29/5/17

29 Μαϊου 1453

Η πόλη έπεσε. Αυτή η κραυγή θ αντηχεί όσο υπάρχει ο κόσμος. Αν έπειτα από αιώνες ξαναγεννηθώ, αυτές οι λέξεις θα γεμίζουν τα μάτια μου τρόμο και οι τρίχες των μαλλιών μου θα σηκώνονται. (1) 
Περίπου στις μιάμιση το πρωΐ ό σουλτάνος έκρινε ότι όλα ήταν έτοιμα και έδωσε την διαταγή της επίθεσης.

«Ο ξαφνικός θόρυβος ήταν τρομακτικός. Σε όλη την έκταση της γραμμής των τειχών οι Τούρκοι όρμησαν στην επίθεση, βγάζοντας τις πολεμικές κραυγές τους, ενώ τους παρότρυναν τύμπανα, σάλπιγγες και φλογέρες. Τα χριστιανικά στρατεύματα περίμεναν σιωπηλά, όταν όμως οι φρουροί στους πύργους έδωσαν το σύνθημα του συναγερμού, οι εκκλησίες κοντά στα τείχη άρχισαν να κτυπούν τις καμπάνες τους, και η μία εκκλησία μετά την άλλη στην πόλη μετέδιδε τον ήχο του συναγερμού, μέχρις ότου σήμαινε κάθε καμπαναριό. Τρία μίλια πιο μακριά, στην εκκλησία της Αγίας Σοφίας, οι πιστοί ήξεραν ότι η μάχη είχε αρχίσει. Κάθε άνδρας σε μάχιμη ηλικία επέστρεψε στη θέση του, και οι γυναίκες, μεταξύ τους και μοναχές, έσπευσαν στα τείχη για να βοηθήσουν στη μεταφορά λίθων και δοκαριών για την ενίσχυση των αμυντικών έργων, καθώς και κουβάδων με νερό για να φρεσκαριστούν οι υπερασπιστές.

Πρώτους έστειλε στη μάχη τους άτακτούς του, τους βαζιβουζούκους. Υπήρχαν πολλές χιλιάδες από αυτούς, τυχοδιώκτες από κάθε χώρα και φυλή, πολλοί Τούρκοι, αλλά πολύ περισσότεροι από χριστιανικές χώρες, Σλάβοι, Ούγγροι, Γερμανοί, Ιταλοί, ακόμη και Έλληνες, όλοι τους έτοιμοι να πολεμήσουν εναντίον των ομοθρήσκων τους Χριστιανών έναντι της αμοιβής που τους έδινε ο σουλτάνος και των λαφύρων που τους υποσχόταν.

Ο Τζουστινιάνι και όλοι οι Έλληνες και οι Ιταλοί ήταν εξοπλισμένοι με όλα τα μουσκέτα και τις βομβάρδες που μπορούσαν να βρεθούν στην πόλη. Ο ίδιος ο αυτοκράτορας έσπευσε να τους ενθαρρύνει. Μετά από περίπου δύο ώρες αγώνα ο Μωάμεθ διέταξε τους βαζιβουζούκους να αποσυρθούν.

Η δεύτερη επίθεση έγινε από τους Ανατολίτες και αποκρούστηκε και αυτή γενναία. Οι Χριστιανοί τους περικύκλωσαν, σφαγιάζοντας το μεγαλύτερο μέρος και απωθώντας τους υπόλοιπους πίσω στην τάφρο. Η ανάσχεση προκάλεσε σύγχυση στους Ανατολίτες. Η επίθεση ανακλήθηκε, και αποσύρθηκαν στις γραμμές τους

Κατά μήκος της Προποντίδας ο Χαμζά μπέης δυσκολευόταν να φέρει τα πλοία του κοντά στην ακτή. Τα λίγα αποβατικά αγήματα που κατόρθωσε να στείλει αποκρούστηκαν εύκολα από τους μοναχούς στους οποίους είχαν αναθέσει την άμυνα, ή από τον πρίγκιπα Ορχάν και τους οπαδούς του.

