Τουρισμός: Μοχλός ανάπτυξης ή μέγγενη για τον ελληνισμό της Χιμάρας;

Η παραλία των Δρυμάδων ( Dhermi)

Γράφει ο Σπύρος Ε. Κούτουλας

Η οικονομία της Χιμάρας εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τον τουρισμό. Δυστυχώς όμως μέχρι σήμερα οι συνθήκες δεν έχουν επιτρέψει σε αυτόν τον τομέα της οικονομίας να έχει ανάπτυξη ανάλογη των προοπτικών που προσφέρουν τα φυσικά, ιστορικά, αρχαιολογικά, πολιτιστικά μνημεία και τα ιδιαίτερα εθνικο-πολιτιστικά χαρακτηριστικά της κοινότητάς μας. Με δεδομένο το γεγονός ότι οι άνθρωποι έχουν παρατήσει τον πρωτογενή τομέα της οικονομίας και δεν υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την γεωργία και την κτηνοτροφία η παραμονή του ελληνικού στοιχείου στην Χιμάρα μοιάζει δυσοίωνη αφού δεν υπάρχουν άλλες οικονομικές δραστηριότητες για να κρατήσουν τον πληθυσμό στις πατρογωνικές του εστίες.

Οι συνέπειες του σκοταδισμού του μακρόχρονου κομμουνιστικού καθεστώτος, η αλβανική πολιτική και η αδιάφορη στάση του ελληνικού παράγοντα συντελούν στην οικονομική στασιμότητα της περιοχής η οποία έχει ως προέκταση συνέπειες αρνητικές για την συνέχεια της άνω των τριών χιλιάδων ετών ιστορίας του ελληνισμού στην Χιμάρα.

ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ

Η αλβανική οικονομική πολιτική είναι ξεκάθαρη όσον αφορά τον τουρισμό. Είναι προφανές ότι στοχεύει κυρίως σε τουρίστες αλβανικής εθνικότητας. Θεωρεί η πολιτική ηγεσία της Αλβανίας (σωστά μάλλον) ότι μπορεί να στηρίξει τον τουρισμό της χώρας στα εκατομμύρια Αλβανών του Κοσόβου, του Μαυροβουνίου, των Σκοπίων και της δικής τους ομογένειας στην Ευρώπη και την Αμερική. Η ποιότητα των επενδύσεων λοιπόν είναι ανάλογη. Η Χιμάρα είναι μια όμορφη περιοχή που δεν διαφέρει από τις υπόλοιπες παράκτιες περιοχές του Ιονίου πελάγους.

Για τα δεδομένα της αλβανικής επικράτειας όμως αποτελεί τον πιο αξιόλογο από άποψη φυσικής ομορφιάς προορισμό. Αυτό ακριβώς θέλει να εκμεταλλευτεί η αλβανική πολιτεία και εκτός από τα έργα υποδομής που πραγματοποιούνται στην περιοχή με ανύπαρκτες ή ελλειπέστατες περιβαλλοντικές μελέτες, προωθεί την οικοδόμηση τερατουργημάτων από μπετόν, αδιαφορεί για την ποιότητα των υπηρεσιών, τις περιβαλλοντικές συνέπειες και τα διεθνή πρότυπα. Θα ήταν παράλογο να περιμένει κανείς από τους κατοίκους της Χιμάρας να αξιοποιήσουν καλύτερα την περιουσία τους και να πραγματοποιήσουν πιο ποιοτικές επενδύσεις.

Για τους Αλβανούς επισκέπτες η χαμηλή ποιότητα υπηρεσιών δεν αποτελεί πρόβλημα αφού συνδυάζεται με σχετικά χαμηλό – υποφερτό για αυτούς - κόστος διαμονής. Η καθαριότητα κυρίως αλλά και οι λοιπές υπηρεσίες του δήμου (όπως η υγεία) δεν αποτελούν πρόβλημα δεδομένου ότι στους τόπους μόνιμης κατοικίας τους οι συνθήκες είναι κατά πάσα πιθανότητα πολύ χειρότερες.

