3/12/18

Η αρχή της Δημοκρατίας στη λύση του Κυπριακού

  Γιαννάκης Λ. Ομήρου*
Είναι ορθό ότι στις κατά καιρούς διαπραγματεύσεις για λύση του Κυπριακού κρίσιμης και καθοριστικής σημασίας κεφάλαια είναι αυτά της ασφάλειας – εγγυήσεων καθώς και το εδαφικό. Άλλο τόσο ορθό ωστόσο είναι ότι κρίσιμης σημασίας κεφάλαιο, είναι εκείνο της διακυβέρνησης. Στο οποίο η τουρκική πλευρά εγείρει αξιώσεις και φαίνεται εν πολλοίς να έχει επιτύχει  ίση αριθμητική συμμετοχή. Ενώ επιμένει και σε υποχρεωτική συναίνεση για λήψη αποφάσεων, κατά τρόπο που η μειοψηφία εξισώνεται με την πλειοψηφία σε πλείστα όσα πολιτειακά όργανα.
Είναι ως εκ τούτου δικαιολογημένη η ανησυχία του Προέδρου Αναστασιάδη, όπως την εξέφρασε επανειλημμένα τον τελευταίο καιρό, ότι με τέτοια πολιτειακή δομή θα υπάρχει συνεχώς ο κίνδυνος παράλυσης του κράτους.
Ωστόσο η λύση αυτού του ζητήματος δεν βρίσκεται σε επινοήσεις του τύπου «χαλαρή ή αποκεντρωμένη ομοσπονδία». Μη δόκιμων δηλαδή στο Συνταγματικό Δίκαιο όρων που να χαρακτηρίζουν  ομοσπονδιακά πολιτεύματα. Και που αν υιοθετηθούν, αργά ή γρήγορα, θα οδηγήσουν σε φυγόκεντρες τάσεις ή εξελικτική συνομοσπονδιακή δομή ή οριστικό διαχωρισμό.
Η αντιμετώπιση και λύση στον όντως δικαιολογημένο προβληματισμό του Προέδρου της Δημοκρατίας, βρίσκεται στην ορθή λειτουργία της Δημοκρατίας.
Στα ανά τον κόσμο λειτουργούντα ομοσπονδιακά πολιτεύματα η πολιτειακή ιδιοτυπία τους, σε σχέση με τα ενιαία κράτη, ουδόλως αντιμάχεται τη δημοκρατική αρχή.
Η μακρά, επί αιώνες διαμορφωθείσα συνταγματική ιστορία, έχει διδάξει, μερικές φορές κατά τρόπο οδυνηρό, ότι η παραβίαση της δημοκρατικής αρχής οδήγησε σε αδιέξοδα, ανωμαλία και τελικά κατάρρευση κρατικών δομών.
Θα πρέπει ως εκ τούτου να υπογραμμιστεί εμφαντικά ότι η λύση για να είναι βιώσιμη πρέπει να είναι δημοκρατική. Γιατί στη δημοκρατία, όπως τονίζουν επιφανείς συνταγματολόγοι και δημοσιολόγοι, το Δίκαιο δεν αρκεί να παράγεται σύμφωνα με το Σύνταγμα, για να μπορεί και να επιβάλλεται. Πρέπει να συνοδεύεται και από τη συναίνεση της κοινωνίας. Θα πρέπει να αντανακλάται ο υπάρχων συσχετισμός των δημοκρατικά υφιστάμενων κοινωνικοπολιτικών δυνάμεων.
Ένα Σύνταγμα που θα παραβιάζει αυτή την αρχή, που θα επιβάλλει μέσα από άλλες διαδικασίες, σκοπιμότητες ή συμβιβασμούς, μια βίαιη ή εκβιαστική αναδιάρθρωση αυτών των δυνάμεων, θα οδηγήσει αργά ή γρήγορα κατά τρόπο νομοτελειακό, στη σύγκρουση έννομης τάξης και ιστορίας. Όχι της ιστορίας που διαμορφώνει η βία, η κατοχή και ο πόλεμος, αλλά αυτής που διαμορφώνεται κάτω από συνθήκες ειρήνης και δημοκρατίας.
Ένα κεντρικό ζήτημα δημοκρατικής νομιμοποίησης της όποιας συνταγματικής λύσης είναι αυτό της αρχής της πλειοψηφίας ως πυρήνα του νοήματος της Δημοκρατίας. Είναι γεγονός ότι αυτή η αρχή επιδέχεται προσαρμογές κάτω από ειδικές ιστορικές συνθήκες και η μειοψηφία είθισται να προστατεύεται και με  προνομιακές ακόμα ρυθμίσεις. Όταν όμως παραγνωριστεί η αρχή της πλειοψηφίας, όταν υπάρχει σύγχυση μεταξύ ισοτιμίας και ισότητας, κάθε Συνταγματικό κείμενο μοιραία θα είναι θνησιγενές.
Με απλά λόγια και με αναφορά στο Κυπριακό και τις απαιτήσεις της τουρκικής πλευράς, όταν μια μειοψηφία λόγω της βίας και του εκβιασμού των τετελεσμένων αξιώνει ρόλο ίσου πολιτειακού βάρους με την πλειοψηφία, το Σύνταγμα που θα αποτυπώσει  αυτή την υποβάθμιση της ιστορικής πραγματικότητας, θα έχει και ημερομηνία λήξης.
Επομένως, για να είμαστε συγκεκριμένοι και σαφείς, θα πρέπει, κατά το πρότυπο της συνταγματικής ιστορίας και εμπειρίας των πολιτευμάτων ομοσπονδιακής δομής, η αρχή της πλειοψηφίας να μην ακυρώνεται. Και εκεί που θα κριθεί ότι η τ/κ συνιστώσα πολιτεία, λόγω ανάγκης διαφύλαξης των συμφερόντων της, θα πρέπει να κέκτηται θετική ψήφο, ως προϋπόθεση λήψης απόφασης, η διέξοδος είναι αποτελεσματικοί μηχανισμοί άρσης αδιεξόδων.
Τέτοιοι μηχανισμοί όμως, που δεν θα παραβιάζουν ούτε την αρχή της διάκρισης των εξουσιών ούτε την κυριαρχία του κράτους. Αν αυτό δεν γίνει κατανοητό, μια δεύτερη πλάνη θα αποδειχθεί χειρότερη της πρώτης, σε σχέση με το Σύνταγμα του 1960.
Και το αποτέλεσμα, θα είναι αυτή τη φορά, όχι μόνο καταστροφικό, αλλά και μη αναστρέψιμο.
*Τέως Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Φιλελεύθερος

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.