Φοβού τους Ισραηλινούς και δώρα φέροντας...

Υπέρ και κατά μιας σχέσης σε μια πολύ επικίνδυνη περιοχή

Toυ Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Η μεταστάθμευση ελληνικών πολεμικών αεροσκαφών και πλοίων σε ισραηλινές βάσεις και λιμάνια είναι, σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, μία μόνο, από πληθώρα «δελεαστικών» (ή σχεδιασμένων να φανούν) προτάσεων/«ιδεών», που έρριξαν στο τραπέζι των συζητήσεων με τους επισήμους Ελλάδας και Κύπρου οι Ισραηλινοί ιθύνοντες. Ακολουθεί συντόμως το αμερικανοεβραϊκό Λόμπι, η ηγεσία του οποίου αναμένεται στην Αθήνα τον ερχόμενο μήνα, μαζί και η στενά συνδεόμενη Υπουργός Εξωτερικών Χίλλαρυ Κλίντον.

‘Ελληνες αξιωματούχοι, εξοικειωμένοι με τις ελληνοισραηλινές διαπραγματεύσεις, μιλάνε για μαζική «επίθεση φιλίας» του Ισραήλ, «στοχευμένη», εκτιμούν, στην εκμετάλλευση της βαθειάς οικονομικής/γεωπολιτικής ανασφάλειας που διατρέχουν σήμερα Ελλάδα/Κύπρο. Αναγνωρίζουν ότι σάστισαν με την πυκνότητα των ισραηλινών «ιδεών», που, χωρίς να είναι πάντα επαρκώς συγκεκριμένες, δημιούργησαν την ατμόσφαιρα που νοιώθουν όλοι οι επισκέπτες οποιουδήποτε παζαριού της Ανατολής. Οι έμποροι μοιάζουν διατεθειμένοι να ικανοποιήσουν όλα τα γούστα και τις ανάγκες του υποψήφιου πελάτη, προς τον οποίο επιδεικνύουν πολύ μεγάλη εκτίμηση, συμπεριφερόμενοι ως παληοί ανιδιοτελείς φίλοι. Ευφυή κατά τα άλλα άτομα, είναι πολύ δύσκολο να φύγουν χωρίς να αγοράσουν κάτι ή και να δώσουν όσα λεφτά κρατάνε πάνω τους.
Μεταξύ των Ελλήνων στρατιωτικών, αξιωματούχων, διπλωματών, που έγιναν κοινωνοί των ισραηλινών ιδεών, άλλοι τις αντιμετωπίζουν ενθουσιωδώς, άλλοι αμήχανα, ορισμένοι καχύποπτα. Οι πλέον εχέφρονες αναγνωρίζουν ότι η ρήξη Ισραήλ/Τουρκίας και η ανάγκη των Ισραηλινών να βρουν οδό εξαγωγής των ενεργειακών πόρων δημιουργούν ιστορικές ευκαιρίες για την ελληνική/κυπριακή πολιτική, αλλά και εξίσου μεγάλους κινδύνους. Το Ισραήλ, υπογραμμίζουν, δεν είναι μια χώρα σαν τις άλλες. Οι παγίδες ελλοχεύουν σε κάθε στροφή.

