Η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική στη δοκιμασία της λιβυκής κρίσης

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συναντώνται την Πέμπτη στις Βρυξέλλες για μια Σύνοδο Κορυφής που αναμένεται να σημαδευτεί από κακοφωνία όσον αφορά την στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη, η οποία θρυμμάτισε τα σχέδιά τους περί κοινής εξωτερικής πολιτικής, όπως και πριν από οκτώ χρόνια, την περίοδο του πολέμου στο Ιράκ.


Η απόφαση για την έναρξη της επιχείρησης, που προωθήθηκε από τη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία και ψηφίστηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας, παρά την αποχή της Γερμανίας, αποτελεί σίγουρα μια διπλωματική νίκη για το Παρίσι και το Λονδίνο. Αλλά είναι επίσης και μια «απόλυτη αποτυχία για την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική», κρίνει ο Βρετανός συντηρητικός ευρωβουλευτής Τσαρλς Τάνοκ.

Στην υπόθεση αυτή «η πλήρης έλλειψη συνοχής στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ και στα κράτη-μέλη της γελοιοποίησαν την Ένωση», τονίζει η ομάδα Σπινέλι, η οποία συγκεντρώνει προσωπικότητες που διάκεινται ευνοϊκά προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, όπως οι ηγέτες των ομάδων των οικολόγων και των φιλελεύθερων στο Κοινοβούλιο, Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ και Γκι Φερχόφσταντ.

Η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική «παραπαίει εντελώς», υπογραμμίζει υψηλόβαθμος διπλωμάτης, για τον οποίο «η ΕΕ έχει σχεδόν φτάσει στο ναδίρ της με τη Λιβύη». Πράγματι, απέναντι στις αραβικές εξεγέρσεις, η ολοκαίνουργια ευρωπαϊκή διπλωματική υπηρεσία πασχίζει να καταδείξει την προστιθέμενη αξία που επιδιώκει να της αποδώσει η επικεφαλής της Ύπατη Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική Κάθριν Άστον. «Το πρόβλημα», παραδέχθηκε την Τρίτη, «είναι ότι 27 κυρίαρχα κράτη που πιστεύουν με πάθος στο δικαίωμά τους να καθορίζουν αυτό που κάνουν, ιδιαίτερα στον τομέα της άμυνας, έχουν διαφορετικές απόψεις».

Διχασμένοι σχετικά με την παρέμβαση και τον ακριβή ρόλο που θα ανατεθεί στο ΝΑΤΟ, οι 27 θα πρέπει να διευκρινίσουν κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής την Πέμπτη και την Παρασκευή, το ρόλο που θα δώσουν στην ΕΕ στην υπόθεση της Λιβύης. Μέχρι στιγμής το μόνο που κατάφεραν είναι να επιβάλουν κυρώσεις, μεταξύ των οποίων μία τελευταία δέσμη που πλήττει τον λιβυκό πετρελαϊκού τομέα και υιοθετήθηκε την Τετάρτη.

Είναι «ήδη ένα θετικό σημείο», παραδέχτηκε ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Αλέν Ζυπέ, τασσόμενος υπέρ του να δοθεί μια άλλη φιλοδοξία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μη αρκούμενος στο να «παραμένει αυτή μια ανθρωπιστική ΜΚΟ».

Οι ηγέτες της ΕΕ πρόκειται επίσης να αποφασίσουν τα πρώτα συγκεκριμένα βήματα για μια ταχεία παροχή βοήθειας στις χώρες της περιοχής. Θα πρέπει κατά συνέπεια να αυξήσουν το πακέτο δανείων προς την περιοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) από 5 δισεκατομμύρια σε σχεδόν 6 δισ.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα εξετάσει επιτέλους ένα σχέδιο εταιρικής σχέσης για την ενθάρρυνση των δημοκρατικών και κοινωνικοοικονομικών μεταρρυθμίσεων στην περιοχή και την ανάπτυξη των εμπορικών συναλλαγών. Μπορεί ακόμη να αδράξει την ευκαιρία να ξεκινήσει ένα πραγματικό «Σχέδιο Μάρσαλ» στον αραβικό κόσμο, όπως προτάθηκε πρόσφατα στη Ρώμη από τον δικαστή Ζιλ Μέριτ, Γενικό Γραμματέα της ΜΚΟ «Friends of Europe».

Ωστόσο, η Άστον, η οποία επισκιάστηκε από τους Ευρωπαίους εθνικούς ηγέτες κατά την πρόσφατη επίσκεψή της στην Τυνησία και την Αίγυπτο, δεν θα καταφέρει να εφαρμόσει μια πραγματική στρατηγική ευρωαραβικής συνεργασίας, εάν διατηρήσει χαμηλό προφίλ», πρόσθεσε. Η Βρετανή βαρόνη δεν φαίνεται, πάντως, να προτίθεται να αλλάξει, λέει ανώτερος Ευρωπαίος διπλωμάτης, ο οποίος τη θεωρεί ως «το δηλητηριασμένο κεράσι που έβαλε η Βρετανία στη Συνθήκη της Λισαβόνας», η οποία είχε ως στόχο να αναβιώσει την ευρωπαϊκή διπλωματία.

Στο κεφάλαιο του σχεδίου συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ σε ό,τι αφορά τη Λιβύη και τις νότιες γειτονικές χώρες οι Ευρωπαίοι απευθύνουν έκκληση για ταχεία πρόοδο σε συγκεκριμένους τομείς:

- Η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα επιταχύνουν την ανθρωπιστική βοήθεια που παρέχουν.

- Η ΕΕ θα συνεχίσει το διάλογο με τις χώρες της περιοχής για οικονομική και τεχνική υποστήριξη, ώστε να βελτιωθεί ο έλεγχος και η διαχείριση των συνόρων, αλλά και για μέτρα σχετικά με τη διευκόλυνση της επιστροφής των μεταναστών στις χώρες καταγωγής τους. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανεξετάσει τον Ιούνιο το θέμα των δυνατοτήτων της ΕΕ για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ρευμάτων.

- Τον Ιούνιο του 2011 θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία για τον κανονισμό που διέπει τις δυνατότητες της Frontex. Στο μεσοδιάστημα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διαθέσει πρόσθετους πόρους για την υποστήριξη της επιχείρησης «Ερμής 2011».

- Η οροφή των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για τις μεσογειακές χώρες που αναλαμβάνουν πολιτικές μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να αυξηθεί κατά 1 δισ. ευρώ.

- Θα πρέπει να προχωρήσουν τάχιστα οι εργασίες σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής, ώστε να επεκταθούν οι δραστηριότητες της ΕΤΕ στη νότια περιοχή.

- Οι μέτοχοι της Ευρωπαϊκής Τράπεζας για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη θα πρέπει να εξετάσουν την επέκταση των δραστηριοτήτων της Τράπεζας στις νότιες γειτονικές χώρες.

- Οι προτάσεις για πανευρωπαϊκούς κανόνες καταγωγής θα πρέπει να υιοθετηθούν χωρίς καθυστέρηση.http://www.ant1online.gr