Η «σοφή γείτων» και η δική μας ευφυΐα

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΕΥΘΥΜΙΑΔΗ
Επιχειρηματία
Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών που με διορατικότητα προσπαθεί να δώσει ένα νέο, ισχυρότερο ρόλο στην Τουρκία, σε κάποια πρόσφατη δήλωσή του είπε πως «η Τουρκία θέλει να διαδραματίσει το ρόλο της σοφής γείτονος χώρας». Προφανώς, η έκφραση είναι υπερβολική (ίσως και ναρκισσιστική) και στοχεύει στην επικοινωνιακή αξιοποίησή της μέσα στην κοινή γνώμη της Τουρκίας, αλλά και στις γειτονικές προς αυτήν χώρες. Είναι βέβαιο ότι στο σχεδιασμό αυτό σε υψηλή θέση βρίσκεται η ανάγκη να ακουστεί ο επίσημος τουρκικός λόγος και από τους Ελληνες...

Η γνώμη μου είναι πως δεν υπάρχει επικοινωνιακός σχεδιασμός χωρίς αντίστοιχο πολιτικό υπόβαθρο. Η πολιτική Ερντογάν, εμπνεόμενη από τις αναλύσεις Νταβούτογλου, επιζητεί να διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο σχέσεων με το σύνολο των χωρών που αποτελούν τη «γειτονιά» της Τουρκίας. Σε αυτό το νέο πλαίσιο, το κεντρικό πρόταγμα είναι η αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας στη διεθνή πολιτική και οικονομική σκηνή -ίσως για να «εκβιάσει» την προσοχή των μεγάλων παικτών, δηλαδή των ΗΠΑ και της ΕΕ. Για να συμβεί αυτό, η Τουρκία δραστηριοποιείται και αναθεωρεί την τακτική των διαρκών συγκρούσεων με όλους και για όλα. Χωρίς να αλλάζει δραστικά τους βασικούς στόχους της εξωτερικής της πολιτικής, υιοθετεί την εμφάνιση μίας ήπιας, συζητήσιμης φυσιογνωμίας. Θέλει να κατοχυρώσει τη θέση της ως «μεγάλης αλλά ήρεμης δύναμης» στην ευρύτερη περιοχή.

Αυτή η νέα τακτική ίσως να είναι πράγματι «σοφή» - για την ίδια την Τουρκία. Πώς πρέπει όμως να αξιολογηθεί από την ελληνική πλευρά; Ο Ελληνας πρωθυπουργός στο Ερζερούμ κάλυψε καταρχήν το θέμα στο επίπεδο της κοινής λογικής: οι διαρκείς τουρκικές παραβιάσεις του εναέριου χώρου μας και οι εντάσεις που δημιουργούνται δε συνάδουν με τη «σοφία» που πρέπει να διακρίνει τα πολιτικά επιτελεία που επιζητούν μία ομαλοποίηση των σχέσεων των δύο χωρών. Παράλληλα, όμως, η ελληνική πλευρά εμφανίζεται, μετά την ανάλυση της νέας τακτικής των γειτόνων, να μην αγνοεί την ύπαρξη ευκαιριών για αποκλιμάκωση της έντασης και της αναθέρμανσης της συνεργασίας των δύο χωρών, σε ζητήματα χαμηλής ή και πιο υψηλής πολιτικής. Και πράττει κατά τη γνώμη μου ορθά.

Οι στενότερες οικονομικές και πολιτικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας συχνά αντιμετωπίζονται από τους «φανατικούς των εθνικών αναμετρήσεων», και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου, ως «υποχώρηση στον αντίπαλο». Ομως, η επίμονη πραγματικότητα και πάρα πολλά ιστορικά παραδείγματα δείχνουν πως η καλλιέργεια εμπορικών και οικονομικών σχέσεων, η ανταλλαγή καλλιτεχνικών και πολιτιστικών προϊόντων, η ώσμωση μεταξύ κοινωνικών φορέων (π.χ. Επιμελητηρίων) δημιουργεί μία βάση συνεργασίας από την οποία ωφελούνται όλοι, εκτός των επαγγελματιών διακινητών του φόβου για εθνικό ακρωτηριασμό. «Το σύνδρομο του φόβου της ήττας» είναι και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου δημοφιλές (παραδόξως πολύ περισσότερο στα λεγόμενα εθνικά κέντρα παρά στις ομόλογες ακριτικές περιοχές). Είναι όμως χρήσιμο; Και για ποιους;

- Θα ήταν ευφυές να αποστερηθεί η Ελλάδα της δυνατότητας να απευθυνθεί σε μία γειτονική, μεγάλη και διαρκώς αναπτυσσόμενη αγορά, τη στιγμή μάλιστα που άλλοι οικονομικοί παίκτες (εταίροι και μη, ομόδοξοι και μη, ισοδύναμοι και μη) κάνουν τα πάντα για να εκμεταλλευτούν το βάθος της, τη θέση της και τις προοπτικές της;

- Θα ήταν λογικό οικειοθελώς να απαρνηθούμε τις πολλές ευκαιρίες οικονομικής διεξόδου (και μάλιστα σε εποχή δυσπραγίας, όπου η επέκταση των εξαγωγών φαντάζει ως σανίδα σωτηρίας) προς μία κοντινή αγορά προϊόντων και υπηρεσιών, που ακόμη και σήμερα δεν έχει την ωριμότητα της ελληνικής πλευράς;

- Θα ήταν δημιουργικό για τον τόπο μας να καταδικάσουμε πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη (και η Αλεξανδρούπολη και άλλες...) σε στασιμότητα, όταν η εντατική αξιοποίηση των σχέσεων και των μετακινήσεων ανθρώπων και αγαθών (από τη νέα οικονομία έως τις υπηρεσίες υγείας και τον τουρισμό) με όλες τις γειτονικές μας χώρες θα παρήγαγε πρωτογενές εισόδημα, θα ισχυροποιούσε τις ελληνικές επιχειρήσεις και θα προσέδιδε νέα, μεγαλύτερη υπεραξία στα ονόματα Ελλάδα, Θεσσαλονίκη, Αλεξανδρούπολη κ.λπ.;

- Θα ήταν εθνικά χρήσιμο να μην εκμεταλλευτούμε τα κενά και τις αντιφάσεις της νέας τακτικής των γειτόνων μας (δεν υπάρχει πολιτική τακτική χωρίς αδυναμίες) και να γίνουμε οι μόνιμοι «σκαντζόχοιροι» της Ν.Α. Ευρώπης;

Η χώρα μας, και κυρίως η Β. Ελλάδα, η Μακεδονία και η Θράκη, δεν μπορούν να αναπνεύσουν κανονικά, εάν δεν επενδύσουν το ελληνικό δαιμόνιο, τη δημιουργικότητα της φυλής και τις παραδοσιακές επιχειρηματικές μας ικανότητες σε μία εξωστρεφή, δυναμική και παραγωγική δράση προς όλες τις γεωγραφικές κατευθύνσεις. Δε γνωρίζω αν αυτό θα μας κάνει μία «σοφή» χώρα, αλλά είμαι βέβαιος πως θα επιβεβαιώσει πως είμαστε ευφυής λαός...

*Σχόλιο:Ως εφυής επιχειρηματίας καλείστε να ανακαλύψετε την σύνθεση της τουρκικής επιχειρηματικής τάξης, τον ρόλο της, και το βαθμό εμπλοκής και διαπλοκής με το βαθύ κράτος της Τουρκίας το οποίο σημειωτέον αποτελεί βασικό στοιχείο του Κρατικού μηχανισμού.
ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