Τώρα είχε έλθει η ώρα να μπουν και οι επιλεγμένοι του σουλτάνου, οι γενίτσαροι, στη μάχη. Οι Χριστιανοί ήταν εξουθενωμένοι. Είχαν πολεμήσει για περισσότερες από τέσσερις ώρες με μόνο μερικές στιγμές ανάπαυσης, αλλά πολεμούσαν με απελπισία, γνωρίζοντας ότι εάν έκαναν πίσω, αυτό θα ήταν το τέλος. Πίσω τους στην πόλη οι καμπάνες των εκκλησιών σήμαιναν και πάλι, και στον ουρανό υψώθηκε ένα μεγάλο μουρμούρισμα προσευχών.

Τώρα ο αγώνας στο φράχτη γινόταν σώμα με σώμα. Επί περίπου μία ώρα οι γενίτσαροι δεν μπορούσαν να ανοίξουν δρόμο. Οι Χριστιανοί άρχισαν να πιστεύουν ότι η επίθεση εξασθενούσε κάπως. Αλλά η μοίρα ήταν εναντίον τους. Στη γωνία του τείχους των Βλαχερνών, υπήρχε, μισοκρυμμένη σε έναν πύργο, μια μικρή πύλη εξόδου γνωστή ως Κερκόπορτα
.» (2)

Για τον Πήαρς, ωστόσο η ανοιχτή Κερκόπορτα δεν ήταν το καθοριστικό γεγονός της Άλωσης.

«Ενώ η επίθεση εκ μέρους των γενίτσαρων είχε αποκρουστεί και η ορμή είχε αρχίσει να εξασθενεί, εκείνη τη στιγμή συνέβη ένα από εκείνα τα μοιραία ατυχήματα τα οποία μερικές φορές αποφασίζουν τα πεπρωμένα των λαών. Ο Ιωάννης Ιουστινιάνης τραυματίστηκε σοβαρά και εγκατέλειψε τη θέση του, παρά την παράκληση του αυτοκράτορα να παραμείνει και να μην προσπαθήσει να εισέλθει στην πόλη. Η αποχώρηση έδωσε την εντύπωση ότι η άμυνα έσπασε.

Ο Μπάρμπαρο γράφει ότι όταν ο Ιουστινιάνι αποχώρησε ακούστηκε η κραυγή «οι Τούρκοι μπήκαν μέσα» , ακούστηκε από εκείνον και «φευδόταν γιατι δεν είχαν μπεί ακόμα» Ο Λεονάρντο που ήταν και αυτός Γενοβέζος είναι ελάχιστα λιγότερος αυστηρός απεναντί του και αφορά τον τρόπο με τον οποίο εγκατέλειψε την μάχη. Ο τελευταίος δηλώνει ότι έπρεπε να παραμείνει ή να υποδείξει αντικαταστάτη του. Το ηθικό των στρατιωτών του κατέρρευσε με την αποχώρησή του
.» (3)

«Αλλά η διήγησις αυτή του Βαρβάρου είναι μυσερόν ψεύδος. Το δ αληθές είναι ότι τον ανδρείον εκείνον απεκόμισαν οι περί αυτόν εις το πλοίον χωρίς να δυνηθεί μηδέ λέξιν να προφέρη. Οτε δε το πλοίον αυτού κατέπλευσεν εις Χίον, ήτο πιθανώς ήδη νεκρός» (4)

«Ενόσω ο Κωνσταντίνος παρακαλούσε τον Τζουστινιάνι πληροφορήθηκε την είσοδο των Τούρκων μέσα από την Κερκόπορτα. Έσπευσε αμέσως εκεί, αλλά έφθασε πολύ αργά. Τότε έστρεψε το άλογό του και κάλπασε πίσω στην κοιλάδα του Λύκου και στα ανοίγματα στον φράχτη. Πέταξε από πάνω του τα αυτοκρατορικά του εμβλήματα και με το δον Φρανσίσκο και τον Ιωάννη Δαλμάτη στο πλευρό του ακολούθησε τον Θεόφιλο. Δεν τον ξαναείδαν πια» (3)

Ο Μεχμέτ ο Β μπήκε στην πόλη με την Ανατολή του ηλίου.

Η τριήμερη λεηλασία μόλις είχε αρχίσει.

