Ενώ η Τουρκία εισβάλλει στο Αφρίν, οι Κούρδοι είναι και πάλι αντιμέτωποι με την προδοσία

Του Yaroslav Trofimov

Μετάφραση: Στέργιος Σεβαστιάν

Η στρατιωτική επίθεση υπενθυμίζει στους Κούρδους πόσο λίγο τους χρειάζονται οι παγκόσμιες δυνάμεις τώρα, που ο αγώνας εναντίον του Ισλαμικού Κράτος φτάνει στο τέλος του.

Στην κουρδική ιστορία, υπάρχει μια προδοσία που μεγαλώνει. Στη δεκαετία του '70, οι Η.Π.Α. εξόπλισαν τους Κούρδους μαχητές για να επαναστατήσουν εναντίον του Σαντάμ Χουσεΐν στο Ιράκ, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας να βοηθήσουν τον φιλοαμερικανό Σάχη του Ιράν. Στη συνέχεια, μόλις ο Σάχης έφτασε ξαφνικά στη δική του συμφωνία με τον Σαντάμ και δεν χρειαζόταν πλέον τους Κούρδους, η Ουάσιγκτον απλώς αποχώρησε, αγνοώντας τα κουρδικά αιτήματα για αποτροπή μιας επικείμενης σφαγής.

"Οι μυστικές επιχειρήσεις", δήλωσε ο τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χένρι Κίσινγκερ στην επιτροπή του Κογκρέσου «δεν πρέπει να συγχέονται με την ιεραποστολική εργασία».

Σήμερα, όπως πριν από τέσσερις δεκαετίες, οι Κούρδοι τόσο στη Συρία όσο και στο Ιράκ συνειδητοποιούν πόσο αναλώσιμοι είναι για τις περιφερειακές και τις παγκόσμιες δυνάμεις. Αυτό συμβαίνει ιδιαιτέρως τώρα που δεν είναι πλέον απαραίτητη η κουρδική βοήθεια στην εκστρατεία ανατροπής του Ισλαμικού Κράτους, ενώ οι γεωπολιτικές συμμαχίες μετατοπίζουν το ενδιαφέρον τους στον ανταγωνισμό για το μέλλον της Συρίας και ολόκληρης της περιοχής.

Στη βόρεια Συρία, οι κουρδικές δυνάμεις που υποστηριζόταν από τους Αμερικανούς (και μέχρι πρόσφατα τους Ρώσους), δέχθηκαν αυτή την εβδομάδα στρατιωτική επίθεση από τη σύμμαχο του ΝΑΤΟ, την Τουρκία, η οποία επιδιώκει να καταλάβει την κουρδική περιοχή του Αφρίν κοντά στα σύνορά της και απειλεί να εισβάλει σε άλλες κουρδικές περιοχές της Συρίας ανατολικότερα.

Στο Ιράκ, μια διαφορετική στρατιωτική επιχείρηση από την υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ ομοσπονδιακή κυβέρνηση του Ιράκ, κατέλαβε περιοχές κλειδιά, συμπεριλαμβανομένης της πλούσιας σε πετρέλαιο περιοχής του Kirkuk, από τις κουρδικές δυνάμεις τον Οκτώβριο. Η Βαγδάτη συνεχίζει τις οικονομικές κυρώσεις εναντίον της αυτοδιοικούμενης περιοχής του Κουρδιστάν στο βόρειο Ιράκ, επιφυλασσόμενη για περαιτέρω στρατιωτική δράση.

Και στις δύο περιπτώσεις, οι Η.Π.Α. δεν καταδίκασαν αυτές τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, περιοριζόμενες σε εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση και αποφυγή πληγμάτων σε αμάχους. Εν τω μεταξύ, η Ρωσία φαίνεται ότι επέτρεψε στην τουρκική αεροπορία να επιχειρήσει στον εναέριο χώρο της Συρίας και διευκόλυνε την τουρκική εισβολή αποσύροντας τις ρωσικές δυνάμεις που είχαν εγκατασταθεί στο Αφρίν τα τελευταία δύο χρόνια.

Λόγω της μακράς ιστορίας απογοήτευσης των Κούρδων, η ηγεσία των Κούρδων της Συρίας δεν εκπλήσσεται, δήλωσε ο Etugrul Kurkcu, βετεράνος νομοθέτης του Κουρδικού Λαϊκού Κόμματος ή HDP, στενού συμμάχου του κυριότερου κουρδικού κινήματος της Συρίας, γνωστού ως YPG.

"Η συνεργασία τους με τη Ρωσική Ομοσπονδία και τις Η.Π.Α. ήταν σε τακτική βάση και η συνειδητοποίησή τους για την πρόθεση των ΗΠΑ και της Ρωσίας να τους εγκαταλείψουν υπό την τουρκική πίεση, είχε ήδη ενισχυθεί", δήλωσε ο κ. Kurkcu. "Όπως λένε, ο στρατηγικός τους σύμμαχος είναι τα βουνά."

Εν μέρει, η εγκατάλειψη των Κούρδων έγινε ευκολότερη από μια σειρά λαθών που έκαναν οι Κούρδοι πολιτικοί.

Στο Ιράκ, η περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν αγνόησε τις δυτικές εκκλήσεις να μην πραγματοποιήσει δημοψήφισμα ανεξαρτησίας τον Σεπτέμβριο και δεν κατάφερε να διατηρήσει ένα δημοκρατικό σύστημα διακυβέρνησης, επιτρέποντας στη Βαγδάτη να διασπάσει την κουρδική ενότητα. Στη βόρεια Συρία, το YPG - θυγατρική του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος ή PKK, ένα κουρδικό κίνημα από την Τουρκία που υιοθετεί μια άκρως αριστερή ιδεολογία και θεωρείται τρομοκρατική ομάδα από τις ΗΠΑ και την Τουρκία - κράτησε μια ακόμη πιο αυταρχική στάση, για να περιθωριοποιήσει τις άλλες πολιτικές δυνάμεις.

