Η δυσκολία του πλούσιου βασιλείου να αντιδράσει με πειστικό τρόπο και οι προσπάθειές του να κρύψει την αλήθεια φανέρωσαν τον αδίστακτο τρόπο με τον οποίο δρα. Παράλληλα, όμως, η αμήχανη αντίδραση των χωρών της Δύσης, και κυρίως των ΗΠΑ, κατέδειξε πως πάνω από τα λόγια και τις διακηρύξεις για ανθρώπινα δικαιώματα κρύβονται τα οικονομικά συμφέροντα και οι εμπορικές σχέσεις.
Ο Τζαμάλ Κασόγκι δεν ήταν ένας απλός αντιφρονών δημοσιογράφος, δήλωσε στον «Φιλελεύθερο», ο Μπαράκ Μπάρφι, αναλυτής στο New America και ειδικός σε θέματα Ισλάμ και Αραβικού κόσμου. Ο Κασόγκι είχε σπουδάσει στις Ηνωμένες Πολιτείες και αρθρογραφούσε σε μια από τις πιο γνωστές εφημερίδες παγκοσμίως. Το φιλικό του περιβάλλον αποτελείτο από ανθρώπους των μέσων ενημέρωσης και σχετιζόταν με πολιτικούς και κέντρα εξουσίας. Ήταν, λοιπόν, φυσικό η εξαφάνισή του να σημάνει συναγερμό, με αποτέλεσμα η δολοφονία του να γίνει κύριο θέμα στις ειδήσεις, ειδικά όταν βγήκαν στην επιφάνεια οι ανατριχιαστικές λεπτομέρειες του θανάτου του.
Η τόση πολλή δημοσιότητα οφείλεται και σε μεγάλο βαθμό στον ρόλο που παίζει η Τουρκία σε αυτή την υπόθεση. Άγκυρα και Ριάντ βρίσκονται σε αντιπαράθεση εδώ και πολλά χρόνια και η τουρκική ηγεσία βρήκε με τη δολοφονία ένα πολύ καλό «όπλο» για να πλήξει τον αντίπαλό της. Ο Τούρκος πρόεδρος διεκδικεί για τη χώρα του την ηγεσία στον μουσουλμανικό κόσμο από τη Σαουδαραβική βασιλική οικογένεια, που θεωρεί από την πλευρά της την Άγκυρα επικεφαλής μιας εχθρικής περιφερειακής συμμαχίας σουνιτών ισλαμιστών, που περιλαμβάνει τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και τους ανταγωνιστές της στο Κατάρ. Στόχος του Ταγίπ Ερντογάν, σύμφωνα με τον Αμερικανό ειδικό, είναι ο διάδοχος πρίγκιπας, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν. «Ο Τούρκος πρόεδρος επιθυμεί την εκδίωξη του 33χρονου διαδόχου, εξαιτίας της έχθρας που τρέφει για τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Θα έκανε τα πάντα για να απαλλαγεί από αυτόν και σε αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και οι τόσες πολλές αποκαλύψεις για τη δολοφονία του Κασόγκι. Στόχος της Τουρκίας είναι να ασκήσει αφόρητες πιέσεις προς τη Σαουδική Αραβία, επεσήμανε.
Σε διαφορετικό μήκος κύματος, όμως κινούνται οι υπόλοιπες χώρες, οι οποίες φαίνονται διατεθειμένες να τα βάλουν αυτή τη φορά με τη Σαουδική Αραβία, χωρίς, ωστόσο, να προκαλέσουν ζημιά στις μεταξύ τους εμπορικές και οικονομικές σχέσεις. Πρόκειται για ένα παιχνίδι ισορροπιών το οποίο κινείται μεταξύ των επιδεικτικά σκληρών κατηγοριών και την απροθυμία να επιβληθούν αυστηρές κυρώσεις στο Ριάντ. Η υπόθεση θα έχει κάποιες επιδράσεις στις σχέσεις του Ριάντ και της Ουάσινγκτον, εκτίμησε ο Μπαράκ Μπάρφι.
Ακόμη και αν ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίζεται απρόθυμος για δράση, μέλη του Κογκρέσου ζητούν εξηγήσεις και πιέζουν τους Σαουδάραβες να κάνουν κάτι. Γερουσιαστές όπως ο Λίντσεϊ Γκρέαμ κάνουν λόγο για εγκλήματα πολέμου που διαπράττει η Σαουδική Αραβία στην Υεμένη και ζητούν τη λήψη μέτρων. Είναι πιθανόν, έστω βραχυπρόθεσμα, πως θα δούμε την επιβολή κυρώσεων, σίγουρα όμως δεν θα πρόκειται για μέτρα που μακροπρόθεσμα θα βλάψουν τις διμερείς σχέσεις και τις εμπορικές συμφωνίες, ειδικά τις στρατιωτικές που έχουν οι δύο χώρες».
