Το γεγονός αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στις προσδοκίες που έχει καλλιεργήσει διαχρονικά το κυπριακό πολιτικό σύστημα, όσον αφορά στον συγκεκριμένο τομέα. Άλλωστε μια από τις βασικές αναφορές πριν αλλά και μετά από την ένταξή μας στην Ένωση, ήταν ότι η Κύπρος ως κράτος-μέλος θα μπορούσε να καθορίσει τις πολιτικές και τις αποφάσεις έναντι της Τουρκίας. Όσον αφορά στα τελευταία γεγονότα, αρκετοί στο νησί μας ίσως να θεωρούσαν αυτονόητο ή αναμενόμενο, ότι ενώ η Τουρκία εισέβαλλε στην Κυπριακή ΑΟΖ, παραβιάζοντας τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, η ΕΕ θα λάμβανε αμέσως μέτρα κατά της Τουρκίας, συμβάλλοντας στην προστασία ενός κράτους μέλους της.
Χωρίς να αμφισβητούμε σε καμία περίπτωση τα σημαντικά οφέλη που αποκομίζει η ΚΔ από τη συμμετοχή της στην Ένωση, καθώς αναβάθμισε τη θέση και τη διεθνή της υπόσταση μέσα από τη συμμετοχή της στα τεκταινόμενα των Βρυξελλών, θεωρούμε ότι είναι αναγκαίο να επισημάνουμε τις ιδιαιτερότητης της φύσης και της λειτουργίας της ΕΕ, γεγονός που αποτυπώνεται στη διαμόρφωση των πολιτικών της και στην εξωτερική της δράση, αλλά και ειδικότερα στη στάση της έναντι της Τουρκίας
Καταρχάς σημειώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί εκ φύσεως ένα ιδιαίτερο μόρφωμα στο διεθνές σκηνικό, καθώς συνιστά μια sui generis ένωση 28 κρατών (27 μετά το Brexit), η οποία επιδιώκει τη συνεργασία τους στον οικονομικό και πολιτικό τομέα.
Η μοναδικότητά της έγκειται στο γεγονός ότι, ενώ όλα τα κράτη μέλη παραμένουν κυρίαρχα και ανεξάρτητα, έχουν αποφασίσει σε κάποιους τομείς, στους οποίους υπάρχει βούληση για συνεργασία, να μεταβιβάσουν κάποιες από τις εξουσίες λήψης αποφάσεων στα κοινά θεσμικά όργανα.
Ένωση κρατών με διαφορετική ισχύ, ταυτότητα και συμφέροντα
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το γεγονός ότι στο εσωτερικό της ΕΕ συνυπάρχει μια πλειάδα κρατών με άνιση ισχύ, ξεχωριστές προτεραιότητες, καθώς και επίπεδα παραγωγικότητας. Κάθε κράτος εισέρχεται στην Ένωση με την ισχύ, την ταυτότητα αλλά και τα συμφέροντά του, τα οποία άλλοτε συγκλίνουν με αυτά των υπόλοιπων μελών και άλλοτε παρεκκλίνουν.
Υπερεθνικότητα και διακυβερνητισμός
Όσον αφορά δε στο θεσμικό επίπεδο και τη λήψη αποφάσεων από τα θεσμικά όργανα, σημειώνεται ότι σε ορισμένους θεσμούς εφαρμόζεται το χαρακτηριστικό της διακυβέρνησης και σε άλλους της υπερεθνικότητας. Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη έχουν συναινέσει σε ορισμένα θέματα ότι δεν μπορούν να αναιρέσουν τις αποφάσεις που θα ληφθούν από τα θεσμικά όργανα και με τις οποίες δεν συμφωνούν, όπως στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Δικαστήριο της ΕΕ, ενώ τα μέλη αυτών των θεσμών μπορεί να διορίζονται από κυβερνήσεις ή να εκλέγονται από τους ψηφοφόρους τους, αλλά εκείνοι που επιλέγονται εργάζονται για την ΕΕ και όχι για τα κράτη μέλη.
Σε άλλα όργανα, όπως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Συμβούλιο των Υπουργών, τα κράτη μέλη αντιπροσωπεύονται άμεσα από εθνικές κυβερνήσεις και δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι έχουν σκοπό να διασφαλίσουν ότι τα εθνικά τους συμφέροντα θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην κατεύθυνση της ΕΕ, ενώ συζητούν προκειμένου να επιτύχουν το καλύτερο αποτέλεσμα, διατηρώντας το δικαίωμα του βέτο, εάν κάποιες αποφάσεις εναντιώνεται στα συμφέροντά τους.
Μέσα από τις διαδικασίες συλλογικής διακυβέρνησης από τη μια και μέσα από την υπερεθνικότητα, από την άλλη, δηλαδή την άσκηση συναινετικής πολιτικής, εξασφαλίζεται αφενός η λειτουργία του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, ενώ διατηρείται αφετέρου ο πρωταγωνιστικός ρόλος των κρατών, γεγονός που αποτελεί ιδιομορφία στη δομή της ΕΕ.
