Και μετά τη Μοσούλη τι;

Μητροπούλου Ειρήνη

Αραγε οι ΗΠΑ διδάχθηκαν από το Αφγανιστάν και διαθέτουν σχέδιο για τη μετά το ISIS εποχή;

Οι Κούρδοι Πεσμεργκά μάχονται τους τζιχαντιστές στην πόλη Μπασίκα, ανατολικά της Μοσούλης

Θα ξαναδούμε το σενάριο του χάους α λα Ιράκ και Αφγανιστάν ή έχουν πάρει το μάθημά τους οι ΗΠΑ και διαθέτουν σχέδιο για την επόμενη μέρα μετά την πτώση της Μοσούλης; Ιδού η μεγάλη απορία, την ώρα που όλα δείχνουν πως η επανακατάληψη της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης του Ιράκ από τα χέρια των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους δεν θα αργήσει.

Καθώς έχει ήδη ανοίξει το δεύτερο μέτωπο για την κατάληψη της Ράκα, της de facto πρωτεύουσας του χαλιφάτου στη Συρία, η απερχόμενη κυβέρνηση του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα βρίσκεται στο στόχαστρο επειδή δεν έχει επεξεργαστεί σχέδιο για τη μετά το ISIS εποχή στα εδάφη που θα απελευθερωθούν από τους βάρβαρους τζιχαντιστές.

Δημοσίως, αμερικανοί αξιωματούχοι υπερασπίζονται την έλλειψη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου λέγοντας ότι η επιχείρηση είναι τόσο περίπλοκη που θα είχε καθυστερήσει επ' αόριστον τη στρατιωτική εκστρατεία για να εκδιωχθεί η τρομοκρατική ομάδα από τα εδάφη στο Βόρειο Ιράκ. Κοινώς, πρώτα διώχνουμε το Iσλαμικό Κράτος και μετά «βλέποντας και κάνοντας».

Ηδη από την περασμένη εβδομάδα ιρακινά στρατεύματα, που υποστηρίζονται από την αεροπορία των ΗΠΑ και από αμερικανικές Ειδικές Δυνάμεις στο έδαφος, προελαύνουν προς τη Μοσούλη με απροσδόκητη ταχύτητα. Ενώ η στρατιωτική επιτυχία είναι ευπρόσδεκτη, εντείνει τις ανησυχίες ότι οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δεν έχουν προετοιμαστεί επαρκώς για τη μεγαλύτερη πρόκληση: να βρεθεί ένας τρόπος για να διατηρηθεί η ειρήνη στην πόλη ύστερα από δύο χρόνια κυριαρχίας του ISIS.

Θα ξεσπάσει σκληρός αγώνας για την εξουσία

Η μάχη αναμένεται να οδηγήσει σε μεγάλη έξοδο προσφύγων και σε μια πιθανή αντεπίθεση του ISIS αν οι μαχητές του αποφασίσουν να αναμειχθούν με τον τοπικό πληθυσμό, αντί να πολεμήσουν μέχρι θανάτου ή να φύγουν. Σχεδόν βέβαιος είναι και ένας σκληρός αγώνας για την εξουσία που θα ξεσπάσει μεταξύ των διαφορετικών εθνοτικών, φυλετικών και θρησκευτικών ομάδων της Μοσούλης.


Δυτικοί διπλωμάτες εκφράζουν ανησυχία για την έλλειψη επαρκούς σχεδιασμού για αυτή τη δύσκολη επόμενη μέρα. Αναρωτιούνται αν οι ΗΠΑ έχουν μάθει από τα σκληρά διδάγματα του Ιράκ και του Αφγανιστάν, όπου η κυβέρνηση του Τζορτζ Μπους απέτυχε παταγωδώς να σταθεροποιήσει τις χώρες στις οποίες εισέβαλε και να εγγυηθεί «νέες κυβερνήσεις χωρίς αποκλεισμούς».

Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Ομπάμα ομολογούν ότι η επόμενη μέρα στη Μοσούλη ήταν ακόμα «ένα έργο σε εξέλιξη», όταν έπεσαν οι πρώτοι πυροβολισμοί πριν από μόλις δύο εβδομάδες. Και δεν υπάρχει καμία συμφωνία μέχρι σήμερα για το ποιος θα πρέπει να ελέγχει τη Μοσούλη όταν θα εκδιωχθούν οι τζιχαντιστές.

Η κατάσταση στη Μοσούλη είναι όντως εξαιρετικά περίπλοκη. Υπάρχουν δύο κύριες παρατάξεις που ανταγωνίζονται για τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη μετά το ISIS εποχή. Το σχέδιο της κυβέρνησης στη Βαγδάτη είναι να ορίσει εκείνη τον κυβερνήτη της επαρχίας Νινευή,και να αναλάβει τις προσπάθειες διακυβέρνησης και αστυνόμευσης της περιοχής.

Ο ακήρυκτος πόλεμος Αγκυρας - Βαγδάτης

Αλλά η Τουρκία και η Περιφερειακή Κυβέρνηση του Κουρδιστάν, η οποία διοικεί την αυτόνομη ζώνη κοντά στη Μοσούλη στο Βόρειο Ιράκ, έχουν άλλα σχέδια και δικούς τους ανθρώπους για την εξουσία. Προτιμούν τον πρώην κυβερνήτη Αθέλ αλ Νουτζαΐφι, ο οποίος προσπαθεί να διαιρέσει την επαρχία σε ημιαυτόνομες υποπεριοχές, ένα σχέδιο που ευνοείται από μειονοτικές ομάδες όπως οι Κούρδοι.

Περίπου 1.000 τούρκοι στρατιώτες βρίσκονται στο Βόρειο Ιράκ «βοηθώντας στην εκπαίδευση σουνιτικής αστυνομικής δύναμης για να συμβάλει στη σταθεροποίηση της Μοσούλης». Ανάπτυξη που έχει ενοχλήσει σφόδρα τους σιίτες, οι οποίοι κυριαρχούν στην κεντρική κυβέρνηση στη Βαγδάτη. Η Τουρκία έχει επίσης απαιτήσει μεγαλύτερο ρόλο στην εκστρατεία της Μοσούλης, με τις γνωστές δηλώσεις του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για «τα σύνορα της καρδιάς μας», εκεί που κάποτε απλωνόταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η Αγκυρα ανησυχεί βλέποντας την επιρροή της να μειώνεται στο πλούσιο σε πετρέλαιο Βόρειο Ιράκ, ενώ τρέμει αλλαγή συνόρων λόγω του Κουρδικού.

Πολλοί από τους σουνίτες κατοίκους της Μοσούλης βλέπουν τη σιιτική ηγεσία της κυβέρνησης στη Βαγδάτη με μεγάλη καχυποψία, ιδιαίτερα λόγω της δράσης της σιιτικής πολιτοφυλακής, που είναι γνωστή ως Λαϊκές Δυνάμεις Κινητοποίησης, στον αγώνα κατά του ISIS. Πολλές από αυτές τις παραστρατιωτικές ομάδες είναι ευθυγραμμισμένες με το Ιράν. Τέλος, ένας ακόμη παράγοντας που περιπλέκει τα πράγματα είναι η αδυναμία της κυβέρνησης του Ιράκ να εκδιώξει τον τουρκικό στρατό ή να υποτάξει την κουρδική περιφερειακή κυβέρνηση με τη δύναμη των όπλων, κάτι που αναγκάζει τη Βαγδάτη να εξαρτάται παγίως από τη μεσολάβηση και τη διαιτησία των ΗΠΑ.

ΒΗΜΑ