Ισραηλινές στρατηγικές
Η ισραηλινή «επίθεση φιλίας και συνεργασίας» γίνεται στη γραμμή παγίων γεωπολιτικών επιδιώξεων του Τελ Αβίβ έναντι Κύπρου/Ελλάδας, που το Ισραήλ ήθελε ανέκαθεν να αποτελέσουν στρατηγικές του εφεδρείες – μάλιστα, ο ιδρυτής του σιωνιστικού κινήματος Θεόδωρος Χερτζλ είχε κάποτε αντιμετωπίσει την ιδέα ίδρυσης του Ισραήλ στην Κύπρο. Το ισραηλινό άνοιγμα δεν γίνεται μόνο προς Αθήνα/Λευκωσία. Εντάσσεται σε στρατηγική δημιουργίας φιλικού προς το Ισραήλ τόξου, που ξεκινάει από Λευκωσία, μπαίνει σε βάθος στα Βαλκάνια και Μολδαβία, καταλήγοντας στον Καύκασο, κυκλώνοντας την Τουρκία. Συγκροτούμενο αυξάνει τη δυνατότητα του Ισραήλ είτε να διαπραγματευθεί, είτε να αναχαιτίσει την Τουρκία του Ερντογάν. ‘Ένα τέτοιο τόξο μπορεί να χρησιμεύσει και ως βόρειος διάδρομος επίθεσης κατά του Ιράν, μέσω της Μαύρης Θάλασσας και ως ζώνη στρατηγικής ισραηλινής επιρροής του Ισραήλ. Ταυτόχρονα, ο «διάδρομος» Κύπρου ή/και Ελλάδας προσλαμβάνει καθοριστική σημασία για τις εξαγωγές των τεραστίων κοιτασμάτων αερίου του Ισραήλ, ακόμα μεγαλύτερης σημασίας μετά την επιδείνωση των ισραηλινο-τουρκικών σχέσεων και την επανάσταση στην Τυνησία, που μπορεί να προοιωνίζεται έκρηξη του λανθάνοντος αιγυπτιακού ηφαιστείου.
Πέρυσι, έκθεση του αμερικανοεβραϊκού «Στράτφορ» προεξοφλούσε ότι η Ελλάδα «τελείωσε» γεωπολιτικά/οικονομικά και έχασε το Αιγαίο. Εκτός, έλεγε, αν η Αθήνα τεθεί υπό την «προστασία» τρίτης δύναμης. Αυτή δεν κατονομαζόταν, προφανώς όμως δεν ήταν ευρωπαϊκή, ούτε η Ρωσία ή Κίνα. Δεν μπορείτε να αμυνθείτε μόνοι σας, δεν σας αρέσει ο νεοοθωμανισμός, ελάτε στην αγκαλιά μου, φαινόταν να λέει ο συντάκτης. Περίπου τα ίδια έλεγε ο επικεφαλής του Στράτφορ σε πρόσφατη συνέντευξή του στη Ρουμανία, με την οποία το Ισραήλ αναπτύσσει πολύ προχωρημένη στρατιωτική συνεργασία:. Η Ρουμανία δεν έχει σημασία για ΕΕ και ΝΑΤΟ, μην περιμένετε τίποτα από αυτούς. ‘Αφηνε τους αναγνώστες να απαντήσουν μόνοι στο ερώτημα για ποιόν έχουν σημασία.

Στρατιωτική συνεργασία
Πέραν της μεταστάθμευσης αεροσκαφών, του ελλιμενισμού πλοίων και της αεροναυτικής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, οι ισραηλινές προτάσεις περιλαμβάνουν μεταξύ πολλών άλλων την προμήθεια συστημάτων αυτοπροστασίας για τα αεροσκάφη F-16, χωρίς τα οποία είναι σχεδόν άχρηστα. (Μοιάζει απίστευτο, αλλά η Ελλάδα αγόρασε τα πανάκριβα αεροπλάνα, χωρίς να φροντίσει για την προστασία τους! ‘Ετσι κυβερνάται η χώρα). Πρότειναν επίσης προμήθεια στην Ελλάδα πυρομαχικών αρμάτων και αεροπορικών βομβών μεγάλης ακτίνας δράσης για F-16. Πληροφορίες τους φέρουν να ενδιαφέρονται να αγοράσουν τα ΕΑΣ, μία από τις δύο μεγάλες αμυντικές βιομηχανίες της χώρας.
Oι δύο πολεμικές αεροπορίες πραγματοποίησαν ήδη δύο κοινές ασκήσεις υψηλού επιπέδου και προγραμματίζουν τρίτη στο Ισραήλ. Οι Ισραηλινοί ασκήθηκαν, με μεγάλη επιτυχία, στον βομβαρδισμό ακριβείας από μεγάλη απόσταση στο κύριο πεδίο βολής της ελληνικής Αεροπορίας (Κρανέα). Οι ασκήσεις αποκαλύφθηκαν από άρθρο των Νιου Γιορκ Τάιμς, που τις εμφάνισε ως προσομοίωση βομβαρδισμού του Ιράν.
Τους ‘Ελληνες αξιωματικούς ενδιαφέρει πολύ η δυνατότητα συνάσκησης με μια από τις ισχυρότερες αεροπορίες στον κόσμο. Ηγετικά στελέχη όμως της Π.Α. διερωτώνται «αν πάμε να εγκατασταθούμε στα αεροδρόμιά τους, πως θα τους αρνηθούμε αύριο να εγκατασταθούν στα δικά μας;» Για πολλά στελέχη της Αεροπορίας και του Ναυτικού, που νοιώθουν ματαιωμένα από την κατάσταση της χώρας ή την εξωτερική της πολιτική, η συνεργασία με το Ισραήλ συνιστά «αχτίδα ελπίδας μέσα στην απελπισία», σύμφωνα με την έκφραση εν ενεργεία στελέχους. Θέλουν να προβάλλουν την ελληνική ισχύ στη Μεσόγειο αν και, καμιά φορά, μοιάζουν έτοιμοι να αντιστρέψουν τη φόρμουλα Κλαούζεβιτς: ο πόλεμος είναι συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα.

