Λεπτές ισορροπίες σε Τίρανα και Σκόπια

Εντονη ανησυχία και προβληματισμός επικρατεί στην Αθήνα για την ταυτόχρονη πολιτική κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη στην Αλβανία και την ΠΓΔΜ και θέτει σε κίνδυνο τη γεωπολιτική σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια.Παρότι η κατάσταση στις δύο χώρες έχει σαφώς διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά και προϊστορία, η χρονική σύμπτωση στην κλιμάκωση της πολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης έχει ως αποτέλεσμα να παραλύει η ομαλή πολιτική λειτουργία, θέτοντας σε αμφισβήτηση την ευρωπαϊκή προοπτική τους.

Στην Αλβανία η πολιτική κρίση μαίνεται από την περίοδο μετά τις εκλογές του 2009, με τους σοσιαλιστές του Εντι Ράμα να καταγγέλλουν καλπονοθεία και να ζητούν πρόωρες εκλογές. Η 18μηνη αποχή από το Κοινοβούλιο κλιμακώθηκε σε διαδηλώσεις το τελευταίο διάστημα, με αποτέλεσμα τη δολοφονία τριών διαδηλωτών και τον τραυματισμό περίπου 150 την 21η Ιανουαρίου από τις δυνάμεις ασφαλείας.

Από την πλευρά του ο Σαλί Μπερίσα εμπλέκει σε σενάρια συνωμοσίας όχι μόνο την αντιπολίτευση, αλλά και τον πρόεδρο της χώρας και τη γενική εισαγγελέα που διέταξε τη σύλληψη έξι υπόπτων για τη δολοφονία των διαδηλωτών.

Η Αθήνα παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις. «Η αστάθεια φέρνει κινδύνους και εθνικιστικές εξάρσεις και σε τέτοιες καταστάσεις οι μειονότητες δεν έχουν να κερδίσουν», τονίζει διπλωματική πηγή, προσθέτοντας ότι το κύριο μέλημα είναι η προστασία των δικαιωμάτων των ομογενών, μέσω μιας ομαλής δημοκρατικής λειτουργίας του συστήματος.

«Η όλη κατάσταση δεν μας αφήνει αδιάφορους, γιατί κάθε εκτροπή είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τη μειονότητα» λέει στην «Κ.Ε.» ο πρόεδρος του ΚΕΑΔ («Ομόνοια»), Βαγγέλης Ντούλες, το κόμμα του οποίου συνεργάστηκε στις εκλογές με τους σοσιαλιστές και συμμετέχει στις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, τονίζοντας ωστόσο ότι όλα γίνονται στο πλαίσιο της νομιμότητας.

Φόβους εκφράζουν διπλωμάτες και για πιθανή ροή μεταναστών προς τη χώρα μας σε περίπτωση που η κατάσταση εκτραχυνθεί.

Στα Σκόπια η αποχώρηση των σοσιαλιστών (SDSM) και ακόμη τεσσάρων κομμάτων από το Κοινοβούλιο κλιμάκωσε την αντιπαράθεση με την κυβέρνηση Γκρούεφσκι, η οποία, ωστόσο, εξακολουθεί να ελέγχει τις εξελίξεις. Αφορμή αποτέλεσε απόφαση δικαστηρίου να δεσμεύσει τους λογαριασμούς ιδιοκτητών μέσων ενημέρωσης που πρόσκεινται στην αντιπολίτευση.

Το κλίμα τις τελευταίες ημέρες έχει οξυνθεί ιδιαίτερα, με την αντιπολίτευση να καταγγέλλει ότι στη χώρα δεν υπάρχει πλέον δημοκρατία και τον Ν. Γκρούεφσκι να κατηγορεί τους αντιπάλους του ότι υπονομεύει την ευρωπαϊκή πορεία της.

Στο πλαίσιο αυτό η ελληνική πλευρά εκτιμά ότι στην ΠΓΔΜ υπάρχει ένα σοβαρό πισωγύρισμα σε μια εθνικιστική πολιτική. Αλλωστε το έλλειμμα προόδου το διαπιστώνουν ρητά το τελευταίο διάστημα τόσο η Ε.Ε. όσο και οι ΗΠΑ. Ετσι η συνάντηση τις επόμενες ημέρες στη Ν. Υόρκη μεταξύ των διαπραγματευτών για το θέμα της ονομασίας γίνεται καθαρά για τυπικούς λόγους, δηλαδή για να επιβεβαιωθεί η στήριξη στη διαδικασία του ΟΗΕ. Οι εξελίξεις και στις δύο χώρες αποδεικνύουν το πόσο εύθραυστοι είναι οι θεσμοί.

