Δημόσια Διοίκηση: Να επιλέξουν οι υπάλληλοι τους προϊσταμένους τους

Σε λίγες μέρες θα αλλάξουν οι προϊστάμενοι των δημοσίων υπηρεσιών σύμφωνα με τις αποφάσεις της κυβέρνησης. Ευαγγελίζεται την επιλογή των καλυτέρων χωρίς κομματικά κριτήρια
.Δεν είναι κατακριτέα η ενέργεια αυτή με δεδομένο ότι οι μέχρι τούδε επιλογές έγιναν με ιδιαίτερα στενά κομματικά κριτήρια.
Υπάρχουν όμως σοβαρές επιφυλάξεις για την επιλογή των καλυτέρων και αν ακόμη πραγματικά το επιθυμεί η κυβέρνηση. Και τούτο γιατί κανένα ουσιαστικό στοιχείο δεν υπάρχει ως δεδομένο για την επιλογή τους. Σε πολλές υπηρεσίες εδώ και χρόνια δεν γίνεται αξιολόγηση υπαλλήλων αλλά και όπου γίνεται ,υπάρχει τόση ιδιοτέλεια ή προχειρότητα που τα στοιχεία είναι άχρηστα. Πού θα στηριχτούν λοιπόν οι κριτές σε ποια στοιχεία; Τα τυπικά προσόντα με τίποτε δεν μπορούν να διασφαλίσουν την επιλογή των καλυτέρων. Τα μεταπτυχιακά που έχουν σχέση με την ολοκλήρωση των επιστημονικών γνώσεων σε τίποτε δεν βοηθούν στην καλύτερη διοίκηση πλην βέβαια αυτών που έχουν τελειώσει την σχολή δημόσιας διοίκησης και τα οποία θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη. Αυτοί όμως οι υπάλληλοι είναι ελάχιστοι και το πρόβλημα παραμένει.

Τι πρέπει να γίνει λοιπόν;

Aς δούμε πρώτα – πρώτα ποια είναι τα προσόντα κατά σειρά βαρύτητας που πρέπει να έχει ένας καλός προϊστάμενος.

Το πρώτο κατά την άποψή μου προσόν που θα πρέπει να έχει ένας καλός προϊστάμενος είναι η μεγαλοψυχία. Ο μεγαλόψυχος άνθρωπος είναι πρώτιστα ένας πολύ ισορροπημένος άνθρωπος . Τo προσόν αυτό τον βοηθάει να βλέπει με ανιδιοτέλεια και αλτρουισμό τόσο τους υπαλλήλους όσο και τους πολίτες τους οποίους καλείται να εξυπηρετεί.

Η εντιμότητα και η δικαιοσύνη είναι τα με αριθμό δύο προσόντα ενός καλού προϊστάμενου.
Τα παραπάνω προσόντα όλα ηθικής φύσεως είναι αυτά που επηρεάζουν το εργασιακό κλίμα της υπηρεσίας. Μόνο όσοι είναι δημόσιοι υπάλληλοι μπορούν να καταλάβουν την σημασία του καλού υπηρεσιακού κλίματος.

Είναι το κατεξοχήν πρόβλημα των δημοσίων υπηρεσιών σήμερα. Στις περισσότερες υπηρεσίες είναι τόσο άσχημο πού οι υπάλληλοι όχι μόνο δεν έχουν όρεξη να δουλέψουν άλλα ούτε και να πάνε θέλουν στην υπηρεσία. Δυστυχώς τα παραπάνω προσόντα δεν είναι εύκολα μετρήσιμα και μόνο μέσα από μακροχρόνιο έλεγχο μπορούν να διαπιστωθούν Τέλος η εργατικότητα είναι ένα ακόμη ιδιαίτερης αξίας προσόν που πρέπει να έχει ο προϊστάμενος. Ο υπάλληλος που είναι πολύ εργατικός πέρα από τις πολλές γνώσεις που κατέχει σχετικά με το υπηρεσιακό αντικείμενο προκαλεί θετικά και όλους τους υπαλλήλους για εργασία. Δεν είναι δυνατόν ο προϊστάμενος να δουλεύει και οι υπάλληλοι να κάθονται εκτός αν εκείνος με τις πρακτικές του το προκαλεί. Υπάρχουν προϊστάμενοι τόσο συγκεντρωτικοί που αχρηστεύουν στην κυριολεξία ολόκληρη την υπηρεσία. γιατί σκοτώνουν την προσωπικότητα των υπαλλήλων.

Με βάσει τα παραπάνω και με δεδομένο ότι κανένα από τα απαιτούμενα ουσιαστικά αξιολογικά στοιχεία δεν υπάρχουν διαθέσιμα σήμερα σε καμία υπηρεσία, η πιο ασφαλής λύση είναι να επιλέξουν τον προϊστάμενο τους οι υπάλληλοι των υπηρεσιών.
Είναι οι μόνοι που γνωρίζουν καλά τους συναδέλφους τους που έχουν το δικαίωμα να επιλεγούν ως προϊστάμενοι.

Εκείνο που θα πρέπει να περιφρουρηθεί είναι να μην επιτραπεί ο κομματισμός αλλά και να βοηθηθούν καταλλήλως για τις σωστή κρίση γιατί επιλέγουν και δεν εκλέγουν. Εκτίμηση μου είναι ότι μια τέτοια επιλογή θα καταστήσει όλους τους υπαλλήλους περισσότερο σοβαρούς και υπεύθυνους γιατί θα κατανοήσουν ότι μόνο μέσα από την προκοπή θα μπορέσουν και οι ίδιοι τους να ανελιχθούν.

Αλλά και αν αποτύχουν αυτοί θα τον έχουν στο κεφάλι τους με όλες τις συνέπειες που μπορεί να έχει και για τους ίδιους. Αν δε καθιερωθεί και το πριμ παραγωγικότητος των υπηρεσιών και όχι των υπαλλήλων όλοι οι υπάλληλοι θα επιλέγουν τον ικανότερο προϊστάμενο γιατί μόνο με αυτόν θα εξασφαλίσουν την καλύτερη συλλογική αμοιβή.

*Ο Κοντογιαννίδης Κοσμάς είναι πρώην υπάλληλος της περιφέρειας θεσσαλιας