Υπέρ και κατά
Η μεταστάθμευση αεροσκαφών και χρήση ισραηλινών λιμένων προσφέρουν σπουδαίο τακτικό πλεονέκτημα και στην Ελλάδα και στο Ισραήλ, επιτρέποντας στην Αθήνα να καλύψει ευκολότερα την Κύπρο σε περίπτωση πολέμου. Η πραγματική χρήση τέτοιων διευκολύνσεων σε πόλεμο εξαρτάται από την τότε βούληση των εμπλεκομένων – και αν υπάρχει βούληση γίνεται και χωρίς συμφωνία. Το κυρίως πρόβλημα είναι όμως ότι το Ισραήλ βρίσκεται σε διαρκή πόλεμο με ένα σωρό κόσμο που κινδυνεύει να θεωρήσει σε κάποια στιγμή τον σύμμαχο του εχθρού του εχθρό του! Ουδείς γνωρίζει ποιος θα κερδίσει στο τέλος και αν η χώρα αυτή θα υπάρχει, με τη μορφή που τη ξέρουμε, μετά από 50 χρόνια. Ταυτοχρόνως διαθέτει μια υπεροχή στην στρατηγική και τις πληροφορίες έναντι της Ελλάδας, που καθιστά την Αθήνα απλώς ανήμπορη να ελέγξει τις κάθε φορά επιδιώξεις των δυνητικών «συμμάχων» της και σχεδόν αδύνατη την ανάπτυξη ισότιμης στρατηγικής σχέσης.
‘Ελληνες αναλυτές αναφέρουν το παράδειγμα της «στρατηγικής σχέσης» Γεωργίας-Ισραήλ. Επί του κ. Σαακασβίλι, οι Ισραηλινοί εφοδίασαν με όπλα και εκατοντάδες συμβούλους τον γεωργιανό στρατό. Βασικοί Υπουργοί είχαν διπλή υπηκοότητα, γεωργιανή και ισραηλινή. ‘Ολοι αυτοί ουδόλως απέτρεψαν τον κ. Σαακασβίλι να κάνει πόλεμο κατά της Ρωσίας, που απέβη καταστροφικός για τη Γεωργία, αλλά χρησιμοποιήθηκε για να αποτρέψει τη Μόσχα από την πώληση S300 στο Ιράν. Περίπου αυτό που συνέβη με τον Δημήτριο Ιωαννίδη, το 1974, αλλά και με τον Σαντάμ, που Ισραήλ-ΗΠΑ έσπρωξαν κατά του Ιράν.
Η Αθήνα απέφυγε στο παρελθόν πολύ πιο ασφαλή αμυντικά μέτρα στην Αν. Μεσόγειο, όπως την εγκατάσταση S300 στην Κύπρο, συνοδευόμενη από ρωσικές εγγυήσεις ασφαλείας. Ματαιώνει κάθε φορά δικές της αεροναυτικές ασκήσεις στην περιοχή. Γιατί να πάει τώρα στο άλλο άκρο με το Ισραήλ, διερωτώνται διπλωμάτες.
‘Οσοι από τους ‘Ελληνες στρατιωτικούς διαφωνούν με τις πολύ στενές επαφές με το Ισραήλ υπογραμμίζουν επίσης ότι το μοντέλο της ισραηλινής ισχύος δεν μπορεί να μεταφερθεί στην Ελλάδα. Το ισραηλινό σχέδιο βασίζεται στην συντριπτική ισχύ. Η Ελλάδα δεν είναι «σταυροφορικό» κράτος, δεν απετέλεσε ποτέ τμήμα του ευρωπαϊκού αποικιακού στοιχείου, ούτε θέλει να κατακτήσει μια τεράστια περιοχή. Χρειάζεται όπλα για να αμύνεται, αλλά η «ήπια ισχύς», το «στρατηγικό βάθος», η πολιτικο-ιδεολογική «ασπίδα» της είναι το όνομά της, η ηθικο-πολιτιστική ακτινοβολία της κοιτίδας των σημαντικότερων επιτευγμάτων του πολιτισμού. Η ελληνοϊσραηλινή συνεργασία μπορεί να είναι επωφελής και όχι καταστροφική για Ελλάδα (και Κύπρο) υπό δύο αυστηρές προϋποθέσεις: α) ότι η Ελλάδα δεν θα μπει επ’ ουδενί στο «κάδρο», στην «εικόνα του εχθρού» των Μουσουλμάνων και β) ότι θα τηρήσει απόσταση ασφαλείας από τη ζώνη συγκέντρωσης των παγκόσμιων αντιθέσεων και πεδίο «πολέμου πολιτισμών», που είναι η Μέση Ανατολή.

