Συγκρατημένη η Αθήνα

Καταδίκασε την επέμβαση των Ισραηλινών χωρίς να ανταγωνιστεί σε οξύτητα την Αγκυρα
Του Σταυρου Λυγερου
Επανειλημμένως στο παρελθόν, πλοία με ακτιβιστές και ανθρωπιστική βοήθεια επιχείρησαν να σπάσουν τον αποκλεισμό της Γάζας. Το 2008, ελληνικό πλοίο είχε καταφέρει να φθάσει εκεί. Τις υπόλοιπες φορές οι Ισραηλινοί τα εμπόδισαν, αλλά αναίμακτα. Γύρω από την πρόσφατη αποστολή, όμως, παίχθηκε γεωπολιτικό παίγνιο ανάμεσα στο Ισραήλ και στην Τουρκία.

Εχοντας συνείδηση του ισχυρού συμβολισμού που έχει για τους μουσουλμάνους, ο Ερντογάν αυτοπροβάλλεται συστηματικά ως προστάτης των Παλαιστινίων και επικριτής του Ισραήλ. Ετσι ενισχύει το κύρος του και προωθεί τη νεοοθωμανική στρατηγική για ανάδειξη της Τουρκίας σε κέντρο και ηγέτιδα δύναμη του μουσουλμανικού χώρου.

Στο πλαίσιο αυτό, η διεθνής κίνηση εναντίον του αποκλεισμού της Γάζας θεωρήθηκε ευκαιρία. Με την καθοδήγηση της κυβέρνησης Ερντογάν, η τουρκική ισλαμική οργάνωση ΙΗΗ κυριάρχησε στην πρόσφατη αποστολή προς τη Γάζα. Στην πραγματικότητα, η ΙΗΗ αποτελεί άτυπο μηχανισμό της νεοοθωμανικής στρατηγικής, που λειτουργεί παράλληλα με τη διεθνή θρησκευτικο-εκπαιδευτική οργάνωση του Φετουλά Γκιουλέν. Η ΙΗΗ δεν μοιάζει με δυτικές οργανώσεις ακτιβιστών, αλλά αυτό δεν ήταν λόγος να αποκλεισθεί από τη διεθνή αποστολή προς τη Γάζα. Το Ισραήλ, όμως, θεώρησε ότι απέναντί του δεν έχει μόνο ιδεολόγους ακτιβιστές, αλλά και μία τουρκική πρόκληση.

Τα πυρηνικά του Ιράν
Παρά την οξύτατη τουρκική κριτική, οι Ισραηλινοί προσπάθησαν να αποτρέψουν την διάρρηξη των σχέσεών τους με την Αγκυρα, επειδή, όπως και οι ΗΠΑ, την θεωρούν σημαντικό γεωπολιτικό παράγοντα. Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν η παρεμβολή του Ερντογάν στην υπόθεση των πυρηνικών του Ιράν.

Το Ισραήλ αντέδρασε με τον σχεδόν ατταβιστικό τρόπο του. Εθισμένο στη χρήση στρατιωτικής βίας και εναντίον αμάχων, επιτέθηκε κυρίως στο τουρκικό πλοίο, αδιαφορώντας για το διεθνές δίκαιο. Εχοντας εξασφαλισμένη την αμερικανική ανοχή, θεώρησε ότι δίνει τη δική του έμμεση, αλλά σκληρή απάντηση στον Ερντογάν. Το μόνο που κατάφερε, όμως, είναι να ενισχύσει την τάση «απονομιμοποίησής» του στα μάτια της διεθνούς κοινής γνώμης, όπως επισημαίνουν και Εβραίοι σχολιαστές.

Η Αγκυρα σήκωσε το βάρος της καταγγελίας του Ισραήλ στους διεθνείς οργανισμούς. Στην πραγματικότητα, ο Ερντογάν «καπέλωσε» πολιτικά τη διεθνή αποστολή. Το όφελός του είναι πολλαπλό. Στο εσωτερικό κέρδισε εκλογικό έδαφος. Στο εξωτερικό αύξησε το κύρος της Τουρκίας στους μουσουλμάνους και στην παγκόσμια κοινή γνώμη.

Η Τουρκία αυτοπροβάλλεται σαν υπερασπιστής του δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όταν είναι μοναδικά βεβαρημένη σ' αυτό το επίπεδο. Από την άλλη πλευρά, το παιχνίδι του Ερντογάν εμπεριέχει σοβαρούς κινδύνους, οι οποίοι υπογραμμίζονται από κεμαλικούς αναλυτές. Αν και ο Ομπάμα προσπαθεί ακόμα να διασώσει τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, αυτές είναι σε δύσκολο σημείο. Η Ευρώπη είναι πιο επιφυλακτική έναντι της Αγκυρας. Το ίδιο και η Ρωσία.

Στην περιοχή διαμορφώνονται νέα γεωπολιτικά δεδομένα, που αφορούν άμεσα τον Ελληνισμό. Το θεώρημα «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου» ώθησε αρκετούς στην πολιτικά πρωτόγονη θέση ότι η τουρκοϊσραηλινή ρήξη είναι ευκαιρία για σύμπηξη ελληνοϊσραηλινού μετώπου εναντίον της Τουρκίας.

Είναι αλήθεια ότι η Λευκωσία, αντί να διευκολύνει όπως στο παρελθόν, αυτή τη φορά παρεμπόδισε την αποστολή στη Γάζα. Πρώτον, δεν ήθελε να εμπλακεί, επειδή εν μέρει είχε μετατραπεί σε τουρκοϊσραηλινό ανταγωνισμό. Δεύτερον, δεν ήθελε να δυσαρεστήσει το Τελ Αβίβ, επειδή βρίσκονται σε εξέλιξη προκαταρκτικές συζητήσεις για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.

Η Αθήνα τήρησε ισορροπημένη στάση. Ως γνωστόν, είχε αρχίσει να ενισχύει τη στρατιωτική συνεργασία με τους Ισραηλινούς. Οταν έλαβε χώρα, όμως, το αιματηρό επεισόδιο, το καταδίκασε και διέκοψε την εξελισσόμενη διμερή αεροπορική άσκηση. Θα ήταν λάθος η Αθήνα να ανταγωνισθεί την Αγκυρα στην καταγγελία της ισραηλινής επίθεσης. Επίσης λάθος θα ήταν εάν συμμεριζόταν τις ισραηλινές δικαιολογίες. Επρεπε, όμως, να πει με πιο δυνατή φωνή ότι η αποστολή στη Γάζα ήταν μία διεθνής κίνηση και όχι μία τουρκοϊσραηλινή
KAΘΗΜΕΡΙΝΗ