ΣΥΡΙΑ – Ψέματα και χειραγώγηση

του Pierre Piccinin    01.08.2011

«Η υπόθεση της Χάμα» ή πώς 10.000 διαδηλωτές γίνονται 500.000 στις ανταποκρίσεις από το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP)

Κατά το μήνα Ιούλιο 2011, ταξίδεψα στη Συρία με σκοπό να εξακριβώσω μια υπόθεση εργασίας που είχα κάνει για την προέλευση της διαμαρτυρίας.

Μπορούσα να κυκλοφορώ ελεύθερα σε όλη τη χώρα, από τη Deraa στη Δαμασκό και από τη Δαμασκό στο Αλέπο, διασχίζοντας όλο το Djebel των Δρούζων στο νότο, μέσω της Χομς, Χάμα, Maarat-an-Nouman, Jisr-al-Shugur, κατά μήκος των τουρκικών συνόρων και ελέγχοντας τα σημεία διέλευσης προς την Τουρκία, μέσω των οποίων, όπως γνωρίζουμε, οι πρόσφυγες αποχωρούν από την Συρία και στη συνέχεια από το Αλέπο προς το Deir ez-Zor, ανατολικά της χώρας, διασχίζοντας τη συριακή έρημο με πολλές διαδρομές ...

Ήμουν σε θέση να ελέγξω ότι από τη μια πλευρά, το κίνημα της κοινωνίας των πολιτών που ζητά τον εκδημοκρατισμό του καθεστώτος εξασθενεί και από την άλλη πλευρά, υπάρχουν άλλα αντιπολιτευτικά κινήματα, μερικές φορές βίαια, των οποίων οι στόχοι δεν ταυτίζονται με εκείνους των ειρηνικών Δημοκρατών.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για το ισλαμικό τμήμα της σουνιτικής κοινότητας, οργανωμένο γύρω από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, που έχουν στόχο τη δημιουργία μιας ισλαμικής δημοκρατίας στη Συρία, η οποία τρομοκρατεί τους περισσότερους Χριστιανούς και τις άλλες μειονότητες, που γι αυτό  εξ άλλου παραμένουν ευνοϊκές προς το  status quo και το κόμμα Μπάαθ, ως εγγυητή του κοσμικού κράτους.

Εκτός όμως από την επαλήθευση της υπόθεσης μου,  έμεινα έκπληκτος και από ένα άλλο γεγονός! Ενώ περίμενα να βρω μια χώρα σε επανάσταση: η εικόνα της Συρίας, που προβάλλεται στα δυτικά μέσα ενημέρωσης,  εικόνα μιας χώρας σε χάος τακτικά ταραγμένη από μαζικές διαδηλώσεις που συγκεντρώνουν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, δεν ανταποκρίνεται σε καμία περίπτωση με την επί τόπου ορατή πραγματικότητα.

Πράγματι, ήδη μειοψηφική από την αρχή, η δημοκρατική διαμαρτυρία ατόνησε σταδιακά, κυρίως λόγω της καταστολής από την κυβέρνηση, και περιορίζεται σήμερα σε μερικά προάστια των μεγάλων πόλεων, όπου κατά καιρούς συγκεντρώνονται μόνο μερικές εκατοντάδες άνθρωποι, μερικές φορές χιλιάδες, συνήθως την Παρασκευή, έξω από τα τζαμιά, όχι χωρίς κάποια ισλαμική επιρροή με ισχυρή παρουσία στις φτωχές γειτονιές. Αυτές οι διαδηλώσεις έχουν μικρή επίδραση στο καθεστώς.

Παράλληλα με αυτό το δημοκρατικό κίνημα, η διαμαρτυρία αφορά επίσης τις δραστηριότητες ενόπλων ομάδων, κυρίως στη Χομς, όπου συντελείται μια μορφή αντάρτικου των πόλεων, για το οποίο είναι δύσκολο να προσδιοριστούν η προέλευση και οι στόχοι τους. Αλλά ούτε αυτοί οι βίαιοι νέοι, με κουκούλα, δεν αποτελούν μια  πραγματική απειλή για την κυβέρνηση.

Αντιθέτως, μια μεγαλύτερη διαμαρτυρία συνεχίζεται στη Χάμα, προπύργιο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, την μόνη πόλη στη Συρία σχεδόν υπό πολιορκία, όπου πραγματοποιούνται ακόμη μεγάλες διαδηλώσεις.

Η Χάμα ήταν το κέντρο μια βίαιης εξέγερσης το 1982 που συνετρίβη από τον Χάφεζ αλ Άσαντ, πατέρα του σημερινού προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ. Ο απολογισμός της καταστολής είχε εκτιμηθεί μεταξύ δέκα και σαράντα χιλιάδων νεκρών.