Για πολλά χρόνια Ουάσινγκτον και Ριάντ έχουν αναπτύξει μια σχέση αλληλεξάρτησης η οποία έχει ως κεντρικό σημείο τα οικονομικά συμφέροντα των δύο χωρών, αλλά και θέματα επιρροής και ασφάλειας στη Μέση Ανατολή. Η σχέση αυτή βασίζεται σε τρεις πυλώνες. Ο πρώτος είναι το πετρέλαιο, ο δεύτερος είναι η εξουδετέρωση του κοινού εχθρού του Ριάντ και ο τρίτος η τρομοκρατία και ιδιαίτερα η τζιχαντιστική τρομοκρατία. Οι δύο πλευρές καλούνται να ζυγίσουν τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις του και να βρουν μια λύση που να βολεύει όλους για να αποκλιμακώσουν την ένταση μετά τη δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι. «Η Σαουδική Αραβία είναι πολύ σημαντική για τις ΗΠΑ. Δεν θα αφήσουν αυτή την υπόθεση να μπει εμπόδιο», ανέφερε ο Μπαράκ Μπάρφι.
Παράλληλα, χώρες όπως η Βρετανία, η Γερμανία και η Γαλλία αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση αυξάνουν τις πιέσεις τους προς τη Σαουδική Αραβία. «Βλέπουμε πως απαιτούν απαντήσεις και πως συζητούν για μέτρα που πρέπει να παρθούν.
Αλλά όπως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, όλοι κοιτάζουν προς τη μεριά των ΗΠΑ για να δώσουν κατεύθυνση προς τα πού θα κινηθούν τα πράγματα», επισήμανε ο Αμερικανός ειδικός. Ο Τζαμάλ Κασόγκι πέτυχε, λοιπόν, έστω και με τον θάνατό του αυτό που πάλευε σε ολόκληρη τη ζωή του. Να στρέψει τα βλέμματα της διεθνούς κοινότητας στο αδίστακτο καθεστώς που κυβερνά τη χώρα του.
Μπιν Σαλμάν, ο αδίστακτος διάδοχος πρίγκιπας
Γνωστός με τα αρχικά του, MBS, o 33χρονος Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν παραμέρισε όλους τους αντιπάλους του από τη στιγμή που αναδείχθηκε τον Ιούνιο του 2017 πρώτος στη σειρά διαδοχής του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας. Εισάγοντας αδιανόητες για τα δεδομένα του υπερσυντηρητικού βασιλείου καινοτομίες υποσχέθηκε μια πιο «μετριοπαθή» Σαουδική Αραβία καθώς προσπαθεί να προσελκύσει διεθνείς επενδυτές με το όραμά του για απεξάρτηση της οικονομίας της χώρας από το πετρέλαιο. Τα έβαλε με πανίσχυρους κληρικούς που κυριαρχούσαν επί δεκαετίες στη ζωή της χώρας, αλλά τα πρώτα ανησυχητικά δείγματα για τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τα πράγματα, τα έδωσε πέρσι τον Νοέμβριο, όταν εξαπέλυσε ένα πογκρόμ κατά της ελίτ της χώρας του, συλλαμβάνοντας στο πλαίσιο μιας εκστρατείας, όπως είπε, κατά της διαφθοράς εκατοντάδες πρίγκιπες, υπουργούς και μεγαλοεπιχειρηματίες.
Στις δυτικές κυβερνήσεις εμφανιζόταν ως πρόθυμος να συνεχίσει τις μπίζνες μεταρρυθμιστής με μια σειρά μέτρων, όπως η άρση της απαγόρευσης οδήγησης για τις γυναίκες, η μείωση των εξουσιών της Θρησκευτικής Αστυνομίας και η επαναλειτουργία κινηματογράφων, στο πλαίσιο του Οράματος 2030 του MBS για οικονομικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις καθώς το Ριάντ ετοιμάζεται για τη μετα-πετρέλαιο εποχή. Αλλά πολλές οργανώσεις έσπευσαν να καταδικάσουν το πογκρόμ διώξεων που εξαπέλυσε ο νεαρός πρίγκιπας κατά των πολιτικών αντιφρονούντων. Η Διεθνής Αμνηστία και η Human Rights Watch κατήγγειλαν τις συλλήψεις δεκάδων συγγραφέων, ακτιβιστών και σημαινόντων θρησκευτικών ηγετών πέρυσι τον Σεπτέμβριο, περίπου την εποχή που Τζαμάλ Κασόγκι έφυγε από τη χώρα του για να ζήσει αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ.