«Σ αυτή τη πόλη την μεθυσμένη από το αίμα και την λεηλασία, η ανθρώπινη ζωή είχε γίνει τόσο φτηνή και τόσο ασήμαντη όσο δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ. Οι Τούρκοι άρχισαν να σκοτώνονται μεταξύ τους, φιλονικώντας για την λεία τους και αρπάζοντας ο ένας από τον άλλο τις γυναίκες που τους είχαν ανάψει τον πόθο. Οι αμόρφωτοι δερβίσηδες μέσα στη θρησκευτική τους μανίας ακρωτηρίαζαν με μανία τους Έλληνες που είχαν αιχμαλωτίσει κάποιοι άλλοι, επειδή αρνιόνταν να αναγνωρίσουν τον Προφήτη.

Μια καινούργια μέρα ξημερώνει πάλι. Ο ήλιος του Θεού δεν θα πάψει να ανατέλλει. Ο ουρανός λάμπει γαλάζιος. Ζεστές και σπλαχνικές οι αχτίδες του ήλιου χαϊδεύουν και τους κακούς και τους καλούς.

Χαίρομαι που η αγαπημένη μου πέθανε και δεν χρειάστηκε να ζήσει αυτή τη μέρα
.» (1)

(1) Μίκα Βαλτάρι Ιωάννης Άγγελος

(2) ) Στήβεν Ράνσιμαν Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης

(3) ) Εντουϊν Πήαρς, η Καταστροφή της Ελληνικής Αυτοκρατορίας

(4) Gustave Schlumberger, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος και η Άλωσις της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων


28 Μαΐου 1453


Το απόγευμα της 28ης Μαΐου ήταν ήσυχο, και στα δύο στρατόπεδα.

Η ψυχή των υπερασπιστών είχε πλημυρίσει με ταπεινότητα και αγάπη, είχαν ξεχαστεί τα μίση που έτρεφαν οι ανθενωτικοί προς τους ενωτικούς και αντιστρόφως. Για πρώτη φορά προσήλθαν στην Μεγάλη Εκκλησία όλοι μαζί να προσευχηθούν και να πάρουν αντίδωρο οι μεν από το χέρι των δε. Η λειτουργία αυτή ήταν η τελευταία που τελέστηκε στην Μεγάλη Εκκλησία. Σχεδόν κανένας πολίτης, εκτός από τους στρατιώτες στα τείχη, δεν έμεινε μακριά από αυτήν την απελπισμένη λειτουργία ικεσίας.

Αυτή η νύχτα είναι η νύχτα των Ελλήνων. Κοίταζα τα μαύρα τους μάτια γεμάτα από την μελαγχολία αιώνων και την ανείπωτη θλίψη τους που καθρεπτίζεται στα σκυμμένα τους πρόσωπα. Μέσα στην νύχτα οι καμπάνες και τα σήμαντρα σημαίνουν τον θάνατο της τελευταίας Ρώμης. (1)

Αντίθετα, οι ψυχές των πολιορκητών είχαν γεμίσει προσδοκία για λεηλασία και σφαγές.

Ο Μεχμέτ, πριν απευθυνθεί στα στίφη του πολύ περίεργου στρατού του, ο οποίος απαριθμούσε μεταξύ άλλων και 30.000 χριστιανούς, (δηλαδή 23.000 παραπάνω από τους υπερασπιστές της Χριστιανοσύνης και της Βασιλεύουσας) πέρασε από την Γενοβέζικη συνοικία του Πέραν για να τους προειδοποιήσει ότι αν προσέφεραν οποιαδήποτε βοήθεια στους Έλληνες θα τους τιμωρούσε αμέσως.

Κατόπιν, συγκάλεσε τους στρατηγούς,  τους πασσάδες και τούς βεζύρηδες και τους απηύθυνε τον παρακάτω λόγο, όπως μας τον έχει μεταφέρει ο αυτόπτης μάρτυρας Κριτόβουλος:

Σας προσφέρω σήμερα μια μεγάλη και πολυάριθμη πόλη, την πρωτεύουσα των αρχαίων Ρωμαίων που έχει καταστεί το κέντρο του κόσμου. Σας την προσφέρω να την λεηλατήσετε, να αρπάξετε τους αμύθητους θησαυρούς της, τους άνδρες, τις γυναίκες, τα αγόρια της και ότι την κοσμεί. (2)

Την ώρα που ο σουλτάνος μιλούσε με πάθος και με το όραμα της λεηλασίας, της σφαγής και της επικείμενης δόξας του να καθρεπτίζεται στα κρύα μάτια του, ο ήλιος έγειρε στην δύση του.

