Οι έρευνες πετρελαίου στην Ελλάδα

Τη στιγμή που το κράτος ψάχνει απεγνωσμένα να αυξήσει τα έσοδά του η όποια καθυστέρηση στην αξιοποίηση του εγχώριου ενεργειακού πλούτου, μόνο ως ολιγωρία και εγκληματική παράλειψη μπορεί να θεωρηθεί.

Του Κ. Ν. Σταμπολή, Αντιπροέδρου και Γενικού Διευθυντή του ΙΕΝΕ

Με τη χώρα μας να καταναλώνει καθημερινά περί τα 440.000 βαρέλια πετρελαίου, από τα υψηλότερα ανά κεφαλή ποσοστά στην Ευρώπη, και να πληρώνει γύρω στα 15 δισ. ευρώ κατ’ έτος για εισαγωγές αργού και προϊόντων, το θέμα των υδρογονανθράκων θα έπρεπε κανονικά να απασχολεί την πολιτική ηγεσία κατά προτεραιότητα. Δηλαδή το πώς να μειώσει η χώρα την εξάρτησή της από τις εισαγωγές, αφού ως γνωστό εισάγει το 99,5% των ποσοτήτων που καταναλώνει και γενικότερα το πώς να διαφοροποιήσει το ενεργειακό της ισοζύγιο ώστε το πετρέλαιο να αντιστοιχεί σε μικρότερο μερίδιο από το σημερινό 65% της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης.

Η διαφοροποίηση των ενεργειακών εισαγωγών δεν μπορεί ασφαλώς να γίνει από την μια ημέρα στην άλλη αφού αυτό προϋποθέτει μια μακροχρόνια και σταθερή ενεργειακή πολιτική. Υπό αυτή την έννοια, οι κυβερνήσεις των τελευταίων ετών προωθούν το φυσικό αέριο η διείσδυση του οποίου είναι ήδη αξιόλογη, και τις ΑΠΕ το ποσοστό των οποίων στο ενεργειακό μείγμα έχει αρχίσει να εγγράφεται και αναμένεται ότι θα αυξηθεί σημαντικά μέχρι το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας. Βοηθούντων και των αποφάσεων και στόχων της Ε.Ε. (στόχοι του 20-20-20).

Απεναντίας η μείωση της εξάρτησης μας από το πετρέλαιο δεν είναι εύκολη υπόθεση αφού το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό του (60%) χρησιμοποιείται για τις μεταφορές. Αυτό όμως που μπορούμε να κάνουμε είναι να αυξήσουμε την εγχώρια παραγωγή υδρογονανθράκων, αφού κάτι τέτοιο θα μας εξασφάλιζε σημαντικά έσοδα για τον κρατικό προϋπολογισμό, θα προσέλκυε επενδύσεις και θα μείωνε την εξάρτησή μας από τις εισαγωγές.

Να θυμίσουμε ότι τη δεκαετία του 1980 η χώρα παρήγαγε περί τα 25.000 βαρέλια ημερησίως μόνο από το κοίτασμα του Πρίνου καλύπτοντας σχεδόν το 15% των αναγκών της. Σήμερα ο Πρίνος παράγει 5.000 βαρέλια την ημέρα χάρις σε ένα γενναίο επενδυτικό πρόγραμμα της Aegean Energy που έχει την ευθύνη λειτουργίας και ανάπτυξης του ευρύτερου κοιτάσματος, η οποία και παρέλαβε το κοίτασμα πριν 2 χρόνια σε κατάσταση πλήρους υποβάθμισης (η παραγωγή είχε πέσει κάτω από τα 1.000 βαρέλια). Όμως πέρα από τον Πρίνο, ο οποίος και έχει αποδώσει συνολικά 120 εκατ. βαρέλια από την έναρξη της παραγωγής έως σήμερα, υπάρχουν αρκετά άλλα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στον ελλαδικό χώρο που μπορούν να αξιοποιηθούν και να αποφέρουν μια υπολογίσιμη παραγωγή.

