Φλερτάρει με το χΑΟΖ η Άγκυρα

 Του Μάριου Πούλλαδου

NEA ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΠΡΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, ΓΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΓΕΩΤΡΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ

Σε κάθε περίπτωση, αρκετοί αναλυτές θεωρούν ότι η Κύπρος θα μπορούσε να μετατραπεί σε κέντρο ενέργειας της Ανατολικής Μεσογείου, την ώρα που άλλοι βλέπουν την Αίγυπτο να αναλαμβάνει αυτόν τον ρόλο, αφήνοντας την Κύπρο ως περιφερειακό κέντρο εξυπηρέτησης. Ωστόσο, ακόμη και αυτόν τον δεύτερο ρόλο, η Κύπρος μπορεί να τον αναλάβει;
Την ευνοϊκότερη γεωπολιτική συγκυρία φαίνεται να αναζητεί η Άγκυρα, προκειμένου να αρχίσει γεωτρήσεις σε περιοχές της κυπριακής ΑΟΖ, επιδιώκοντας ουσιαστικά να δημιουργήσει ενεργειακά τετελεσμένα που, δυστυχώς, δύσκολα θα μπορέσουν να ανατραπούν. Μπορεί μέχρι πρόσφατα η Κυβέρνηση να θεωρούσε απίθανο η Τουρκία να εξεύρει τεχνική υποστήριξη από ξένες εταιρείες, προκειμένου να προωθήσει τα παράνομα συμφέροντά της στη θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, ωστόσο αυτό το σενάριο δεν πρέπει πλέον να κρίνεται εντελώς απομακρυσμένο.Δεδομένης της στρατιωτικής ανεπάρκειας της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ναυτικό και αεροπορία για παρεμπόδιση παράνομων γεωτρήσεων στην Κυπριακή ΑΟΖ, τα περιθώρια αντίδρασης της Λευκωσίας είναι περιορισμένα. Ένα πρώτο βήμα θα ήταν οι νομικές κυρώσεις εναντίον των όποιων ξένων εταιρειών συνδράμουν τις έκνομες αυτές ενέργειες της Τουρκίας στην περιοχή και σε καταγγελίες εντός της Ε.Ε., αλλά και στα μέλη του Σ.Α. του ΟΗΕ.

Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για τη στάση που θα λάβουν οι μεγάλες δυνάμεις, αφού την ώρα που ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ολοκλήρωνε τις επαφές του στην Κίνα, εκφράζοντας το ενδιαφέρον της Κύπρου να συμμετάσχει στον «Νέο Δρόμο του Μεταξιού», το κινεζικό πρακτορείο Xinua φιλοξενούσε απόψεις Τούρκων στρατιωτικών και διπλωματών, που έκαναν λόγο για κίνδυνο των ενεργειακών συμφερόντων της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο, εξαιτίας των σχέσεων Λευκωσίας-Ουάσινγκτον.

Η απώλεια της Κύπρου σημαίνει...

Συγκεκριμένα, το κινεζικό δημοσίευμα αναφέρει πως η απώλεια της Κύπρου θα διακόψει σημαντικά τις γραμμές ενεργειακής τροφοδοσίας της Τουρκίας, δεδομένου ότι το Αιγαίο είναι γεμάτο με εκατοντάδες ελληνικά νησιά. «Η στήριξη των ΗΠΑ και της Δύσης στις μονομερείς και παράνομες αξιώσεις των Ελληνοκυπρίων για τα αποθέματα φυσικού αερίου θέτει ενδεχομένως το έδαφος για παρατεταμένη ένταση και σύγκρουση στην Ανατολική Μεσόγειο», δήλωσε στο Xinhua ο Faruk Logoglu, Τούρκος πρώην ανώτερος διπλωμάτης.

Από την πλευρά του, ένας πρώην αξιωματούχος του τουρκικού ναυτικού, ο Cahit Armagan Dilek, σημείωσε πως η συνεργασία Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ, που ξεκίνησε ως ενεργειακή και επικεντρώθηκε στην κατανομή των πόρων, τώρα έχει μετατραπεί σε στρατιωτική συμμαχία. Σημειώνοντας ότι οι ΗΠΑ αναζητούν στρατιωτικές Βάσεις στην Κύπρο, εξέφρασε την ανησυχία ότι «η πολιορκία γύρω από την Τουρκία στοχεύει στο να την αναγκάσει να παραιτηθεί από τα δικαιώματά της στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο και να αποσύρει τα στρατεύματά της από το βόρειο τμήμα της Κύπρου».

«Η ικανότητα της Τουρκίας να κάνει προβολή ισχύος στην περιοχή κινδυνεύει να παραγκωνιστεί από τις συμμαχίες που έχουν διαμορφώσει η Ελλάδα και οι Ελληνοκύπριοι με κάποιες περιφερειακές δυνάμεις, καθώς και τις ΗΠΑ», είπε ο Dilek, ο οποίος σήμερα είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Τουρκίας του 21ου αιώνα με έδρα την Άγκυρα. «Η Κύπρος είναι σαν ένα φυσικό αεροπλανοφόρο, που θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μια μελλοντική βάση για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική», πρόσθεσε ο Ντιλέκ.