Ο Μεγάλος Βασιλιάς, ο τελευταίος Έλληνας, όπως τον ονόμασε ο Ελύτης, έχει μια άλλη πορεία και έναν άλλον λόγο.

Ο Κωνσταντίνος είπε στους ακροατές του ότι επρόκειτο να αρχίσει η μεγάλη επίθεση. Στους Έλληνες υπηκόους του είπε ότι ένας άνδρας έπρεπε να είναι πάντοτε έτοιμος να πεθάνει είτε για την πίστη, είτε για την πατρίδα, είτε για τον ηγεμόνα, είτε για τους συγγενείς και φίλους.
Τώρα ο λαός του έπρεπε να είναι προετοιμασμένος να πεθάνει και για τους τέσσερεις λόγους.

Μίλησε για την δόξα και τις υψηλές παραδόσεις της μεγάλης αυτοκρατορικής πόλης . Μίλησε για τη δολιότητα του άπιστου σουλτάνου που είχε προκαλέσει έναν πόλεμο προκειμένου να καταστρέψει την αληθινή πίστη και να βάλει τον ψεύτικο προφήτη του στην θέση του Χριστού .

Τους παρότρυνε να θυμούνται ότι ήταν απόγονοι των ηρώων της αρχαίας Ελλάδας και Ρώμης, και να είναι αντάξιοι των προγόνων τους.

Από την πλευρά του , είπε, ήταν έτοιμος να πεθάνει για την πίστη του και το λαό του.

Στην συνέχεια γύρισε προς τους Ιταλούς, ευχαριστώντας τους για τις μεγάλες υπηρεσίες και αναφέροντας την εμπιστοσύνη του απέναντί τους για τον επικείμενο αγώνα. Τους παρακάλεσε όλους Έλληνες και Ιταλούς να μην φοβηθούν τους τεράστιους αριθμούς του εχθρού. Να είναι γενναίοι και σταθεροί. Με την βοήθεια του Θεού θα έβγαιναν νικητές. 'Όλοι όσοι ήταν παρόντες σηκώθηκαν για να διαβεβαιώσουν τον αυτοκράτορα ότι ήταν έτοιμοι να θυσιάσουν τις ζωές τους και τα σπίτια τους γι αυτόν. Εκείνος στην συνέχεια περπάτησε αργά γύρω στην αίθουσα, ζητώντας από τον καθένα τους να τον συγχωρήσει εάν ποτέ τον είχε προσβάλει. Ακολούθησαν το παράδειγμα του, όπως κάνουν άνδρες που περιμένουν να πεθάνουν. 
(3)

Ο Αυτοκράτορας έφυγε έφιππος από την Αγία Σοφία στο ανάκτορο των Βλαχερνών. Ο Φραντζής ο οποίος τον συνόδευε ρωτάει «ποιος θα μπορούσε να παραμείνει ασυγκίνητος όταν ο αυτοκράτορας στην διάρκεια της σύντομης παραμονής του στα ανάκτορα ζήτησε συγνώμη από όλους τους παρόντες. Ακόμα και αν ήταν φτιαγμένος από ξύλο ή πέτρα, θα δάκρυζε αυτή την στιγμή.»

Λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 28ης προς την 29η ο αυτοκράτορας, συνοδευόμενος από τον Φραντζή, αναχώρησε έφιππος από τα ανάκτορα των Βλαχερνών, προκειμένου να επιθεωρήσει αν όλα ήταν στη θέση τους.
Ήταν πιθανόν μία ή δύο το πρωί όταν ο Φραντζής και ο Αυτοκράτορας χώρισαν και κατά πάσα πιθανότητα δεν ξανασυναντήθηκαν. 
(2)

(1) Μίκα Βαλτάρι Ιωάννης Άγγελος

(2) Εντουϊν Πήαρς, η Καταστροφή της Ελληνικής Αυτοκρατορίας

(3) Στήβεν Ράνσιμαν Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης.