ΤΑΣΟΣ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 

Ελβετικό υπόδειγμα, βαλκανικό χάος

Με μελανά χρώματα περιγράφουν την κατάσταση στη χώρα τους οι εκπρόσωποι διευθυντών ανθρώπινου δυναμικού σε Σλοβενία και Αλβανία.Αισιόδοξη εμφανίζεται η εκπρόσωπος της Βουλγαρίας, που βλέπει προσλήψεις. Από την άλλη, σε χώρες όπως η Ελβετία, η Ολλανδία και η Νορβηγία η βασική τους προτεραιότητα είναι η διατήρηση της εργασιακής ειρήνης και των χαμηλών ποσοστών ανεργίας. Στην Τουρκία, η κρίση αποτελεί πια παρελθόν.

* Στόχος για τους Ελβετούς, σύμφωνα με τον Μαξ Μπέκερ, επικεφαλής του Ελβετικού Συνδέσμου Προσωπικού, είναι η διατήρηση του χαμηλού ποσοστού ανεργίας, που βρίσκεται περίπου στο 3%! Σύμφωνα με τον ίδιο, τις δημογραφικές αλλαγές (γήρανση πληθυσμού) πρέπει να ακολουθήσει και το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας, είτε αυξάνοντας τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης -σήμερα στα 65 έτη για τους άνδρες και στα 64 έτη για τις γυναίκες- είτε μειώνοντας τις συντάξεις, είτε αυξάνοντας τις εισφορές ή εναλλακτικά ακολουθώντας συνδυασμό των τριών.

Οσο για τους μισθούς, η κρίση τούς άφησε ανέγγιχτους. Οι μόνες «παραφωνίες» που σημειώθηκαν ήταν ότι ορισμένες τράπεζες εξακολουθούσαν να δίνουν «παχυλά» μπόνους στα στελέχη τους παρά τα χαμηλά κέρδη που εμφάνισαν. Αλλά αυτό, όπως παραδέχεται ο ίδιος, αποτελεί απλώς ένα «πρόβλημα πολυτελείας».

* Εντελώς διαφορετική είναι η εικόνα στη Σλοβενία. «Η αγορά εργασίας γίνεται όλο και χειρότερη από το 2008 και μετά» μας λέει ο Τζοζέ Γκλάζερ. «Ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 45%. Το ποσοστό της ανεργίας είναι στο 10% και μεγαλώνει». Ο μέσος όρος παραμονής στην ανεργία ξεπερνά τα 2 χρόνια, όπως αναφέρει. Η μεγαλύτερη μείωση θέσεων εργασίας ήταν στις κατασκευές, τη βιομηχανία, το δημόσιο τομέα και τις τράπεζες.

Σε πολλές δημόσιες επιχειρήσεις, που ιδιωτικοποιήθηκαν την τελευταία δεκαετία, οι ιδιοκτήτες τους αδυνατούσαν να πληρώσουν τα χρέη προς τις τράπεζες, χρεοκόπησαν και επιβάρυναν σημαντικά το τραπεζικό σύστημα.

Στο δημόσιο τομέα, η κυβέρνηση πάγωσε τους μισθούς, τις προσλήψεις και τώρα επιχειρεί να περικόψει κι άλλο τις δημόσιες δαπάνες. Οι μισθοί μειώθηκαν και στον ιδιωτικό τομέα, ενώ τα σωματεία προχώρησαν σε απεργίες διαμαρτυρόμενα για την καταστρατήγηση των εργασιακών δικαιωμάτων. «Σε αυτό το πλαίσιο, η βασική πρόκληση για τους διευθυντές ανθρώπινου δυναμικού είναι να καταφέρουν να ανακτήσουν τη χαμένη εμπιστοσύνη των εργαζομένων προς την εργοδοσία» υποστηρίζει ο Τζοζέ Γκλάζερ.

* Στα γειτονικά Σκόπια «το υψηλό ποσοστό ανεργίας, περίπου 30% και ο μεγάλος αριθμός εργαζομένων στη "μαύρη" εργασία είναι το μεγάλο πρόβλημα» μας αναφέρει ο Κίριλ Μινόσκι, επικεφαλής του τοπικού συνδέσμου διευθυντών προσωπικού.

