Νέα στρατηγική για το Αιγαίο

Της Αγγελικής Σπανού

Η διαμόρφωση δόγματος εξωτερικής πολιτικής, για πρώτη φορά στα ελληνικά χρονικά, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη υπό συνθήκες εχεμύθειας και με σαφή πρόθεση για ολοκλήρωση του προσχεδίου σύντομα. Το κείμενο στο οποίο θα καταλήξουν οι υπηρεσιακοί παράγοντες οι οποίοι έχουν αναλάβει αυτό το έργο θα τεθεί στη συνέχεια σε δημόσια διαβούλευση, προκειμένου να καταγραφούν παρατηρήσεις, ενστάσεις και προτάσεις από πολιτικά κόμματα, φορείς, ακόμη και διαμορφωτές της κοινής γνώμης.

Οι οδηγίες του ΥΠΕΞ Δημήτρη Δρούτσα προς τον γ.γ. του υπουργείου πρέσβη κ. Ζέππο, ο οποίος έχει επωμιστεί την ευθύνη για τη διαμόρφωση του δόγματος, είναι -σύμφωνα με πληροφορίες- πολύ συγκεκριμένες: Να ολοκληρωθεί το ταχύτερο δυνατόν η υπηρεσιακή διαδικασία και να υπάρξει συνεννόηση με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ώστε σύντομα να ξεκινήσει ο διάλογος με τα κόμματα, για να ανοιχτεί στη συνέχεια στην ακαδημαϊκή κοινότητα, στα think tanks, ίσως και στον δημοσιογραφικό χώρο. Το καλοκαίρι, άλλωστε, κατά τις ίδιες πληροφορίες, θα πραγματοποιηθεί σύνοδος ελλήνων πρέσβεων, κατά το πρότυπο του Ερζερούμ, ώστε να δοθούν κατευθύνσεις στους επικεφαλής των διπλωματικών αρχών και να επανακαθοριστούν κανόνες και, ενδεχομένως, αρχές.

Ζητείται άλλος όρος
Η πρόθεση της κυβέρνησης, σύμφωνα με αρμόδιο παράγοντα της ελληνικής διπλωματίας, είναι να αποτελέσει το κυοφορούμενο δόγμα της εξωτερικής πολιτικής προϊόν συναίνεσης, να υπόκειται σε επικαιροποίηση και να αποτυπώνει μία στρατηγική αντίληψη για τη θέση της χώρας στον κόσμο και το μέλλον. “Μια ματιά από ψηλά, χωρίς να κατατεθούν καινοφανείς θέσεις, αλλά με προσαρμογές στις ανάγκες της εποχής”, εξηγεί η ίδια πηγή. Η λέξη “δόγμα” θεωρείται από πολλές πλευρές ως ιδιαίτερα φορτισμένη, και για τον λόγο αυτό αναμένεται να αναζητηθεί ένας άλλος όρος με συναφές περιεχόμενο αλλά χωρίς το ίδιο επικοινωνιακό βάρος.

Κόκκινες γραμμές
Στο εσωτερικό του υπουργείου Εξωτερικών έχει ξεκινήσει ήδη μία ενδιαφέρουσα συζήτηση γύρω από το πώς και το γιατί αυτής της επιλογής. Επί της αρχής, οι απόψεις που καταγράφονται είναι θετικές, οι δε επιφυλάξεις που διατυπώνονται έχουν να κάνουν κυρίως με τις δεύτερες σκέψεις που ενδεχομένως κρύβει αυτή η εξέλιξη. Υπηρεσιακοί παράγοντες που βλέπουν θετικά το εγχείρημα ελπίζουν ότι το δόγμα θα συνταχθεί για να αναβαθμιστεί η οικονομική και πολιτισμική διπλωματία, να προσδιοριστεί τι σημαίνει ενιαίο αμυντικό δόγμα σήμερα, να καθοριστούν κόκκινες γραμμές, να επαναϊεραρχηθούν προτεραιότητες, να εισαχθούν νέες παράμετροι, όπως είναι η ενεργειακή διάσταση της εξωτερικής πολιτικής, και να αξιολογηθούν εκ νέου συμμαχικές σχέσεις - για παράδειγμα, ήταν αδιανόητη μέχρι πρόσφατα η στρατηγική συνεργασία με το Ισραήλ.
Σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις, η εξωστρέφεια είναι έννοια-κλειδί στην αντίληψη Παπανδρέου για τη διπλωματία, ενώ η ανάγκη συνέχειας του κράτους στα θέματα εξωτερικής πολιτικής αναμένεται να αποτελέσει κεντρικό αντικείμενο της διαβούλευσης. Υπάρχουν έτσι κι αλλιώς εισηγήσεις υπηρεσιακών και συνδικαλιστικών παραγόντων για τη θέσπιση θέσης υπηρεσιακού υφυπουργού Εξωτερικών που δεν θα επηρεάζεται από τις πολιτικές αλλαγές. Όπως επίσης υπάρχουν σκέψεις για αναβάθμιση του ΚΥΣΕΑ και του Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής, ώστε να δρομολογηθεί η διακλαδική διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής.
 

• Εθνική βίβλος. Με αυτά τα δεδομένα, η διαμόρφωση “εθνικής βίβλου”, ή όπως αλλιώς ειπωθεί, αναμένεται να γίνει -σε πρώτο επίπεδο- θετικά αποδεκτή από κόμματα και κάθε ενδιαφερόμενο. Το ερώτημα, ωστόσο, που ήδη ψιθυρίζεται με καχυποψία από τους συνήθεις ανησυχούντες για τις υποθέσεις εξωτερικής πολιτικής είναι μήπως ο πρωθυπουργός οραματίζεται στην πραγματικότητα ένα “δόγμα Παπανδρέου”, θεσμικά αμπαλαρισμένο.
• makthes