Θα περίμενε κανείς το έμπρακτο τουλάχιστον ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας να στοχεύει στην παραμονή του ελληνικού στοιχείου στην Χιμάρα (όπως και σε όλη την Βόρειο Ήπειρο) και ανάπτυξή του, στις πατρογωνικές του εστίες. Αντιθέτως, το ενδιαφέρον φαίνεται να είναι επιφανειακό χωρίς καμία πολιτική. Τρανταχτό παράδειγμα οι δεκάδες υποτροφίες που έχουν δοθεί τα τελευταία χρόνια σε Βορειοηπειρώτες Έλληνες για τις οποίες βεβαίως η κοινότητά μας είναι ευγνωμωνούσα. Από την περιοχή της Χιμάρας κανείς δεν έλαβε υποτροφία για κάποιο τμήμα τουριστικών σπουδών. Αντιθέτως οι περισσότερες υποτροφίες, δίδονται για σχολές τις οποίες ολοκληρώνοντάς τις κάποιος, καμία πιθανότητα δεν έχει να δραστηριοποιηθεί στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Επομένως η εγκατάλειψη ενισχύεται αντί να περιορίζεται.

Στο εύλογο ερώτημα, κατά πόσον είναι η κατάσταση αναστρέψιμη η απάντηση θεωρητικά είναι εύκολη. Σαφώς και μπορεί η κατάσταση να αναστραφεί και να αναπτυχθεί ο ελληνισμός στην Χιμάρα με άξονα την τουριστική ανάπτυξη.

Πρακτικά όμως τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα και απαιτούν συντονισμένες προσπάθειες από την δημοτική αρχή, τα συλλογικά όργανα του λαού και την στήριξη της ελληνικής πολιτείας.

Η ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΡΧΗ

Η δημοτική αρχή έχει εργαστεί τα τελευταία χρόνια αποτελεσματικά στον τομέα των υποδομών και της οργάνωσης. Από τα σημαντικότερα έργα που έχουν ολοκληρωθεί και βρίσκονται σε εξέλιξη είναι η κατάρτιση πολεοδομικού σχεδίου, το οδικό δίκτυο και οι εργασίες στο κάστρο της Χιμάρας. Η ηλεκτροδότηση και η υδροδότηση αντιμετωπίζουν προβλήματα τα οποία αναμένεται να λυθούν μεσοπρόθεσμα με την συμβολή των διεθνών επενδυτικών φορέων όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και η Ευρωπαΐκή Τράπεζα Επενδύσεων ενώ οι τηλεπικοινωνίες έχουν βελτιωθεί αρκετά με την ύπαρξη σύγχρονου ψηφιακού δικτύου.

Ο δήμος πρέπει τώρα να κινηθεί έτσι ώστε να βοηθήσει τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον τουριστικό τομέα, να εκμεταλλευθούν σωστά τις υποδομές, να αναπτύξουν τις υπηρεσίες τους και να τις προβάλλουν:

