Κενό ισχύος πάνω από τη Μεσόγειο

Του Κώστα Ράπτη
Οι επιτυχίες που σημειώνουν τα τελευταία 24ωρα οι πιστές στον Μουάμαρ Καντάφι δυνάμεις, με την κατάληψη της Ζαουίγια και του πετρελαϊκού λιμένα Ρας Λανούφ, καθώς και η «κακοφωνία» που επικρατεί επί του θέματος στους κόλπους των κοινοτικών εταίρων και των ατλαντικών συμμάχων φωτίζει αποκαλυπτικά το έλλειμμα στρατηγικής της Δύσης και ενισχύει τις κεντρόφυγες τάσεις στο διεθνές σύστημα.

Οι... προσευχές του διεθνούς παράγοντα για μια ταχεία επίλυση της κρίσης μέσω της αποχώρησης του “Αδελφού Ηγέτη” δεν εισακούσθηκαν, όχι μόνο γιατί ο Καντάφι διατηρεί ακόμη ερείσματα στο σύστημα των φυλών που δομεί τη Λιβύη (και άφθονα μετρητά) αλλά και διότι, σε αντίθεση π.χ. με τον Μπεν Άλι της Τυνησίας ή τον Μουμπάρακ της Αιγύπτου, δεν διαθέτει οδό διαφυγής. Φρόντισε άλλωστε για αυτό το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ παραπέμποντας ομοφώνως τον “φάκελο Λιβύη” στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο.

Το αντιφατικό κράμα φιλελευθέρων και ισλαμιστών που είναι οι Λίβυοι αντικαθεστωτικοί, συγκροτημένοι πλέον σε “Εθνικό Συμβούλιο” με έδρα τη Βεγγάζη, επιδιώκουν κατά τα φαινόμενα να έχουν και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο. Αποζητούν την διεθνή στήριξη στον αγώνα τους, αλλά και ταυτόχρονα διαμηνύουν την εχθρότητά τους σε οποιαδήποτε ιδέα ξένης στρατιωτικής επέμβασης. Συγκατατίθενται πάντως στην ιδέα της επιβολής μιας ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, που θα τους απάλλασσε από το βάρος των αεροπορικών πληγμάτων του Καντάφι εναντίον κυρίως των στρατιωτικών αλλά και πετρελαϊκών εγκαταστάσεων που έχουν υπό τον έλεγχό τους – ιδέα υπέρ της οποίας συνηγορεί και ο Αραβικός Σύνδεσμος και το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου.

Με άλλα λόγια, οι πάντες συμφωνούν να... αναθέσουν στις ΗΠΑ μια επιχείρηση που μόνο αυτές μπορούν να υλοποιήσουν και η οποία, όπως υπενθύμισε ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Ρόμπερτ Γκέιτς, δεν είναι παρά καθαρά στρατιωτική.

Ωστόσο η Ουάσιγκτον διστάζει χαρακτηριστικά μπροστά σε μία κρίση, η οποία στο πρόσφατο παρελθόν θα αξιοποιούνταν ως πρώτης τάξεως ευκαιρία για την “προβολή της ισχύος της. Οι λόγοι είναι αφενός πολιτικοί, καθώς για τον Μπαράκ Ομπάμα θα αποτελούσε έσχατη απαξίωση η επιστροφή στην “μονομερή” πολιτική του προκατόχου του, με παράλληλη τροφοδότηση των “αντι-αποικιακών” αντανακλαστικών σε μια περιοχή του κόσμου που ούτως ή άλλως τελεί σε αναβρασμό. Είναι όμως και καθαρά επιχειρησιακοί, καθώς το κόστος της υπερέκθεσης των δυνάμεων των ΗΠΑ στο Ιράκ και το Αφγανιστάν είναι πλέον ολοφάνερο, ενώ η Ουάσιγκτον προτιμά να διαφυλάσσει δυνάμεις για τις προκλήσεις που ενδεχομένως να προέλθουν από την περιοχή του Περσικού Κόλπου, όπου και το 40% της παγκόσμιας ενεργειακής τροφοδοσίας, καθώς και σειρά αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων, από το Κουβέιτ και το το Μπαχρέιν μέχρι το Ομάν.