Κατάκολο, Νομός Ηλείας, Νομός Ιωαννίνων, Θερμαϊκός Κόλπος, Επανωμή, Θρακικό Πέλαγος, Μυτιλήνη, Δωδεκάνησα και Κρήτη είναι μόνο ορισμένες από τις περιοχές όπου βάσει γεωλογικών και γεωφυσικών ερευνών, αλλά και σε αρκετές περιπτώσεις και βάσει γεωτρήσεων, έχουν εντοπισθεί ενδιαφέροντα κοιτάσματα. Τελευταίες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ένα συνολικό πετρελαϊκό δυναμικό στον ελλαδικό χώρο της τάξης των 2.0-2.5 δισ. βαρελιών, βάσει των ήδη γνωστών στοιχείων. Με την Ελλάδα να παραμένει από τις λιγότερο ερευνηθείσες περιοχές της Μεσογείου, πράγμα που σημαίνει ότι το πραγματικό δυναμικό μπορεί να είναι αρκετά υψηλότερο.

Οι δε κατά καιρούς ενστάσεις από ειδήμονες και μη ότι όσο παραμένει σε εκκρεμότητα το θέμα της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο δεν μπορούμε να συζητάμε για έρευνες στερείται σοβαρότητας καθ’ ότι υπάρχουν μεγάλες πετρελαιο πιθανές εκτάσεις εντός των χωρικών μας υδάτων, δηλαδή εντός των 6 μιλίων, όχι μόνο στο Αιγαίο αλλά σε όλη την Ελλάδα ακόμη και σε χερσαίες περιοχές. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να αναβάλουμε επ’ άπειρο τη διευθέτηση των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ) στο Αιγαίο και στις άλλες μας θάλασσες διότι η μη διεκδίκηση των νομίμων δικαιωμάτων μας, όπως είναι αυτή της επέκτασης των χωρικών μας υδάτων στα 12ν.μ., οδηγεί νομοτελειακά σε αποδυνάμωση ή και ανατροπή των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων.

Για να πραγματοποιηθούν όμως έρευνες και να προσελκυθούν οι διάφορες εταιρείες να αναλάβουν το ρίσκο και να εκτελέσουν γεωτρητικές εργασίες απαιτείται ένα ξεκάθαρο νομικό πλαίσιο (που υπάρχει μέσω του Ν. 2289/95) και ένας κρατικός φορέας ή δημόσια υπηρεσία που θα αναλάβει τον συντονισμό και επίβλεψη των ερευνών και την οργάνωση της διαγωνιστικής διαδικασίας. Τέτοιος φορέας προς το παρόν δεν υπάρχει αν και το όλο project θα μπορούσε να το αναλάβει μία κατάλληλα στελεχωμένη διεύθυνση του ΥΠΕΚΑ εάν είχαμε μια οργανωμένη και σωστά λειτουργούσα δημόσια διοίκηση, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες που αξιοποιούν τα εγχώρια κοιτάσματά τους (π.χ. Βρετανία, Δανία, Νορβηγία).

Όμως το θέμα των ερευνών πετρελαίου δεν μπορεί να αφεθεί στην τύχη του ιδιαίτερα κατά τη σημερινή δύσκολη συγκυρία όπου η χώρα έχει ανάγκη σοβαρών επενδύσεων και άμεσης αύξησης των εσόδων της. Με τις διεθνείς τιμές πετρελαίου στα 85 δολάρια ανά βαρέλι και με ανοδικές τάσεις, το διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον είναι δεδομένο.

Όπως εξασφαλισμένα είναι τα υψηλά έσοδα για το κράτος από μια συστηματική προσπάθεια έρευνας και παραγωγής. Έχει υπολογισθεί ότι με μία μέση παραγωγή των 100.000 βαρελιών την ημέρα, με τις τρέχουσες τιμές, το κράτος μπορεί να έχει ετήσια έσοδα μόνο από φορολογία 1,2-1,5 δισ. ευρώ. Η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να προωθήσει τις έρευνες πετρελαίου δημιουργώντας φορέα ή την οργάνωση σχετικής υπηρεσίας σε έναν από τους υπάρχοντες φορείς.

Για να αποφευχθεί η ίδρυση ακόμη ενός φορέα το όλο θέμα θα μπορούσε άνετα να το αναλάβει η ΡΑΕ η οποία διαθέτει την κατάλληλη δομή και μπορεί να στελεχωθεί με έμπειρο επιστημονικό προσωπικό. Τη στιγμή που το κράτος ψάχνει απεγνωσμένα να αυξήσει τα έσοδά του επιβάλλοντας άγρια φορολογία επί δικαίων και αδίκων η όποια καθυστέρηση στην αξιοποίηση του εγχώριου ενεργειακού πλούτου, όπως οι υδρογονάνθρακες, μόνο ως ολιγωρία και εγκληματική παράλειψη μπορεί να θεωρηθεί.