Σφοδρά πυρά δέχθηκε και για την απόφασή του να τεθεί υπό κατ’ οίκον περιορισμό στο Ριάντ τον περασμένο Νοέμβριο και ο πρωθυπουργός του Λιβάνου Σαάντ αλ Χαρίρι (ο οποίος έχει και σαουδαραβική υπηκοότητα) λόγω της αδυναμίας του να εμποδίσει την άνοδο της υποστηριζόμενης από την Τεχεράνη Χεζμπολάχ.
Ενώ έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις τόσο λόγω του αποκλεισμού που επέβαλε σε συνεργασία με άλλες χώρες του Κόλπου και την Αίγυπτο στο Κατάρ, πολλοί κάτοικοι τον αποκαλούν ήδη «μικρό Σαντάμ» φοβούμενοι ότι θα εισβάλει και αυτός στο εμιράτο τους, αλλά κυρίως λόγω του πρωταγωνιστικού ρόλου των ενόπλων δυνάμεων της χώρας του στον καταστροφικό πόλεμο στη γειτονική Υεμένη στο πλευρό της κυβέρνησης και κατά των υποστηριζόμενων από το Ιράν ανταρτών Χούθι. «Βαθιά μέσα του παραμένει ένας παλιομοδίτης φύλαρχος», είχε πει ο δολοφονηθείς δημοσιογράφος στο Newsweek σε μια off the record συνέντευξη, που δόθηκε στη δημοσιότητα μετά τον θάνατό του. «Θέλει να απολαμβάνει τους καρπούς του δυτικού κόσμου αλλά ταυτόχρονα θέλει να κυβερνά όπως ο παππούς του κυβερνούσε τη Σαουδική Αραβία».
Συμφωνίες δισεκατομμυρίων δολαρίων
Οι σχέσεις των χωρών της Δύσης με τη Σαουδική Αραβία είναι περίπλοκες, πολυδιάστατες και σίγουρα όχι πάντα ξεκάθαρες. Πρωτίστως όμως είναι οικονομικές και αυτός είναι άλλωστε ο λόγος, για τον οποίο λίγοι τολμούν να μιλήσουν για κυρώσεις κατά του πλούσιου βασιλείου. Η Σαουδική Αραβία δαπανά κατά μέσο όρο το 10% του ΑΕΠ της σε αμυντικές δαπάνες. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Άμυνας η χώρα το 2017 ξόδεψε 224 δισεκατομμύρια δολάρια σε συμφωνίες όπλων και υπολογίζεται πως ανάλογο ποσό θα ξοδέψει και για φέτος. Τα μεγαλύτερα συμβόλαια υπογράφονται με αμερικανικές εταιρείες.
Το Ριάντ είναι ο μεγαλύτερος πελάτης των ΗΠΑ και ακολουθούν με μεγάλη διαφορά η Αυστραλία, η Βρετανία, το Ισραήλ, η Γαλλία και η Γερμανία. Τα συμβόλαια αυτά εξασφαλίζουν εκτός των άλλων και εκατοντάδες θέσεις εργασίας, ενώ τυχόν αθέτησή τους προϋποθέτει κυρώσεις.
Παράλληλα είναι και το θέμα του πετρελαίου. Η Σαουδική Αραβία παραμένει κορυφαία εξαγωγική δύναμη του μαύρου χρυσού και η ισχυρότερη φωνή μέσα στον ΟΠΕΚ. Η επιρροή του καρτέλ στην αγορά είναι σαφώς σημαντική και μπορεί να επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις τιμές του πετρελαίου. Οι χώρες της Δύσης το γνωρίζουν αυτό πολύ καλά και αυτό λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους όταν διαπραγματεύονται με το Ριάντ. Την ίδια στιγμή, όμως, και η εξάρτηση της Σαουδικής Αραβίας από τα έσοδα από το πετρέλαιο καθιστά δύσκολη τη μετατροπή του σε διαπραγματευτικό όπλο για το βασίλειο.
Σαούντ αλ Καχτάνι, ο σκοτεινός βοηθός
Τον αποκαλούν «Στιβ Μπάνον της Σαουδικής Αραβίας». Ο Σαούντ αλ Καχτάνι, ο άνθρωπος που κατηύθυνε τη δολοφονία του Τζαμάλ Κασόγκι μέσω Skype, διατάζοντας κάποια στιγμή «Φέρτε μου το κεφάλι του σκύλου», ήταν εκείνος που πλάσαρε fake news για λογαριασμό του πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν (MΒS), ο υπεύθυνος για να κατασκευάζει μια ερμηνεία των γεγονότων θετική για την εικόνα του διαδόχου. Θεωρείται ένας από τους πιο «επιδραστικούς» στο σαουδαραβικό Twitter.