Ενεργειακή συνεργασία
Η μόνη συγκεκριμένη πρόταση είναι η κατασκευή στην Κύπρο σταθμού υγροποίησης αερίου, που θα μεταφέρεται με ελληνόκτητα πλοία διεθνώς, σε Ευρώπη/Ινδία. Το Ισραήλ δεν επιθυμεί τέτοιο σταθμό επί του εδάφους του γιατί μπορεί να αποτελέσει πολεμικό στόχο και γιατί φοβάται μελλοντικό εμπάργκο.
Με το κοίτασμα Λεβιάθαν υπάρχουν προβλήματα με τον Λίβανο. Χριστόφιας και Χαρίρι δεν τα βρήκαν τον Νοέμβριο και, στη συνέχεια, ο Λιβανέζος Πρωθυπουργός πήγε στη Μόσχα, όπου του υποσχέθηκαν στρατιωτική και τεχνολογική συνδρομή στην εξόρυξη των αποθεμάτων. Ο Αχμαντινετζάντ κάλεσε τον Λίβανο να μη φοβάται γιατί το Ιράν θα σταθεί πίσω του. Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι τα σημαντικά ενεργειακά αποθέματα στα ανοιχτά της Γάζας συνδέονται με την ισραηλινή επίθεση το 2009. ‘Ολη η περιοχή παραμένει υποψήφια για νέους πολέμους και εξεγέρσεις.
Ορισμένοι αναλυτές διερωτώνται μήπως η Κύπρος θα έπρεπε να είναι πιο πολυμερής στην πρόσκληση ξένου ενδιαφέροντος για τα δικά της κοιτάσματα, προσκαλώντας, πλήν της αμερικανοεβραϊκών συμφερόντων Νομπλ, ρωσικές, γαλλικές, κινεζικές εταιρείες π.χ. και διατηρώντας μεγαλύτερο βαθμό ανεξαρτησίας και περισσότερα περιθώρια ελιγμών.
Ο προτεινόμενος σταθμός κυρίως εξαρτά την Κύπρο από το Ισραήλ και την αμυντική του ομπρέλλα. Αγωγός μέχρι τους Καλούς Λιμένες της Κρήτης ή την ηπειρωτική Ελλάδα έχει πολύ περισσότερο στρατηγικό νόημα, γιατί συνδέει την Κύπρο με την Ελλάδα και αμφότερες με την Ευρώπη. Είναι και περισσότερο ασφαλής για την Κύπρο. Στα προβλήματά του συγκαταλέγονται το μεγάλο βάθος νοτίως της Κύπρου και ενδεχόμενες αντιρρήσεις της Τουρκίας, αν η ‘Αγκυρα αμφισβητήσει ότι η περιοχή που θα περάσει ο αγωγός, μεταξύ Καστελλόριζου και Αιγύπτου, υπάγεται σε ελληνική δικαιοδοσία. Το σχέδιο ενός τέτοιου αγωγού φαίνεται ότι οι Ισραηλινοί έχουν εγείρει, με γενικούς όρους, προς το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, το Υπουργείο Ενέργειας δεν έχει όμως συγκεκριμένη πρόταση. Δεν είναι βέβαιο ότι πράγματι τους ενδιαφέρει.
Η διευκόλυνση του Ισραήλ να εξάγει τα αποθέματά του είναι πολύ μεγάλης οικονομικής και στρατηγικής αξίας, κυρίως όμως για το Ισραήλ. Για την Ελλάδα και την Κύπρο, περισσότερο ενδιαφέρον έχει η εξόρυξη τυχόν δικών τους κοιτασμάτων. Αν όμως συγκατατεθούν στα ισραηλινά σχέδια, θάπρεπε να πάρουν πολύ μεγάλα ανταλλάγματα με δεδομένο το ισραηλινό κέρδος. Η όλη σχέση με το Ισραήλ θα ήταν πολύ περισσότερο φυσική, αν ήταν πιο ισορροπημένη η ελληνική και πολυδιάστατη η ελληνική και κυπριακή εξωτερική πολιτική
Κόσμος του Επενδυτή, 22.1.2010