- Είναι απαραίτητη η λειτουργία τουριστικού γραφείου το οποίο θα εξυπηρετεί τους τουρίστες.
- Το ζήτημα της καθαριότητας βρίσκεται ήδη στον δρόμο προς επίλυση με την κατασκευή ενδιάμεσου σταθμού συλλογής.
- Ο δήμος πρέπει να καταρτίσει υπηρεσία η οποία θα ελέγχει και θα επιβάλλει την τήρηση των κανόνων φιλοξενίας και υγιεινής.
- Η δημοτική αστυνομία πρέπει κατά την περίοδο υψηλής τουριστικής κίνησης να αποτελεί σύμμαχο του επισκέπτη.
- Τα μέσα μαζικής μεταφοράς εντάσσονται στις υποδομές που ακόμη στερείται ο δήμος της Χιμάρας αποτελώντας τροχοπέδη τόσο για την προσέλκυση Χιμαραίων στην πατρίδα τους όσο και για την εξάπλωση του τουρισμού. Καμία περιοχή που απαιτεί από τον επισκέπτη να διαθέτει αυτοκίνητο για κάθε μετακίνηση δεν μπορεί να αναπτυχθεί τουριστικά.
- Η ανάδειξη και προστασία των πολιτιστικών μνημείων αποτελεί ευθύνη προτίστως των πολιτών και του δήμου της Χιμάρας.
- Ο δήμος μπορεί να αποκτήσει έσοδα και παράλληλα να συμβάλλει στην ανάπτυξη του τουρισμού ιδρύωντας δημοτικές - τουριστικές επιχειρήσεις (αναψυκτήρια, καφετέριες, ενοικίαση εξοπλισμού αθλητικών δραστηριοτήτων κτλ) τις οποίες θα λειτουργεί ο ίδιος ή θα μισθώνει σε ιδιώτες με συμβάσεις.
- Η κατασκευή έστω και ενός δημοτικού ξενώνα θα έφερνε έσοδα στον δήμο και θα μπορούσε να αποτελέσει παράδειγμα επένδυσης, όντας κτισμένος με παραδοσιακή αρχιτεκτονική και προσφέροντας ποιοτική διαμονή όλον τον χρόνο.
- Ο δήμος πρέπει να αναλάβει την προώθηση της Χιμάρας ως τουριστικό προορισμό εκδίδοντας τουριστικούς οδηγούς ή συμμετέχοντας στην έκδοσή τους, αποκτώντας ιστοσελίδα και συμμετέχοντας σε διεθνείς εκδηλώσεις.
- Αργά ή γρήγορα, το ελληνικό σχολείο της Χιμάρας θα μεταφερθεί σε νέο κτίριο αφού το υπάρχον δεν μπορεί να καλύψει τον αριθμό των μαθητών. Πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε το υπάρχον κτίριο, κτισμένο τον 18ο αιώνα, να μετατραπεί σε λαογραφικό μουσείο.

ΤΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΗΣ

Αυτήν την στιγμή δραστηριοποιείται στην Αθήνα ένας σύλλογος Χειμαρριωτών και αδελφότητες των χωριών του δήμου ενώ υπάρχουν και σύλλογοι με μεγαλύτερη ή μικρότερη δραστηριότητα στην Αμερική. Θα πρέπει αυτά τα όργανα αν θέλουν να συνεχίσουν να υπάρχουν, να ασχοληθούν σοβαρά με την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Ο πατριωτικός τους χαρακτήρας δεν θα έχει κανένα νόημα αν αλλοιωθεί η εθνική σύσταση του πληθυσμού της Χιμάρας. Παραδείγματα δράσης είναι η διοργάνωση ημερίδων και σεμιναρίων προς επιμόρφωση των επιχειρηματιών σε θέματα φιλοξενίας και ο ακτιβισμός κυρίως όσον αφορά τους νέους με σκοπό την διαφύλαξη και ανάδειξη της πατρίδας γης, του πολιτισμού και της φύσης της Χιμάρας.

Οι επιχειρηματίες της Χιμάρας που επευθύνονται σε τουρίστες, πρέπει επιτέλους να αναλογιστούν πως αν δράσουν συλλογικά θα μπορέσουν να επιτύχουν καλύτερα αποτελέσματα για τις επιχειρήσεις τους. Εάν ενωθούν κάτω από κάποιο σωματείο θα μπορέσουν να συνεισφέρουν αποτελεσματικά όχι μόνο στην οικονομία αλλά και την κοινωνία του τόπου. Ο σύλλογος τουριστικών επιχειρήσεων της περιοχής θα μπορούσε να συνεισφέρει ούτως ώστε να αναβαθμιστεί η ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται και να υπερασπιστεί τα συμφέροντά των επιχειρηματιών κυρίως από ασυνείδητους συναδέλφους τους οι οποίοι με σκοπό την αισχροκέρδια, δυσφημίζουν την Χιμάρα και τους επιχειρηματίες της. Ο δήμος θα μπορούσε να υποστηριχθεί στον τομέα της καθαριότητας ο οποίος αποτελεί μείζοντα παράγοντα για την τουριστική ανάπτυξη και ως αντάλλαγμα θα προσφέρει τις υπηρεσίες του τουριστικού γραφείου.