7 σχόλια:

  1. Σάββα. Σου έστειλα ένα παρόμοιο άρθρο, πολύπιο εμπεριστατομένο, με τίτλο "ΕΑΛΩ Η ΠΟΛΙΣ".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Η 29η Μαΐου πρέπει να διαγραφεί από το ελληνικό ημερολόγιο.

    - 29η Μαΐου 1453: Πέφτει η Πόλη
    - 29η Μαΐου 2017: Πεθαίνει ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης

    Τι αποφράδα ημέρα είναι αυτή, έλεος!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. ΣΠΑΝΟΥΔΑΚΗΣ ΘΑ 'ΡΘΕΙ ΣΑΝ ΑΣΤΡΑΠΗ,

    https://www.youtube.com/watch?v=nOd0GzWjfLI

    ==============
    Θα 'ρθεις σαν αστραπή
    θα 'χει η χώρα γιορτή
    θάλασσα γη και ουρανός
    στο δικό σου φως.

    Θα ντυθώ στα λευκά
    να σ' αγγίξω ξανά
    φως εσύ και καρδιά μου εγώ
    πόσο σ' αγαπώ.

    Βασιλεύς Βασιλέων, Βασιλεί Βοήθει, έλεος, έλεος Επουράνιε Θεέ
    Κωνσταντίνος Δραγάτσης Παλαιολόγος, έλεω Θεού Αυτοκράτωρ των Ρωμαίων.

    Στην πύλη του αγίου Ρωμανού, καβαλικά την φάρα του την ασπροποδαράτην,
    Τέσσερα Βήτα, έλεος, έλεος, Μαρμαράς, Βόσπορος και Μαύρη Τρίτη
    Φρίξον ήλιε, στέναξον γη, Εάλω ή πόλη, Εάλω η πόλη
    Βασιλεύουσα, πύλη χρυσή κι ο πορφυρογέννητος στην κόκκινη μηλιά.

    Η πόλη ήταν το σπαθί, η πόλη το κοντάρι, η πόλη ήταν το κλειδί της Ρωμανίας όλης
    Σώπασε Κυρά Δέσποινα και μην πολυδακρύζεις,
    πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά Σου θάναι.

    Στην πύλη του αγίου Ρωμανού
    έφυγες για αλλού
    κι άγγελος θα σε φέρει εδώ
    στον σωστό καιρό.

    Μες την Άγια Σοφιά
    θα βρεθούμε ξανά λειτουργία μελλοντική
    οι Έλληνες μαζί.
    ==============

    Ο τελευταίος στοίχος με κάνει και δακρύζω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Η Ιστορια επαναλαμβανεται ! Εχει κανεις αντιρηση ?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Aν σε ξεχάσω Αγιά Σοφιά
    κι' αν σ' απολησμονήσω
    να μην εβρώ νερό να πιω
    μη ρούχο να φορήσω.

    Αν βουληθώ, αν βουληθώ
    να σ’ αρνηθώ
    να σ’ απολησμονήσω
    να μην μπορώ φιλί να βρω
    μη δάκρυ να δακρύσω!

    Και θα το πώ και όποιος θέλει ας το κρατήσει, όποιος θέλει ας χλευάσει.
    Όμως,
    ΝΑΙ !!!
    Θά έλθει η μέρα , πρώτα ο Θεός.
    Θά έλθει η ημέρα και ναι, πρώτα ο Θεός, ναι δεν θ' αργήσει,
    να ξαναλειτουργηθεί μ' Ορθόδοξη Χριστιανική Θεία Λειτουργία
    ΕΛΕΥΘΕΡΗ η Μεγάλη Εκκλησιά μας.
    Αμήν Παναγιά μου.
    Είθε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Φάε παιδί μου το φαγητό σου όλο, να γίνεις δυνατό να πας μια μέρα να πάρεις την Πόλη.

    Έτσι έμαθα και έτσι λέω στα παιδιά μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.