Ωστόσο, παρά τα λάθη αυτά, ο κύριος λόγος για τον οποίο οι Κούρδοι εγκαταλείπονται και πάλι από τους δυτικούς συμμάχους τους είναι η ψυχρή realpolitik.

Για την Ουάσινγκτον, η μή συμπαράταξη με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση του πρωθυπουργού Χάιντερ αλ Αμπάντι θα έσπρωχνε το Ιράκ, με τα τεράστια πετρελαϊκά του αποθέματα, ακόμη πιο κοντά σε μια ευθυγράμμιση με τον αμερικανικό προαιώνιο εχθρό, το Ιράν. Η ενεργητική αντίθεσή της στην τουρκική επιχείρηση στο Αφρίν θα επιτάχυνε την κίνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μακριά από το ΝΑΤΟ και σε μια όλο και στενότερη σχέση με τον Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.

Στην πραγματικότητα, η Ρωσία συγκατατέθηκε στην τουρκική επιχείρηση στο Αφρίν, ακριβώς επειδή η απόσπαση της Τουρκίας από τη Δύση - συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατης πώλησης του αεροπορικού αμυντικού συστήματος της Ρωσίας S-400 - είναι ένας πολύ πιο σημαντικός γεωπολιτικός στόχος για το Κρεμλίνο από τη φιλία με τους «άστεγους» Κούρδους.

"Η αναγκαιότητα διατήρησης τουλάχιστον μιας τακτικής συμμαχίας με την Τουρκία είναι αυτονόητη για τη Ρωσία, ακόμη και αν δημιουργεί προβλήματα", δήλωσε ο Αντρέι Κορτόνοφ, επικεφαλής του ρωσικού Συμβουλίου Διεθνών Υποθέσεων, think tank που συσχετίζεται με το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών. "Η όλη περιοχή αλλάζει, και η Ρωσία και η Τουρκία σήμερα έχουν δρόμους για συνεργασία που δεν είχαν πριν".

Ο Σίπαν Χέμο, γενικός διοικητής του YPG, εξέφρασε την απογοήτευσή του για τη μετατόπιση αυτή σε συνέντευξη στο κουρδικό πρακτορείο ειδήσεων ANHA αυτήν την εβδομάδα: «Είχαμε ορισμένες συμφωνίες με τη Ρωσία. Αλλά η Ρωσία ξαφνικά αγνόησε αυτές τις συμφωνίες και μας πρόδωσε. Είναι σαφές ότι μας έχουν πουλήσει."

Οι ΗΠΑ, οι οποίες σε αντίθεση με τη Ρωσία δεν είχαν στρατεύματα στο Αφρίν, δεν ήταν σε θέση να εμποδίσουν την τουρκική επιχείρηση εκεί. Το μεγάλο ερώτημα τώρα είναι αν ο κ. Ερντογάν θα επιβεβαιώσει τις απειλές του για επίθεση και στον μεγαλύτερο θύλακα των Κούρδων στην ανατολική Συρία - και αν οι αμερικανικές δυνάμεις που αναπτύσσονται εκεί θα προσπαθήσουν να αποτρέψουν μια τέτοια επίθεση, όπως έκαναν κατά τη διάρκεια μιας μικρότερης Τουρκικής επίθεσης εναντίον της πόλης Manbij πέρυσι.

Ο James Jeffrey, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Τουρκία και το Ιράκ, και μελετητής στο Ινστιτούτο Πολιτικής για την Εγγύς Ανατολή της Ουάσινγκτον, δήλωσε ότι αναμένει ότι οι Η.Π.Α. "θα αντιδράσουν έντονα" σε οποιαδήποτε τουρκική κίνηση εναντίον της Manbij ή άλλων περιοχών της κουρδοκρατούμενης ανατολικής Συρίας. Αλλά, πρόσθεσε, υπάρχουν περιορισμοί στην προθυμία των ΗΠΑ να αντιταχθούν στον κ. Ερντογάν: «Όπως δείχνουν οι αντιδράσεις των ΗΠΑ και της Ρωσίας στο Afrin, η Τουρκία είναι σοβαρός παίκτης και οι ΗΠΑ δεν έχουν ελπίδες να επηρεάσουν μακροπρόθεσμα τα γεγονότα στην Συρία χωρίς την Τουρκία».

Παρά την προσωρινή συναίνεση της Ουάσινγκτον και της Μόσχας, η τουρκική εισβολή στο Αφρίν παραμένει επικίνδυνη, τόσο για τη διεθνή φήμη της Τουρκίας όσο και για την εσωτερική της σταθερότητα.

"Εάν η επιχείρηση διαρκέσει πολύ καιρό και υπάρχουν παράπλευρες απώλειες και πολλοί αμάχοι από την κουρδική πλευρά, αυτό θα συσπειρώσει τη διεθνή κοινότητα γύρω από τους Κούρδους της Συρίας", δήλωσε ο Asli Aydintasbas, ειδικός της Τουρκίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων. “Και εάν υπάρξουν πολλοί Τούρκοι θύματα, αυτό θα οδηγήσει ακόμα περισσότερο σε μία εθνικιστική φρενίτιδα σε μια ήδη πολωμένη Τουρκία”.

https://www.wsj.com/articles/as-turkey-invades-kurds-see-betrayal-once-again-1516709168