παραγωγική ανάπτυξη, ίσως μπορέσει η ΕΕ να ξαναβρεί τον ουσιαστικό της προορισμό. Η αλήθεια είναι ότι η κρίση διέλυσε πολλούς μύθους, αν όμως κατορθώσουμε να αντλήσουμε ένα χρήσιμο μάθημα, κάτι θα έχουμε κερδίσει απ΄αυτήν...