Δημήτρης Χριστόφιας: «Δύσκολη η διαπραγμάτευση, αλλά ελπίζω»

Ο πρόεδρος της Κύπρου Δ. Χριστόφιας υποστηρίζει ότι η διαδικασία θα πρέπει να συνεχιστεί χωρίς επιδιαιτησίες και χρονοδιαγράμματα

Συνέντευξη στους Πολα Σπόντα, Μιχάλη Παυλίδη και Αιμιλία Κενεβέζου

Για την πορεία των απευθείας διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό μίλησε στην «Κ» Κύπρου ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρης Χριστόφιας. «Είναι δύσκολη διαπραγμάτευση, αλλά πιστεύω ότι μπορεί να υπάρξει γεφύρωση», επισημαίνει, ενώ προσθέτει ότι είναι πολύ νωρίς για να εξαχθούν συμπεράσματα για τις συνομιλίες. Ο Κύπριος πρόεδρος επαναλαμβάνει ότι η διαδικασία θα πρέπει να συνεχίσει όπως άρχισε, χωρίς επιδιαιτησίες και χρονοδιαγράμματα και περιγράφει τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Ε.Ε., τόσο σε σχέση με τη διαπραγμάτευση όσο και σε σχέση με την Τουρκία. Για το θέμα της διακυβέρνησης, αναλύει την πρόταση της ελληνοκυπριακής πλευράς για τον τρόπο εκλογής προέδρου και αντιπροέδρου. Επισημαίνει, τέλος, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία, όπως λειτουργεί σήμερα χωρίς τους Τουρκοκυπρίους, θα μπορούσε...να συνεχίσει να λειτουργεί ως ομόσπονδο κράτος, διζωνικό, δικοινοτικό, με τη συμμετοχή και των Τουρκοκυπρίων για να είναι αποτελεσματική.

— Κύριε Πρόεδρε, ο στόχος για λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας είναι κοινός; Πίσω από τις κλειστές πόρτες μιλάτε την ίδια γλώσσα με τον Ταλάτ;

— Εδώ υπάρχει αντίφαση μεταξύ διαβεβαιώσεων του κ. Ταλάτ και τοποθετήσεων υψηλότατων παραγόντων της τουρκικής ηγεσίας. Μέσα από τις κλειστές πόρτες, έχω απαιτήσει να ξεκαθαρίσει τη θέση του ο κ. Ταλάτ ως προς το τι επιζητούμε. Νομίζω ότι η συνέντευξη του Οζντίλ Ναμί σε καθημερινή εφημερίδα, δεν ήταν τυχαία, ήταν και δημόσια διαβεβαίωση ότι επιζητούν λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Και έχει ξεκαθαρίσει, στο τραπέζι των συνομιλιών, η δέσμευση αυτή. Εχω την άποψη ότι ορισμένοι βιάζονται πάρα πολύ να βγάλουν και αρχικά και τελικά συμπεράσματα για την πορεία των συνομιλιών. Δεν θα έπρεπε να αναμένει κανείς ότι, από τις πρώτες συναντήσεις, θα ξεκαθάριζε πλήρως η εικόνα, προπάντων για το περιεχόμενο της λύσης, στις λεπτομέρειες των διαφόρων πτυχών του Κυπριακού. Είναι δύσκολη η διαπραγμάτευση. Δεν βιάζομαι να καταλήξω σε συμπέρασμα για αδιέξοδο και πλήρη διάσταση απόψεων. Πιστεύω, ειλικρινά, ότι μπορεί στην πορεία να υπάρξει γεφύρωση.

— Αισθάνεστε ότι σε κάποια σημεία ο Ταλάτ θέλει, αλλά δεν μπορεί;

— Δεν μπορώ να μπω σε αυτή τη συζήτηση. Αν πω ότι θέλει, αλλά δεν μπορεί, θα σχολιάσει πως τον στριμώχνω και του δημιουργώ προβλήματα. Δυστυχώς, ο πρόεδρος της Τουρκίας σε διάφορες συνομιλίες του μίλησε για λύση συνομοσπονδίας δύο ανεξάρτητων κρατών. Αν αυτή θα είναι η τελική θέση της Τουρκίας, αντιλαμβάνεστε ότι τα πράγματα είναι δύσκολα.