Οικονομικοκεντρικός χαρακτήρας
Αξιοσημείωτο είναι ακόμη το γεγονός πως η ΕΕ εξελίχθηκε παρουσιάζοντας ενισχυμένο οικονομικοκεντρικό χαρακτήρα. Η συγκρότηση της ενιαίας αγοράς αύξησε τις δυνατότητες για την πραγματοποίηση επενδύσεων μεγάλου εύρους, γεγονός που είχε ως απόρροια μεταξύ άλλων τη δημιουργία αλληλοεπιδρώντων δικτύων διαφόρων φορέων, που μπορεί να είναι πολυεθνικοί επιχειρηματικοί όμιλοι, υπερεθνικοί μηχανισμοί, εθνικά κράτη, ομάδες συμφερόντων με διεθνές βεληνεκές κτλ. Σε αυτό το σύνθετο σκηνικό, συνυπάρχουν από τη μια τα ιδιωτικά συμφέροντα και από την άλλη η λειτουργία των εθνών-κρατών, ενώ κάθε κράτος μέλος επιδρά στο εσωτερικό της Ένωσης ανάλογα με την ιδιαίτερη ιεραρχικά θέση του.
Η εξωτερική δράση της ΕΕ
Η πολυφωνία μεταξύ των κρατών μελών ανέδειξε τη δυσκολία για κοινή εξωτερική πολιτική, υπό το βάρος των εθνικών συμφερόντων. Η Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ) δημιουργήθηκε προκειμένου να καταστήσει την ΕΕ ικανή να παρουσιάσει μια ενιαία γραμμή απέναντι στις προκλήσεις του διεθνούς περιβάλλοντος. Εντούτοις, δεν υπήρξε η αναγκαία βούληση για την ενίσχυση της αμυντικής διάστασης, με αποτέλεσμα η ΚΕΠΠΑ να περιοριστεί σε μη δυναμικές δράσεις κυρίως χρηματοδοτικού χαρακτήρα.
Τα τελευταία χρόνια με τη θεσμοθέτηση της PESCO (Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία) πραγματοποιήθηκε ένα σημαντικό βήμα αμυντικής συνεργασίας στην Ένωση. Τα κράτη μέλη συμφώνησαν ότι, χωρίς να προσβάλλονται οι εθνικές τους αμυντικές πολιτικές, θα αναπτύξουν μια στενότερη συνεργασία στον συγκεκριμένο τομέα. Μια εξέλιξη, η οποία επιτρέπει στα κράτη να επενδύσουν σε κοινά έργα, να ενδυναμώσουν την επιχειρησιακή ικανότητά τους και να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα των αμυντικών τους δαπανών. Εντούτοις εγείρονται αμφιβολίες αν θα μπορέσουν να διατηρηθούν οι λεπτές ισορροπίες απέναντι στο ΝΑΤΟ, αλλά και μεταξύ των ίδιων των συμμετεχόντων μελών, ενώ εξετάζεται ακόμη αν η PESCO θα καταφέρει να επιφέρει έμπρακτα αποτελέσματα.
Οι σχέσεις εξάρτησης ΕΕ – Τουρκίας
Ο τρόπος λειτουργίας της ΕΕ -ως ένωση κρατών με διαφορετικά συμφέροντα- εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τη στάση που κρατά η Ένωση έναντι της Τουρκίας. Τα τελευταία χρόνια, μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα στην Τουρκία και την πασιφανή καταπίεση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα, η Ευρωπαϊκή Ένωση τηρούν μια στάση που χαρακτηρίζεται από αμηχανία έναντι της Άγκυρας, η οποία εξηγείται σε μεγάλο βαθμό από τη σχέση εξάρτησης μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας.
Η υιοθέτηση κυρώσεων δε έναντι της Τουρκίας είναι μια δύσκολη υπόθεση, καθώς υφίστανται σημαντικά οικονομικά συμφέροντα που θα επηρεαστούν αρνητικά από ενδεχόμενα μέτρα. Σημειώνεται ότι η ΕΕ αποτελεί τον υπ’ αριθμόν ένα εμπορικό εταίρο της Τουρκίας, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών της χώρας κατευθύνεται σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ η Τουρκία αποτελεί τον πέμπτο μεγαλύτερο εξαγωγικό προορισμό για τα ευρωπαϊκά προϊόντα.
Ιδιαίτερα ισχυροί είναι οι εμπορικοί δεσμοί Τουρκίας - Γερμανίας, καθώς πολλές γερμανικές εταιρίες μεταξύ των οποίων οι Deutsche Bank, Siemens και Volkswagen δραστηριοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια στην Τουρκία.
Υπογραμμίζεται ότι δεν είναι μόνο τα οικονομικά συμφέροντα που καθορίζουν την πολιτική της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία, καθώς καθοριστικός παράγοντας στις μεταξύ τους σχέσεις παραμένει η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό. Τα χρηματικά ποσά που πληρώνει η ΕΕ στην Τουρκία για να κρατάει τους πρόσφυγες εκτός Ευρώπης, την απαλλάσσουν σε σημαντικό βαθμό από τον πολιτικό βραχνά της διαχείρισης των προσφυγικών ροών, ενώ την ίδια ώρα η Τουρκία εξασφαλίζει σημαντικά οικονομικά οφέλη και παράλληλα ένα σημαντικό διαπραγματευτικό χαρτί στα χέρια του Τούρκου ηγέτη.
Φιλελεύθερος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.
- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.