Όταν η άρχισε η διαμαρτυρία τον τελευταίο Φεβρουάριο, η Αδελφότητα επανα- δραστηριοποίησε το κίνημα  στη Χάμα  και το καθεστώς, φοβούμενο πιθανή εξέγερση παρόμοια με εκείνη του 1982, άνοιξε πυρ εναντίον ενός κινήματος που, αυτή τη φορά, αποδείχθηκε μη-βίαιο σε αυτό το στάδιο (τουλάχιστον στη Χάμα).

Οι κάτοικοι της Χάμα ενίσχυσαν κατά συνέπεια τις εισόδους της πόλης, από την οποία ο στρατός έχει πλέον αποχωρήσει και περιβάλλεται από άρματα μάχης σε ετοιμότητα για κάθε περίπτωση. Η κυβέρνηση, προφανώς, επέλεξε να αποφευχθεί η αιματοχυσία, φοβούμενη την αντίδραση της διεθνούς κοινότητας, και δεδομένου ότι η διαμαρτυρία έχει μειωθεί παντού αλλού, παρά τις τακτικές προσπάθειες επιδρομών, φαίνεται να έχει επιλέξει την αποσύνθεση με το χρόνο.

Χάμα, φωτογραφία του Pierre Piccinin © 15^η Ιουλίου 2011

Την Παρασκευή 15 Ιουλίου, μπήκα στη Χάμα, χωρίς να με σταματήσουν στα οδοφράγματα. Στην πόλη, έρημη, επικρατούσε το χάος: απανθρακωμένα αυτοκίνητα και  λεωφορεία, ερείπια, δρόμοι κλειστοί με οδοφράγματα, σκουπίδια που δεν συλλέγονται. Η τάξη διατηρείται από ομάδες νέων σε μοτοσικλέτες που κυκλοφορούν στις λεωφόρους.
Πολύ σύντομα περικυκλώθηκα από αυτούς τους νεαρούς, ανήσυχους επειδή έπαιρνα φωτογραφίες. Όταν έδειξα το βελγικό διαβατήριό μου, η κατάσταση χαλάρωσε: « Belgîcaa !, Belgîcaa ! ». Μοναδικός ξένος παρατηρητής στο χώρο (το καθεστώς έχει απαγορεύσει την είσοδο δημοσιογράφων), ήμουν περιτριγυρισμένος από νεαρούς που μου έκαναν ολόκληρη γιορτή, μπορούσα να κυκλοφορήσω μεταξύ των διαδηλωτών, και μου δόθηκε πρόσβαση σε ένα ψηλό κτίριο, απ όπου πήρα μια σειρά από συνολικά πλάνα φωτογραφιών.

Στη πλατεία Ασιντί, κάτω από τη μεγάλη λεωφόρο Αλ-Αλχαμειν, όταν τέλειωσε η προσευχή, χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν από τα τζαμιά και από όλες τις γειτονιές της πόλης, με κραυγές  «Αλλάχ Ακμπάρ» και επέπληξαν το καθεστώς. «Θέλετε τον Μπασάρ;» «Όχι!». Μια μεγάλη πομπή, έκανε στη συνέχεια το γύρο της πλατείας, εμφανίζοντας μια μεγάλη συριακή σημαία μερικών δεκάδων μέτρων. Ο στρατός δεν παρενέβη, δεν υπήρχε βία. Είχα τότε την ευκαιρία να μιλήσω με αυτούς τους νέους ανθρώπους, που μου ζήτησαν να αναφέρω τα αιτήματα του κινήματος τους.

Εκείνο το βράδυ, πίσω στο δωμάτιο του ξενοδοχείου μου, διάβασα με μεγάλη μου έκπληξή την ανταπόκριση του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων (AFP), η οποία ανακοίνωνε ένα εκατομμύριο διαδηλωτές σε ολόκληρη τη Συρία, στις 15 Ιουλίου, που θεωρείται η ημέρα με τη μεγαλύτερη συμμετοχή από την αρχή της διαμαρτυρίας, συμπεριλαμβανομένων 500.000 στη Χάμα.

Στην πραγματικότητα στη Χάμα δεν ήταν, ούτε  10.000 οι διαδηλωτές.

Αυτή η «πληροφορία» είναι ακόμη πιο παράλογη όταν γνωρίζουμε ότι η πόλη  Χάμα δεν έχει παρά μόνο 370.000 κατοίκους. Ακολούθησαν άλλες ανταποκρίσεις, εξίσου παράλογες: 450.000, έπειτα 650.000 διαδηλωτές στο Deir ez-Zor, μια πόλη 240.000 κατοίκων. Πήγα εκεί, η πόλη είναι μία από τις πιο ήσυχες της χώρας.