— Ποια είναι η δική μας διαπραγματευτική τακτική; Το να λέμε εμείς ότι δεν χρειάζονται εγγυήσεις και εκείνοι να απαντούν πως είναι κόκκινη γραμμή, αυτό σημαίνει πως υπάρχουν δύο θέσεις που, πράγματι, είναι κόκκινες γραμμές και για τις δύο πλευρές;

— Αντιλαμβάνεσθε πως δεν μπορώ να διαπραγματεύομαι μαζί σας. Εδώ είναι τα λάθη μας. Εχουμε θέση, πως δεν χρειάζονται εγγυήσεις. Από εκεί και πέρα, τελεία ώς εδώ. Θα μου πείτε τώρα, μα ο Χριστόφιας λέει για κόκκινη γραμμή και δεν πάμε παρακάτω. Είναι γι’ αυτό που μου κακοφαίνεται και από τις τοποθετήσεις δικών μας ηγετών που υποστηρίζουν να καθορίσουμε τις κόκκινες μας γραμμές και να βγούμε να τις φωνάζουμε, να καθορίσουμε τα όρια των υποχωρήσεών μας και να βγούμε να τα φωνάζουμε. Ε, να μείνουμε σπίτι μας τότε και να μην βασανιζόμαστε.

Εκ περιτροπής προεδρία

— Μήπως και εσείς, κύριε Πρόεδρε, καμιά φορά υπερβαίνετε αυτές τις γραμμές;

— Αν εννοείτε την εκ περιτροπής προεδρία, έχω την άποψη πως όχι. Και εννοώ ότι η δική μας η πλευρά, εδώ και πολύ καιρό, έχει αποδεχθεί –τουλάχιστον οι δύο τελευταίοι Πρόεδροι της Δημοκρατίας– την εκ περιτροπής Προεδρία, ανεξαρτήτως αν θα βγουν και να με διαψεύσουν.

— Στην προσπάθεια γεφύρωσης των διαφορών, θα αποδεχθούμε έναν, ας τον αποκαλούμε εποικοδομητικό ρόλο είτε του κ. Ντάουνερ είτε κάποιων άλλων;

— Νομίζω ότι η θέση μας είναι ξεκάθαρη και έχει περάσει και μέσα από ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, ότι ο ρόλος τους δεν είναι ούτε διαμεσολάβηση ούτε επιδιαιτησία. Είναι ρόλος δημιουργίας των συνθηκών, κάτω από τις οποίες, οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων θα συνομιλήσουν, για να βρουν λύση.

— Δημιουργείται πάντως η αίσθηση ότι αποδυναμώνεται ο ρόλος της Ε.Ε. ως διαπραγματευτικού μοχλού για τη λύση.

— Αυτό που θέλω να κάνει η Ε.Ε. και το οποίο ζήτησα από τον κ. Μπαρόζο, είναι να παρέμβει την ώρα που θα κριθεί σκόπιμο και να δώσει τη δική της εμπειρογνωμοσύνη, προκειμένου να υλοποιηθούν βασικές της αρχές, σε σχέση με την κοινή οικονομία και με την εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Ετσι, ώστε, να κατανοήσουν και οι Τουρκοκύπριοι ότι δεν μπορεί σε όλα τα ζητήματα να έχουμε αποκλίσεις και μακρά μεταβατικά χρονοδιαγράμματα. Και, βεβαίως, να κάνει ξεκάθαρο η Ε.Ε. στην Τουρκία ότι δεν είναι δυνατόν να προχωρήσει, εάν δεν υλοποιήσει και τις υποχρεώσεις της έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας.