Αρχής γενομένης από τη Χίλαρι Κλίντον, σειρά Αμερικανών αξιωματούχων, όπως άλλωστε και ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Άντερς Φογκ Ράσμουσεν, τονίζουν την επιθυμία τους η όποια δράση αναληφθεί (με τη μορφή της no-fly zone ή της διάνοιξης ανθρωπιστικών διαδρόμων) να έχει το ευρύτερο δυνατό πλαίσιο νομιμοποίησης.

Η αρχική συμφωνία Ρωσίας και Κίνας στον ΟΗΕ η οποία γέννησε προσδοκίες εγκατάλειψης της πάγιας θέσης τους περί “μη ανάμιξης στα εσωτερικά κυρίαρχων κρατών”, έδωσε τη θέση της σε νέες από μέρους τους αντιρρήσεις, αποκλείοντας το Συμβούλιο Ασφαλείας ως πεδίο συναίνεσης – με αποτέλεσμα, όπως αποκάλυψε την Τετάρτη η Washington Post να αναζητούνται νέα πολυμερή φόρα, κατά προτίμηση περιφερειακά, όπως ο Αραβικός Σύνδεσμος, για την “εξουσιοδότηση” της όποιας επέμβασης. Η περιλάλητη “επανεκκίνηση” των ρωσο-αμερικανικών σχέσεων (την οποία εικονογράφησε η νέα επίσκεψη την Τρίτη του Αμερικανού αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν στη Μόσχα) απέδειξε ότι είχε τα όριά της. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να είναι διαφορετικά, εφόσον, νέοι παίκτες, προερχόμενοι και αυτοί από την ομάδα BRICS, εμφανίσθηκαν με αυτοπεποίθηση στη σκηνή, εντείνοντας από μιαν απροσδόκητη πλευρά την πίεση προς τη Μόσχα και το Πεκίνο.

Έτσι, στην συνάντηση την Τρίτη των υπουργών Εξωτερικών της Βραζιλίας, της Ινδίας και της Νοτίου Αφρικής στο Δελχί εκδόθηκε μια ασυνήθιστα δριμεία διακήρυξη με την οποία απορρίπτεται η προοπτική οποιασδήποτε παρέμβασης στην κρίση της Λιβύης (ακόμη και με τη μορφή της no fly zone) δίχως πιστή τήρηση των προβλέψεων του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Παράλληλα χαρακτηρίζεται η ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση ως η καρδιά όλων των προβλημάτων της ευρύτερης περιοχής και αξιολογείται η παρούσα συγκυρία η ευκαιρία μιας συνολικής ρύθμισης στη βάση της “λύσης δύο κρατών”.

Οι αναδυόμενες αυτές δυνάμεις, που τυχαίνει στην παρούσα φάση να κατέχουν θέσεις μη μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, όχι μόνο ενεργούν σαν να θεωρούν ξεπερασμένη την μεταπολεμική τάξη πραγμάτων, που περιλαμβάνει τις ΗΠΑ αλλά και τους λοιπούς εταίρους τους στην ομάδα BRICS αλλά το διακηρύσσουν και φωναχτά. Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό, ότι τις ίδιες αυτές ημέρες ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Ινδού πρωθυπουργού συναντήθηκε με τον Ιρανό πρόεδρο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ τον οποίο επαίνεσε για τις “προβλέψεις του, οι οποίες έχουν επαληθευτεί, σχετικά με μια νέα τάξη πραγμάτων”, η οποία επιβάλλει την ενίσχυση της ινδο-ιρανικής συνεργασίας.

Το κενό ισχύος που χαίνει πάνω από τη Μεσόγειο, γίνεται αντιληπτό μέχρι τις πιο μακρινές περιοχές του κόσμου αποκαλύπτοντας τις αργόσυρτες τεκτονικές αλλαγές στο διεθνές οικοδόμημα...

Πηγή:www.capital.gr