του Νότη Μαριά * Kαθώς η ελληνοτουρκική συνεργασία επιχειρείται να διαμορφωθεί με βάση το μοντέλο της μεταπολεμικής γαλλογερμανικής προσέγγισης που στηρίχθηκε στη σταδιακή οικονομική ολοκλήρωση, η πρόσφατη επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα συνοδεύτηκε από την υπογραφή πλήθους μνημονίων σε θέματα «χαμηλής πολιτικής».
Κι ενώ ο Τούρκος πρωθυπουργός δεν παρέλειψε να υπενθυμίσει στον Γιώργο Παπανδρέου τη γνωστή στρατοκρατική πολιτική της Άγκυρας -«γκρίζες ζώνες», casus belli κ.λπ.–, η παρουσία δεκάδων Τούρκων επιχειρηματιών συνέβαλε σημαντικά στην προβολή της τουρκικής πολιτικής «ήπιας ισχύος»1, δηλαδή μιας πολιτικής που επικεντρώνεται στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, στην οικονομία, την τεχνολογία, τις επιστήμες κ.λπ.
Πρόκειται σαφώς για τη διαμόρφωση εκ μέρους της Τουρκίας μιας «έξυπνης ισχύος»2 που συνδυάζει τη «σκληρή ισχύ» με την «ήπια ισχύ».
Αρκετοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η διαμόρφωση της τουρκικής πολιτικής «ήπιας ισχύος» οφείλεται στη νεοοθωμανική πολιτική του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου. Τα στοιχεία όμως αποδεικνύουν ότι η πολιτική αυτή οφείλεται στη μεθοδική διαμόρφωση μιας στρατηγικής που σχεδιάστηκε τουλάχιστον από το 1999, σε χρόνο δηλαδή προγενέστερο της ανάληψης της εξουσίας από το κόμμα του Ερντογάν που έγινε το Νοέμβριο του 2002.
Σύμφωνα με τη στρατηγική αυτή που είχαμε την ευκαιρία να αναλύσουμε στο παρελθόν3, η τουρκική πολιτική στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης όφειλε να υιοθετήσει συγκεκριμένους μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους ποσοτικά μετρήσιμους στόχους που σχεδιάστηκαν με επίκεντρο το Ινστιτούτο Παγκοσμίων Συστημάτων, Οικονομιών και Στρατηγικής Έρευνας του Πανεπιστημίου Μπιλκέντ της Άγκυρας από τον καθηγητή Guvenen Orhan και δημοσιεύτηκαν στην Επιθεώρηση Διεθνών Σχέσεων Perceptions4 που εκδίδει το Ινστιτούτο Στρατηγικής Έρευνας του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας. Επομένως, η εν λόγω στρατηγική είχε την έγκριση των επίσημων κύκλων της Άγκυρας από το 1999 και προέβλεπε ότι η Τουρκία θα μπορούσε υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις να καθορίσει ως εθνικό της σχέδιο δύο στόχους:
1) Το στρατηγικό μεσοπρόθεσμο στόχο TR 2007/15 που συνίστατο στο να βρεθεί η Τουρκία ανάμεσα στις δεκαπέντε κορυφαίες χώρες του κόσμου από πλευράς επιρροής στο παγκόσμιο σύστημα στο τέλος του έτους 2007. Ο στόχος αυτός έχει επί της ουσίας επιτευχθεί, αφού ήδη η Τουρκία είναι μέλος του G-20.
2) Το στρατηγικό μακροπρόθεσμο στόχο TR 2017/9, δηλαδή να βρεθεί η Τουρκία στις εννέα κορυφαίες χώρες του κόσμου από πλευράς επιρροής μέχρι το 2017.
Ο όρος «επιρροή» καλύπτει πολλούς τομείς και παράγοντες όπως είναι η οικονομία, η επιστήμη, η τεχνολογική στρατιωτική γεωστρατηγική, η κουλτούρα, η γλώσσα, η αισθητική, το κοινωνικό κεφάλαιο και οι ανθρώπινοι πόροι.
Ο στόχος TR 2017/9 και η διαμόρφωση του σχετικού μοντέλου θεωρείται ότι θα επιτευχθεί πολύ πιο δύσκολα από τον πρώτο στόχο, αφού στην περίπτωση αυτή απαιτούνται υψηλότερες οριακές δαπάνες και πολύ περισσότερη ενέργεια σε σχέση με την κατάκτηση του στόχου TR 2007/15. Πάντως και για την επίτευξη του στόχου TR 2017/9 είχε προταθεί η συγκρότηση μιας αποτελεσματικής τουρκικής πολιτικής στη διεθνή σκηνή που θα ήταν ανοιχτή στις εξελίξεις και έντονα συμμετοχική στις διαδικασίες διεθνούς ολοκλήρωσης και αλληλεξάρτησης με έμφαση στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Έτσι ο σχετικός σχεδιασμός προέβλεπε ότι, προκειμένου η Τουρκία να αυξήσει την αποτελεσματικότητά της εντός του υπάρχοντος συστήματος αλληλοδιάδρασης τόσο στην περιοχή της όσο και στη διεθνή σκηνή, δεν έπρεπε μόνο να ακολουθεί τις συγκεκριμένες οικονομικές εξελίξεις, αλλά όφειλε να διαμορφώσει τις εξελίξεις αυτές, ιδίως σε θέματα επιστήμης, τεχνολογίας, πολιτισμού, οικονομίας κ.λπ.
Η παραπάνω στρατηγική συνάδει πλέον με τις αντιλήψεις του Αχμέτ Νταβούτογλου για την αξιοποίηση και των πολιτικών «ήπιας ισχύος» εκ μέρους της Τουρκίας5. Και αυτό φαίνεται να πράττει ήδη ο Ερντογάν, διαμηνύοντας σε όλους τους τόνους ότι βλέπει «την Τουρκία μέσα στις δέκα οικονομικές δυνάμεις»6.
* Ο Νότης Μαριάς είναι αναπληρωτής καθηγητής Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης.
http://m-epikaira.gr
Ε, και; Επειδή οι έλληνες είναι αχαΐρευτοι και ανεπρόκοποι, πρέπει το ίδιο να ισχύει και για τους τούρκους; Τις ευκαιρίες τις είχαμε. Πχ. το 2004 όπου τούρκος υπουργός διατεινόταν πως η Τουρκία, εκείνη την στιγμή, αδυνατούσε να διοργανώσει μια τέτοιου μεγέθους εκδήλωση όπως η Ολυμπιάδα. Εν τέλει, ας προσέχαμε!
ΑπάντησηΔιαγραφήΈξαρχος