Θα μπορούσε τέλος να αναλάβει οποιαδήποτε πρωτοβουλία κρίνει χρήσιμη προς εκπλήρωση των σκοπών του (παροχή ίντερνετ, δημιουργία ραδιοφωνικού σταθμού) και να την φέρει εις πέρας με πόρους οι οποίοι θα προέρχονται από το ταμείο του. Ως σύλλογος θα είχε την φωνή να συζητήσει με τις αρχές για τα θέματα που τον αφορούν, πράγμα το οποίο δεν μπορεί να κάνει ένας μεμονομένος πολίτης με την ίδια δυναμική.

Και βέβαια απαιτείται η συναίνεση και συνεισφορά του κάθε πολίτη χωριστά για να υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα. Αυτό όμως δεν εξαρτάται μόνο από τον πολίτη. Θα πρέπει να υπάρχει τακτική επαφή από την πλευρά της δημοτικής αρχής ή των συμβουλίων των συλλογικών οργάνων για να είναι ο πολίτης "παρών".

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Η χάραξη στρατηγικής για το Βορειοηπειρωτικό από την ελληνική πολιτεία είναι θέμα πολύπλοκο το οποίο δεν είναι της παρούσης. Η συμβολή όμως της ελληνικής πολιτείας στην ανάπτυξη της Χιμάρας και του Ελληνισμού στην Βόρειο Ήπειρο γενικότερα θα μπορούσε να είναι ποικιλότροπη και ολιγοέξοδη. Μέσω των υπηρεσιών «οικονομικής διπλωματίας» θα μπορούσε τουλάχιστον να παρέχει πληροφόρηση για τους ενδιαφερόμενους να επενδύσουν στην περιοχή μας.

Θα ήταν σαφώς προτιμότερο οι ξένες επενδύσεις στην Χιμάρα να ήταν από την Ελλάδα και όχι πραγματικά ξένες. Οι υποτροφίες που ούτως ή άλλως δίδονται σε ομογενείς να δίδονται με σκοπό την μελλοντική δραστηριοποίηση στον τόπο καταγωγής. Μέσω των διεθνών φορέων και οργανισμών η Ελλάδα μπορεί να επιτύχει έστω εν μέρει και χωρίς πολιτικό κόστος την προστασία του Ελληνισμού της αλβανικής επικράτειας.

Η ΧΙΜΑΡΑ ΩΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ

Η περιοχή της Χιμάρας δυστυχώς το μόνο που προσφέρει στον επισκέπτη σήμερα, είναι ωραίες παραλίες. Η περιοχή της Χιμάρας όμως δεν διαθέτει μόνο παραλίες. Θα πρέπει οι φορείς να δραστηριοποιηθούν για να αναδειχθούν οι υπόλοιπες πτυχές που μπορούν να προσελκύσουν τουρίστες από όλον τον κόσμο.

Οι διεθνείς τάσεις αναδικνύουν τα ιδιαίτερα πολιτιστικά στοιχεία ως κύριο παράγοντα επιλογής τουριστικού προορισμού. Η περιοχή της Χιμάρας, ούσα μια ελληνική περιοχή εντός της Αλβανίας θα μπορούσε να καταταχθεί σε έναν σημαντικό προορισμό βάσει αυτής της τάσης. Ένα μοναδικό αλλά και άγνωστο προνόμιο του δήμου Χιμάρας είναι το κάστρο το οποίο αποτελεί ίσως το μοναδικό παγκοσμίως που κατοικείται ανελλιπώς από κατασκευής τους. Πρόκειται για μυκηναϊκό κάστρο (1700-1100π.Χ.) κτισμένο με γιγάντιους πελεκητούς λίθους (Κυκλώπειο). Στα Σπήλαια της Χιμάρας πρόσφατες αρχαιολογικές έρευνες (2007) έφεραν στο φως ευρήματα από την παλαιοληθική εποχή μέχρι την ελληνιστική περίοδο. Τα Βυζαντινά μνημεία παραμένουν τόποι λατρείας για τους κατοίκους αλλά άγνωστα στους επισκέπτες.