— Η πορεία, κ. Πρόεδρε, χωρίς χρονοδιαγράμματα δεν είναι λίγο επικίνδυνη;

— Η διαδικασία των χρονοδιαγραμμάτων δοκιμάστηκε και απέτυχε παταγωδώς. Εχουμε όλοι την ανάγκη να λυθεί το Κυπριακό, όχι μόνο η Τουρκία, επειδή έχει τον επόμενο χρόνο τις εξετάσεις στην Ε.Ε. ή γιατί θα έχει εκλογές για τον κ. Ταλάτ στις αρχές του 2010. Είναι ο τόπος μας που είναι διχοτομημένος και η διχοτόμηση βαθαίνει με την πάροδο του χρόνου. Κατά συνέπεια, δεν δέχομαι την άποψη ότι πρέπει να λυθεί, διότι έχει ανάγκη ο Ταλάτ. Αν έχουν, πράγματι, αυτή την ανάγκη να δώσουν το χέρι τους, όχι να απαιτούν απαράδεκτα πράγματα, όπως η συνομοσπονδία ή άλλα ζητήματα που θα φανούν στο τέλος, αν συνεχίσουν να τα απαιτούν. Ναι, υπάρχει ο κίνδυνος να μην καταλήξουμε. Θα κολλήσουμε σε αυτό;

— Για την εκ περιτροπής Προεδρία, τι είναι αυτό που συγκεκριμένα συζητείται ως προς τον χρόνο άσκησης της Προεδρίας; Σε μια πενταετή θητεία, μπορεί να ασκεί την προεδρία για τρία χρόνια ο Ελληνοκύπριος και δύο ο Τουρκοκύπριος;

— Μπορεί να είναι και διαφορετικά, καλύτερα και πιο ικανοποιητικά. Μπορεί να είναι για παράδειγμα τέσσερα με δύο χρόνια.

Κοινό ψηφοδέλτιο

— Μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα ένα σύστημα με πρόεδρο και αντιπρόεδρο που να εκλέγονται με κοινό ψηφοδέλτιο, παρά το προεδρικό συμβούλιο που φαίνεται να προτείνει ο κ. Ταλάτ;

— Το προεδρικό συμβούλιο, όπως το πρότεινε ο κ. Ανάν και το απορρίψαμε, νομίζω είναι κάτι ξένο προς την Κύπρο. Θεωρώ ότι η Κυπριακή Δημοκρατία, όπως λειτουργεί σήμερα, χωρίς την ουσιαστική συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων, θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως ομόσπονδο κράτος, διζωνικό, δικοινοτικό, με τη συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων, για να είναι αποτελεσματική. Και ναι, να έχουμε κοινό ψηφοδέλτιο Ελληνοκύπριου και Τουρκοκύπριου προέδρου και αντιπροέδρου που θα ψηφίζονται και από τις δύο κοινότητες. Και αυτό προωθεί την ενότητα του κράτους, του λαού και των θεσμών. Ξεφεύγει από ένα αυστηρό κοινοτικό και εθνολογικό κριτήριο και προσδιορίζεται από ένα πλέον ταξικοκοινωνικό κριτήριο. Δηλαδή, όμορες πολιτικές δυνάμεις, ε/κ και τ/κ, διεκδικούν από κοινού την προεδρία και την αντιπροεδρία.Το πρόβλημα που υπάρχει, σε αυτή την περίπτωση, είναι πώς θα σταθμίζεται η ψήφος της μικρότερης κοινότητας, ώστε να μην επιβάλει η μεγάλη κοινότητα τη θέλησή της σε ό,τι αφορά το αποτέλεσμα. Δηλαδή, το ποιος θα είναι, για παράδειγμα, ο Τουρκοκύπριος αντιπρόεδρος να μην επιβάλλεται από τους Ελληνοκυπρίους. Και εδώ έχουμε ένα πρόβλημα, το οποίο συζητούμε. Υποβάλλουμε μια πρόταση που θεωρούμε ότι θα αποβεί προς όφελος και των δύο κοινοτήτων. Η τ/κ πλευρά δήλωσε μερικές φορές ότι συζητεί την πρότασή μας, δεν την απορρίπτει. Συνεπώς, ίδωμεν.