Ασφαλώς οι αριθμοί είναι πάντα διαφορετικοί από τη μία πηγή στην άλλη, μερικές φορές διαφέρουν σημαντικά, και οι εκτιμήσεις δεν είναι πάντα εύκολες.

  

 Αλλά στην περίπτωση που μας απασχολεί, δεν πρόκειται για δύσκολες εκτιμήσεις η για παραλλαγές, στην περίπτωση αυτή, είναι «πλύση εγκεφάλου» με την  παραπληροφόρηση, και την προπαγάνδας. 

500.000 διαδηλωτές θα μπορούσαν να ταρακουνήσουν το καθεστώς, 10.000 έχουν μικρή σημασία.

Και όλες οι «πληροφορίες» που μεταδίδονται για τη Συρία για μήνες είναι παρόμοιες.

Πώς αυτοί οι 10.000 διαδηλωτές θα μπορούσαν έτσι ως εκ θαύματος να πολλαπλασιάζονται σε 500.000 στις ανταποκρίσεις της AFP;

Ποια είναι η πηγή της AFP; Αυτή που έρχεται και ξαναέρχεται συστηματικά, για μήνες, σε όλα τα μέσα ενημέρωσης. Αυτή που έγινε, σιγά-σιγά, σχεδόν η μοναδική πηγή για τα γεγονότα που επηρεάζουν τη Συρία. 

Πρόκειται για το συριακό Παρατηρητήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΣΠΔΑ).

 Ενδιαφέρθηκα αμέσως για το ΣΠΔΑ. Δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος για να ανακαλύψω ότι πίσω από αυτή την αξιότιμη ετικέτα εμφανίσεως, όπως μπορεί να είναι ενώσεις, όπως η Διεθνής Αμνηστία ή ο Σύνδεσμος των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, κρύβεται μια πολιτική οργάνωση που εδρεύει στην Λονδίνο, της οποίας πρόεδρος είναι ο Rami Αμπντέλ Raman, αντίπαλος εδώ και πολλά χρόνια του καθεστώτος Μπάαθ, πολύ γνωστός στη Συρία, όπου γνωρίζουν τη στενή σχέση που έχει με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, της οποίας ήταν μέλος.

  

Είναι αυτή η ίδια οργάνωση, το ΣΠΔΑ, που πολλαπλασιάζει τα βίντεο στο YouTube που δείχνουν «δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές», σε κάθε μεγάλη πόλη της  Συρίας, ενώ αν εξετάσετε αυτά τα βίντεο, δεν θα μετρήσετε παρά μόνο μερικές δεκάδες, σε κοντινά πλάνα, τα οποία δίνουν την εντύπωση της μάζας, αλλά δεν παραπλανούν τον κριτικό μάτι.

Έτσι, για αρκετούς μήνες, διαδίδεται μια φανταστική πραγματικότητα από τα μέσα ενημέρωσης σχετικά με τη Συρία, μια αναθεωρημένη και διορθωμένη πραγματικότητα από μια μοναδική πηγή την οποία, όπως φαίνεται, δεν θεώρησε κανείς χρήσιμο να ελέγξει .

Αυτή η εικόνα της μεγάλης επανάστασης στη Συρία με το κόμμα Μπάαθ στο χείλος του γκρεμού σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, όπου η εξουσία ελέγχει την κατάσταση και όπου οι διαμαρτυρίες είναι σημαντικά μειωμένες.

Ο  Pierre Piccinin  στη Συρία

Αλλά πέρα ​​από αυτή τη παραπληροφόρηση για την συριακή περίπτωση, υπάρχει σοβαρότερο ζήτημα: σε γενικές γραμμές, τα διδάγματα της Τιμισοάρα, του Πόλεμου του Κόλπου ή των γεγονότων στη Γιουγκοσλαβία δεν έχουν ακόμη περάσει στο πολύ κόσμο. Και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ακόμα και τα πιο αξιόπιστα, συνεχίζουν να πέφτουν  στην παγίδα των βιαστικών ειδήσεων, χωρίς να παίρνουν περισσότερο χρόνο για να επαληθεύσουν το περιεχόμενο ή την προέλευση, με κίνδυνο να προσφέρουν  μια εικονική πραγματικότητα στους αναγνώστες τους και να οικοδομούν έναν φανταστικό κόσμο ...

Pierre PICCININ, Καθηγητής Ιστορίας και Πολιτικών Επιστημών (που επέστρεψε από τη Συρία)

Πηγή