Επιχείρηση «κατάπληξη και φόβος»

JEAN - MARIE COLOMBANI
Μετά την αιματηρή επιδρομή που κόστισε τη ζωή σε εννέα μέλη της φιλοπαλαιστινιακής ανθρωπιστικής νηοπομπής με στόχο να σπάσει ο θαλάσσιος αποκλεισμός της Γάζας, το Ισραήλ βρίσκεται απομονωμένο και αντιμέτωπο με ένα άνευ προηγουμένου κύμα κριτικής. Μόνον ο Τζορτζ Μπους είχε καταφέρει να γίνει περισσότερο αντιπαθής διεθνώς...

Πράγματι, κανείς δεν υπερασπίστηκε ή δεν θα έπρεπε να υπερασπιστεί μια ενέργεια παράνομη σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, δεδομένου ότι συντελέστηκε εκτός των ισραηλινών χωρικών υδάτων. Αναμφίβολα, πιο σοβαρά είναι όσα αποκαλύπτει αυτό το επεισόδιο: την εσωτερική αναδίπλωση του Ισραήλ και τις ακόμη πιο επιζήμιες συνέπειες που θα μπορούσε να προκαλέσει.

Η ίδια η επέμβαση μπορεί να προκαλέσει κατάπληξη και φόβο. Για τους διοργανωτές της ανθρωπιστικής επιχείρησης επρόκειτο για μια «Εξοδο» από την ανάποδη- όπως ήταν το όνομα του πλοίου που φορτωμένο εβραίους, γυναίκες και παιδιά, εστάλη στην Παλαιστίνη το 1947-, για να υπογραμμίσει την ευθύνη και την ενοχή της Βρετανίας για την κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών. Αυτό που επίσης επιθυμούσαν οι ακτιβι στές ήταν να φέρουν για άλλη μία φορά στο προσκήνιο τον αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας από το Ισραήλ. Η επέμβαση των κομάντος του ισραηλινού στρατού έδωσε σε αυτό το μήνυμα διαστάσεις πολύ μεγαλύτερες απ΄ ό,τι θα μπορούσαν να ελπίζουν οι διοργανωτές της παγίδας.

Το γεγονός όμως ότι η ισραηλινή κυβέρνηση πήρε αυτό το ρίσκο μάς κάνει να ανησυχούμε για την αυξανόμενη απομόνωση του Ισραήλ. Αυτή η χώρα λειτουργεί με ολοένα πιο μοναχικό τρόπο, αποδίδοντας υπερβολική βαρύτητα στη στρατιωτική οδό και έχοντας εγκλωβιστεί σε μια ακραία στάση. Σύμφωνα με αυτήν, το Ισραήλ μπορεί να βασίζεται μόνο στις δικές του δυνάμεις. Εκείνο και μόνο εκείνο μπορεί να ορίζει τους τρόπους με τους οποίους θα εξασφαλίσει την ασφάλειά του.

Αυτή η θεώρηση της «κυριαρχίας και της σιγουριάς» είναι στην πραγματικότητα το αποτέλεσμα των δύο πολέμων, στον Νότιο Λίβανο και στη Γάζα, όπως και η ενίσχυση των δύο εχθρών του εβραϊκού κράτους, της Χεζμπολάχ στον Λίβανο και της Χαμάς στη Γάζα- αντί για την ειρήνη που περίμενε το Ισραήλ.

Αυτή η κατάσταση οδήγησε στην εκλογική νίκη της εθνικιστικής παράταξης, η οποία παίρνει συστηματικά την αντίθετη θέση από εκείνη που θα περίμεναν η διεθνής κοινότητα και πρωτίστως ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ). Εξ ου και η προσβολή του Βενιαμίν Νετανιάχου προς τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, όταν κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης του τελευταίου στο Τελ Αβίβ ο ισραηλινός πρωθυπουργός ανακοίνωσε την επανεκκίνηση προγράμματος εποικισμού της Ανατολικής Ιερουσαλήμ.

Υπό αυτές τις συνθήκες, δυσκολεύεται κάποιος να δει τι θα συγκρατούσε το Ισραήλ από το να ενεργήσει μόνο του εναντίον του Ιράν, παρά το «σχεδόν» βέτο της αμερικανικής κυβέρνησης· κάτι τέτοιο θα διηύρυνε το πεδίο της τραγωδίας.

Ψυχολογική και πολιτική αναδίπλωση δεν σημαίνει κατ΄ ανάγκην απομόνωση. Βεβαίως ο ΟΗΕ απαίτησε και πέτυχε άμεσα την απελευθέρωση των συμμετεχόντων στην αποστολή στη Γάζα. Εκείνοι όμως που διαμαρτύρονται πιο έντονα, όπως η Ρωσία για παράδειγμα, δεν μπορούν να κάνουν μεγάλα βήματα προς την καταδίκη του Ισραήλ εφόσον ακολουθούν και οι ίδιοι πολιτικές αποκλεισμού σε περιοχές που είναι αλήθεια ότι εκτίθενται λιγότερο στο βλέμμα της διεθνούς κοινότητας.

Αντιθέτως, άλλοι δεν έδωσαν αρκετή προσοχή στην ιστορική αλλαγή πλεύσης της Τουρκίας. Από τότε που ανέλαβαν οι ισλαμιστές του κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης (ΑΚΠ) τη διακυβέρνηση της χώρας, η οποία αποτελούσε τον κυριότερο σύμμαχο του Ισραήλ στην περιοχή, οι σχέσεις των δύο χωρών πέρασαν από τη διαφωνία στην εχθρότητα.

Αυτό μαρτυρεί και το γεγονός ότι το πλοίο «Μavi Μarmara», όπου έγινε η αιματηρή επίθεση, βρισκόταν κυρίως στα χέρια μιας τουρκικής οργάνωσης προσκείμενης στην κυβέρνηση και φιλικά διακείμενης προς τη Χαμάς.

Οσο για την κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν, προσβλέπει πλέον να ηγηθεί στην περιοχή, γεγονός που την οδήγησε να διαρρήξει τις σχέσεις της με το Ισραήλ και να προσεγγίσει το Ιράν και τη Συρία, ίσως προτού διαρρήξει, στο μέλλον, τις σχέσεις της με το ΝΑΤΟ, «κομβικό μέλος» του οποίου υπήρξε πριν από τον πόλεμο στο Ιράκ. Η Τουρκία φιλοδοξεί να αντικαταστήσει την Αίγυπτο στον ρόλο της χώρας που θα συσπειρώνει έναν βαθιά διχασμένο αραβικό κόσμο.

Πρόκειται για το νέο σχέδιο μιας χώρας που έρχεται προοδευτικά σε ρήξη με τον κοσμικό χαρακτήρα του κεμαλικού κράτους, που θέλει να κάνει τη Γαλλία και τη Γερμανία να πληρώσουν για την άρνησή τους να τη δεχθούν στην Ευρωπαϊκή Ενωση, και που αρχίζει να κολακεύει εξτρεμιστές, να ενθαρρύνει το Ιράν και σιγά σιγά να υιοθετεί το λεξιλόγιό του. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο αυτισμός του Ισραήλ γίνεται όλο και πιο ακατανόητος. Θαρρεί κανείς ότι στις ατέλειες του ισραηλινού στρατού έχει προστεθεί και η απουσία στρατηγικής σκέψης.
BHMA