Μοιάζει σαν να αντιγράφει τον Στιβ Μπάνον, έγραψε τον Αύγουστο του 2017 η παναραβική ιστοσελίδα με έδρα το Λονδίνο The New Arab. Λίγες ημέρες νωρίτερα ο Αλ Καχτάνι, ή «Κύριος Hashtag», είχε καλέσει μέσω Twitter τους Σαουδάραβες να καταρτίσουν μια μαύρη λίστα με τα ονόματα όλων όσοι υποστηρίζουν το Κατάρ (στο οποίο το Ριάντ επιβάλλει εμπάργκο από τον Ιούνιο του 2017) και είχε υποσχεθεί να ερευνήσει καθένα από τα ονόματα που θα ανέβαζαν στο Twitter. Πολλοί άρχισαν να ανεβάζουν ονόματα αντιφρονούντων. Ο Αλ Καχτάνι όμως δεν δρούσε μόνος του. Απαντώντας σε τουίτ που αμφισβητούσε το παραπάνω μέτρο, άφησε να φανεί ότι ήταν επίσημη πολιτική: «Πιστεύετε ότι αυτά τα βγάζω από το μυαλό μου; Ποιου είμαι πιστός και υπάκουος υπηρέτης;».
Στη Σαουδική Αραβία, οι πολέμιοι του Αλ Καχτάνι τον αποκαλούν υποτιμητικά «Νταλίμ», από ένα παραδοσιακό παραμύθι για έναν ταπεινό υπηρέτη. Ο βασιλιάς Σαλμάν τον διόρισε σύμβουλο του παλατιού και, στη συνέχεια, υπουργό στα τέλη του 2015. Υπήρξε καθοριστικός στο να «πουλήσει» τον γιο του, διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, στη σαουδαραβική κοινή γνώμη και ηγήθηκε της εκστρατείας αμαύρωσης του Κατάρ. Έγινε ο βεζίρης του διαδόχου, με απευθείας πρόσβαση σε αυτόν.
Προτού διοριστεί στο παλάτι, είχε υπάρξει για ένα σύντομο διάστημα δημοσιογράφος σε φιλομοναρχικά μέσα. Λέγεται ότι ήταν πληροφοριοδότης των μυστικών υπηρεσιών. Γεννήθηκε πριν από 40 χρόνια στο Ριάντ, όπου πήγε σχολείο και ήταν άριστος μαθητής. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Βασιλιάς Σαούντ, μετά εκπαιδεύθηκε ως αξιωματικός της πολεμικής αεροπορίας της χώρας και στη συνέχεια έλαβε μάστερ στο ποινικό δίκαιο από το Αραβικό Πανεπιστήμιο Επιστημών Ασφαλείας Ναΐφ.
Δίπλα στον διάδοχο Μπιν Σαλμάν, απέκτησε τη φήμη ωμού ανθρώπου και το όνομά του προκαλεί φόβο στους δημοσιογράφους της χώρας, στους οποίους στέλνει συχνά απειλητικά μηνύματα αναφέροντας ότι είναι «κατ’ εντολή της βασιλικής υψηλότητάς του». Πολλοί δημοσιογράφοι παραδέχονται κατ’ ιδίαν ότι έχουν υποστεί μπούλινγκ από αυτόν για να κατεβάσουν ένα άρθρο ή να αναπαράξουν τη γραμμή του παλατιού, ακόμα και ότι τους έχει υπαγορεύσει τίτλους κ.ά.
Ο Αλ Καχτάνι λέγεται ότι βρίσκεται πίσω από τις εκστρατείες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εναντίον επιλεγμένων στόχων: συντονίζει έναν στρατό από χάκερ και άλλους που σπιλώνουν υπολήψεις αντιφρονούντων και επιτίθενται σε ιστοσελίδες που δεν είναι της αρεσκείας του Μπιν Σαλμάν. Έχει στήσει μια μονάδα παρακολούθησης των κοινωνικών μέσων δικτύωσης που συντάσσει καθημερινά εκθέσεις για τους αντιφρονούντες. Ελέγχει τον λεγόμενο «ρομποτικό στρατό του Twitter», που διαδίδει fake news και πατάσσει τους αντιπάλους.
Για να περιορίσει τη ζημιά από τη δολοφονία του Κασόγκι, ο Μπιν Σαλμάν έριξε την ευθύνη στον Αλ Καχτάνι ο οποίος απολύθηκε με βασιλικό διάταγμα το περασμένο Σάββατο. Αλλά είναι δύσκολο να πιστέψει κάποιος ότι ο Αλ Καχτάνι δολοφόνησε τον δημοσιογράφο εν αγνοία του MBS. Άλλωστε, όπως είχε τουιτάρει το καλοκαίρι, «πιστεύετε ότι παίρνω αποφάσεις χωρίς καθοδήγηση; Είμαι υπάλληλος και πιστός εκτελεστής του βασιλιά και του πρίγκιπα διαδόχου».
Φιλελεύθερος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.
- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.