Το 90% των επιχειρήσεων απασχολεί από 1 έως 5 άτομα, συνεπώς οι εργαζόμενοι δεν μπορούν να οργανωθούν σε σωματεία, κάτι που ευνοεί την καταπάτηση των δικαιωμάτων τους» μας εξηγεί. «Σε εθνικό επίπεδο, η κρίση αντιμετωπίζεται με αύξηση των δημόσιων δαπανών και με επενδύσεις στις κατασκευές».

* Η «μαύρη» εργασία είναι το βασικό πρόβλημα και στην Αλβανία. Εκεί ο δείκτης της ανεργίας άγγιξε το 2010 το 12,8%, ανεπίσημα υπολογίζεται στο 30%! «Ο ιδιωτικός τομέας προχώρησε σε μαζικές απολύσεις» μας λέει ο Αλί Καζά. «Οι μόνοι που συνεχίζουν να προσλαμβάνουν είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά με καθεστώς αδήλωτης εργασίας» αναφέρει.

Τραγική εικόνα παρουσιάζει ο δημόσιος τομέας, όπου κυριαρχούν οι χαμηλοί μισθοί και η χαμηλή παραγωγικότητα. Μεγάλος αριθμός κυρίως συμβασιούχων απολύθηκε με μοναδικό κριτήριο τις πολιτικές τους «συγγένειες». «Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλοί εξ αυτών προσέφυγαν στα δικαστήρια, άλλοι τα κέρδισαν, αλλά δεν έχουν λάβει ακόμη αποζημίωση, ενώ άλλοι επαναπροσλήφθηκαν, αλλά τελικά κάθονται σπίτια τους και πληρώνονται γιατί δεν υπάρχουν κενές οργανικές θέσεις για να εργαστούν» μας εξηγεί.

Σύμφωνα με τον Αλί Καζά, ο βασικός ρόλος του διευθυντή προσωπικού δεν είναι να απολύει. «Το πρόβλημα όμως είναι ότι το τμήμα του ανθρώπινου δυναμικού σπανίως παίρνει μέρος στις αποφάσεις, αλλά ασχολείται κυρίως με τη μισθοδοσία και άλλη γραφειοκρατική λάντζα της επιχείρησης», συμπληρώνει.

* Η οικονομική κρίση έχει χτυπήσει τα τελευταία δύο χρόνια και την αγορά εργασίας της Βουλγαρίας. Το εθνικό ποσοστό ανεργίας από το 4% που ήταν το 2008 υπερδιπλασιάστηκε στο 9,5%, ενώ η ανεπίσημη ανεργία υπολογίζεται στο 16%» αναφέρει η Πολίνα Γκοσποντίνοβα.

«Οι εξαγγελίες της κυβέρνησης ότι θα καταφέρει να περιορίσει φέτος το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 3,5% - 3,9% εκτιμώ ότι θα διαμορφώσουν θετικό περιβάλλον και στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, για να προσλάβουν το προσωπικό που απέλυσαν τους προηγούμενους μήνες» σχολίασε. «Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν βάσιμα σημάδια στην αγορά εργασίας ότι οι περικοπές προσωπικού θα συνεχίσουν σε κλάδους που δεν είναι προσανατολισμένοι στις εξαγωγές, αλλά και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας μας» καταλήγει.

** «Η Τουρκία βγήκε από την κρίση πρόπερσι. «Από το τέλος του 2009 το κλίμα άρχισε να αλλάζει και τις απολύσεις ακολούθησαν οι προσλήψεις» μάς δηλώνει ο αντιπρόεδρος του τουρκικού Συνδέσμου Διαχείρισης Προσωπικού Γιτζίτ Ογκούζ Ντουμάν.

Η αδήλωτη απασχόληση ήταν και παραμένει το βασικό πρόβλημα στην αγορά εργασίας, καθώς σχεδόν ο ένας στους δύο εργάζεται χωρίς ένσημα. Το ποσοστό της ανεργίας αγγίζει το 11,2%. Οπως αναφέρει ο πρόεδρος του Συνδέσμου, Σελέν Κοκαμπάς, «οι επιχειρήσεις προσπαθούν να αποφεύγουν τις απολύσεις, τις άδειες άνευ αποδοχών και τις μειώσεις μισθών».
 ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