Στα πλαίσια των πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων που κάνουν μια περιοχή ελκυστική για τους τουρίστες, εντάσσονται η μαγειρική, ο χορός, το τραγούδι, ήθη και έθιμα. Όλα αυτά μπορούν και πρέπει να γίνουν προσβάσιμα στους επισκέπτες.

Πέραν όμως του πολιτιστικού ενδιαφέροντος, η Χιμάρα λόγω της μορφολογίας του εδάφους και της θέσης της προσφέρεται για ένα πλήθος αθλητικών και άλλων δραστηριοτήτων από ανεμοπτερισμό και ορειβασία μέχρι θαλάσσια αθλήματα.

Ο τουρισμός διεθνώς αποτελεί έναν από τους οικονομικούς τομείς με τους μεγαλύτερος ρυθμούς ανάπτυξης. Είναι όμως από τους ελάχιστους τομείς όπου ο ανθρώπινος παράγων παίζει τόσο μεγάλο ρόλο. Η ανταγωνιστικότητα μιας τουριστικής επιχείρησης εξαρτάται κυρίως από το ανθρώπινο δυναμικό. Επομένως η εκπαίδευση των στελεχών και όσων εργάζονται στον τομέα αυτό πρέπει να αποτελέσει βασική προτεραιότητα για την τουριστική ανάπτυξη της Χιμάρας.

ΤΟ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΟ

Το καθεστώς της ιδιοκτησίας επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό τόσο την οικονομία της περιοχής όσο και την τύχη του ελληνισμού. Όπως φαίνεται, η μη λύση του περιουσιακού μέχρι σήμερα, συνδέεται τόσο με οικονομικά όσο και με πολιτικά συμφέροντα. Το αλβανικό κράτος και παρακράτος, προσπαθεί να συνδυάσει το τερπνόν μετά του ωφελήμου, υφαρπάζοντας την περιουσία των Χιμαραίων και συνεκδοχικά, αφανίζοντας το ελληνικό στοιχείο. Σίγουρα κάθε οργανωμένη προσπάθεια ανάπτυξης θα σκοντάψει λίγο ή πολύ στο περιουσιακό ζήτημα. Παρ' όλα αυτά όμως κάποιες δράσεις μπορούν να αναληφθούν και είναι ευκαιρία τώρα που η δημοτική αρχή εκφράζει την πλειοψηφία του λαού και μπορεί να έχει μεγάλο βαθμό συναίνεσης να γίνουν κάποια βήματα. Μοιάζει βέβαιο πως η οικονομική ανάπτυξη θα ισχυροποιήσει την θέση του λαού της Χιμάρας απέναντι στα όποια συμφέροντα.

Οι παραπάνω προτάσεις δεν αποτελούν ένα ολοκληρωμένο και τεκμηριωμένο σχέδιο, κάποιες από αυτές όμως ίσως μπορούν να ενταχθούν σε ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα το οποίο με την συνεργασία της δημοτικής αρχής και των συλλογικών οργάνων θα έχει πιθανότητες επιτυχημένης υλοποίησης. Αν δεν πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας δεν μπορούμε να περιμένουμε από τρίτους να εργαστούν για την πρόοδο της Χιμάρας. Πρέπει να ανατρέψουμε την διαμορφούμενη κατάσταση αν θέλουμε να αποφύγουμε το παράδειγμα των Αγίων Σαράντα, μιας πόλης με 51% ελληνικό πληθυσμό το 1990 που σήμερα έχει φτάσει σε ποσοστό μικρότερο του 15% έναντι των Αλβανών.

nenanews.eu