Γιατί μας «αγάπησε» ο Ερντογάν;

Τις προάλλες, ευρισκόμενος στο Στρασβούργο, φιλοξενήθηκα σε τηλεοπτική εκπομπή με συνάδελφο ευρωβουλευτή (όχι Κύπριο). Πέραν από όσα συμφωνούσαμε, ήταν φανερή η διαφορά μας για την ευρωπαϊκή στρατηγική έναντι της Τουρκίας. Με το συνάδελφο μου και άλλους, κάνουμε τις ίδιες διαπιστώσεις για την Τουρκία, αλλά εκείνος επιμένει στη συνέχιση της ίδιας πολιτικής. Εκείνης που δοκιμάστηκε και απέτυχε όπως αντικειμενικά διαπιστώνουμε (!). Κατανοητό για ξένο αξιωματούχο να επιμένει στην ίδια πολιτική εφόσον αυτό εξυπηρετεί τα συμφέροντα της χώρας του. Αυτό όμως επικρατεί σε μεγάλη μερίδα της πολιτικής σε Κύπρο-Ελλάδα. Ωστόσο, να κάνεις το ίδιο πείραμα με ίδια συστατικά αλλά να προσδοκείς διαφορετικό αποτέλεσμα, είναι αδιανόητο. Πως λοιπόν η συνέχιση της ίδιας πολιτικής, που δοκιμάστηκε και απέτυχε, θα φέρει διαφορετικά αποτελέσματα, παραμένει αίνιγμα για Κύπρο και Ελλάδα. 

Η πολιτική του Ελσίνκι, ξεκίνησε πριν δεκαετίες ως η ευρωπαϊκή στρατηγική Ελλάδας-Κύπρου απέναντι στην Τουρκία. Το 2005 η Κύπρος (Κυβέρνηση Τ. Παπαδόπουλου με ευρεία πολιτική στήριξη) παραχώρησε καθεστώς ενταξιακών στην Τουρκία με ταυτόχρονο ομόφωνο πάγωμα αριθμού κεφαλαίων και αναπόσπαστο μέρος εκείνου του «ανοίγματος», την ετοιμότητα της εκάστοτε Κυβέρνησης για πρόταξη βέτο,  εφόσον η Τουρκία δεν προσαρμοζόταν. Οι στόχοι ήταν σαφείς και αφορούσαν μια ευρωπαϊκή λύση στο Κυπριακό και τερματισμό των παραβιάσεων στο Αιγαίο. Έκτοτε, οι παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας έχουν εκτοξευτεί και επεκταθεί. Ειδικά στο Κυπριακό, η Τουρκία δεν έχει εφαρμόσει οποιαδήποτε υποχρέωση ανέλαβε προς την ΕΕ σχετικά με την Κυπριακή Δημοκρατία. Λόγω άρνησης και της γενικότερης επεκτατικής συμπεριφοράς της στην Κυπριακή ΑΟΖ, η Κυβέρνηση Δ. Χριστόφια προχώρησε σε πρόσθετο μονομερές πάγωμα κεφαλαίων το 2009. Έτσι, φτάσαμε στο σήμερα με την Τουρκία να αναζητά επειγόντως μια διευθέτηση στο Κυπριακό που θα της επιτρέψει δύο πράγματα: την εξαφάνιση της Κυπριακής Δημοκρατίας και πρωταγωνιστικό ρόλο στην Αν. Μεσόγειο με επίκεντρο την ενέργεια. Αυτά τα δηλώνει δημόσια η Τουρκία και ο Ακκιντζί ως κατοχικός εκπρόσωπος που αναφέρεται σε ισότιμη συγκυριαρχία. Και τα δύο, η Τουρκία  μπορεί να τα πετύχει μόνο μέσω μιας λύσης τουρκικών προδιαγραφών.

Ο ορθολογισμός επιβάλλει ότι στην επιδίωξη για συμβιβασμό, το αδύνατο κράτος αξιοποιεί κάθε δυνατότητα κόστους και οφέλους υπέρ του (π.χ. μπλοκάρισμα ενταξιακών της Τουρκίας,  αποκλεισμό της από την Αν. Μεσόγειο, προώθηση της ενεργειακής στρατηγικής με Ισραήλ-Ελλάδα-Αίγυπτο). Ωστόσο, η αντίληψη των δύο, Αβ. Νεοφύτου-ΔΗΣΥ και Α. Κυπριανού-ΑΚΕΛ, είναι ανάποδη: Αν δεχτούμε πρώτα λύση -ως αποτέλεσμα διαλυθεί η Κυπριακή Δημοκρατία, χάσουμε κάθε έλεγχο στις τουρκικές ενταξιακές και αποκτήσει η Τουρκία κυρίαρχο ρόλο στην Αν. Μεσόγειο-, θα … έχουμε καλύτερο αποτέλεσμα στο περιεχόμενο της λύσης.

Στις διαπιστώσεις για την Τουρκία, προστίθεται και το εξής: «Η Τουρκία, ως έχει, δεν μπαίνει στην ΕΕ ούτε στα επόμενα 30 χρόνια αφού άλλες χώρες δεν θα το επιτρέψουν. Ας αφήσουμε την Γερμανία και Γαλλία να εκτεθούν και όχι εμείς». Η διαπίστωση ότι η Τουρκία δεν μπαίνει στην ΕΕ είναι σωστή. Αλλά, οι άλλες χώρες δεν πρόκειται να εκτεθούν επειδή συμφέρει να έχουν τα οικονομικά και άλλα οφέλη από τις «καλές» σχέσεις με την Τουρκία και μετά από δεκαετίες εάν χρειαστεί θα εμποδίσουν την ένταξη της, όπως ομολογούν ιδιωτικά. Είναι εμείς που καιγόμαστε για λύση στο Κυπριακό και έχουμε μοχλό πίεσης ενόσω ο Ερντογάν αναζητεί ευρωπαϊκή «νομιμοποίηση» του καθεστώτος του μέσω ανοίγματος κεφαλαίων και άλλης αναβάθμισης.

Ο εξευρωπαϊσμός της Τουρκίας απέτυχε. Σήμερα, ο νεοσουλτάνος Ερντογάν εκβιάζει πάνω στις ζωές κατατρεγμένων προσφύγων, συνεργάζεται με την μάστιγα του Ισλ. Κράτους, ξεριζώνει τους Κούρδους και τα οικονομικά προβλήματα διογκώνονται. Μπορεί ο Ερντογάν να περιχαρακώνεται στην εξουσία, αλλά η Τουρκία περιχαρακώνεται στα προβλήματα. Αυτά τεκμηριώνουν δυτικά ινστιτούτα διαμόρφωσης διεθνούς πολιτικής όπως το γνωστό  Brookings Institute που δεν έγινε «απορριπτικό», ούτε λυσοφοβικό. Για αυτό, ας μας τεκμηριώσουν, οι δύο κομματάρχες, γιατί μας «αγάπησε» ο Ερντογάν.

Κώστας Μαυρίδης- ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D) -  costas.mavrides@europarl.europa.eu

 (Δημοσιεύτηκε στο “Φιλελεύθερο” και “Σημερινή” στις 6  και 7 Φεβρουαρίου 2016)