Οι εταιρείες προειδοποιούν

Σε κάθε περίπτωση, αρκετοί αναλυτές θεωρούν ότι η Κύπρος θα μπορούσε να μετατραπεί σε κέντρο ενέργειας της Ανατολικής Μεσογείου, την ώρα που άλλοι βλέπουν την Αίγυπτο να αναλαμβάνει αυτόν τον ρόλο, αφήνοντας την Κύπρο ως περιφερειακό κέντρο εξυπηρέτησης. Ωστόσο, ακόμη και αυτόν τον δεύτερο ρόλο, η Κύπρος δεν θα είναι σε θέση να τον αναλάβει, καθώς οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κυπριακή ΑΟΖ προειδοποιούν, γι' ακόμη μια φορά, ότι χρειάζονται άμεσα περισσότερο χώρο και καλύτερες εγκαταστάσεις για να λειτουργήσουν.

Συγκεκριμένα, σε ρεπορτάζ, το Petroleum Economist αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι η κυπριακή Κυβέρνηση ενέκρινε την ανάπτυξη του Βασιλικού, της περιοχής όπου έγινε πρόταση για κατασκευή σταθμού LNG, ως αποκλειστικού ενεργειακού λιμανιού. Αλλά αυτό δεν θα είναι έτοιμο μέχρι το 2023 και, μέχρι τότε, οι εταιρείες του ενεργειακού τομέα θα μοιράζονται χώρο στο κύριο εμπορικό λιμάνι του νησιού στη Λεμεσό.

Ο Alessandro Barberis, διευθύνων σύμβουλος της Eni Κύπρου, δήλωσε ότι «σήμερα, εμείς, ως φορείς εκμετάλλευσης, αναγκαζόμαστε να χρησιμοποιήσουμε τον μοναδικό διαθέσιμο χώρο πετρελαίου και φυσικού αερίου στο λιμάνι της Λεμεσού, όπου δεν αρκεί να ξεκινήσουμε ταυτόχρονα τις εργασίες γεώτρησης για το 2023, αλλά πρέπει να σκεφτούμε μεσοπρόθεσμα».

Στο ίδιο πλαίσιο, ο Dalio Vitale της Halliburton δήλωσε: «Το Βασιλικό είναι σημαντικό, αλλά είναι πέντε χρόνια μακριά. Χρειαζόμαστε κάτι συντομότερα».

Ο Βαρνάβας Θεοδοσίου, επικεφαλής της ExxonMobil στην Κύπρο, επαινεί το σταθερό επενδυτικό κλίμα του νησιού, το σαφώς καθορισμένο νομικό σύστημα και το ισχυρό φορολογικό καθεστώς, αλλά δηλώνει και αυτός ότι είναι απογοητευμένος από τις περιορισμένες συνθήκες εργασίας. «Ίσως η Κύπρος να μπορέσει να επεκτείνει το λιμάνι της Λεμεσού, ίσως να χρησιμοποιήσουμε τη Λάρνακα», είπε. «Αλλά, η τρέχουσα κατάσταση λιμένων δεν είναι βιώσιμη για τους φορείς εκμετάλλευσης», επεσήμανε.

Σύμφωνα με τον Yves Grosjean, γενικό διευθυντή της Total, η Κύπρος θα πρέπει να θέσει κατά μέρος κάθε ιδέα να γίνει ενεργειακός κόμβος - κάτι που θα απαιτούσε πέντε έως 10 χρόνια για να επιτευχθεί. «Ωστόσο, όταν μιλάμε για κέντρο εξυπηρέτησης πετρελαίου και φυσικού αερίου, μιλάμε για επείγουσα ανάγκη που δεν θα πάει μακριά», προσέθεσε. Απαιτείται χώρος χωρίς καθυστέρηση, επειδή «σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχουν μέχρι 20 διαφορετικές εταιρείες που συνεργάζονται με έναν φορέα εκμετάλλευσης για τη γεώτρηση ενός κοιτάσματος».

Ο διευθύνων σύμβουλος της Schlumberger, Jorgen Berg, δήλωσε ότι «είναι σημαντικό να εκτιμήσουμε τις ανάγκες της βιομηχανίας και σίγουρα ένα από τα λιμάνια είναι μια από αυτές τις ανάγκες». Αν το θέμα δεν αντιμετωπιστεί επαρκώς, τότε «εμείς, ως φορείς εκμετάλλευσης, θα μεταφέρουμε τα δικά μας συμφέροντα αλλού, σε άλλα λιμάνια, όπως η Μάλτα. Η πλεονεκτική θέση της Κύπρου δεν θα διαρκέσει για πάντα». Η έλλειψη χώρου φαίνεται να καθυστερεί τα χρονοδιαγράμματα των Διεθνών Εταιρειών Πετρελαίου, με την ENI-ΤΟΤΑL να προγραμματίζει πέντε γεωτρήσεις στο τέλος του τρέχοντος έτους και την ExxonMobil να έχει προγραμματισμένη μια γεώτρηση για το επόμενο έτος. «Είναι δύσκολο να μη δείτε μια ουρά να σχηματίζεται στο λιμάνι της Λεμεσού», σημειώνει το δημοσίευμα.

ΗΠΑ-Ε.Ε. και ΥΦΑ

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, κορυφαία στελέχη επιχειρήσεων ενέργειας από ΗΠΑ και Ευρώπη συναντήθηκαν αυτές τις μέρες στις Βρυξέλλες για να συζητήσουν περαιτέρω τρόπους για την ενίσχυση του εμπορίου Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (ΥΦΑ), τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν στην αγορά της ΕΕ με ανταγωνιστικές τιμές και τις αυξανόμενες ευκαιρίες χρήσης ΥΦΑ στον τομέα των μεταφορών.

Αυτό το Φόρουμ Ενέργειας Υψηλού Επιπέδου, το οποίο εγκαινιάστηκε από τον Επίτροπο για τις Ενέργειες για το Κλίμα και την Ενέργεια Miguel Arias Canete και τον Υπουργό Ενέργειας των ΗΠΑ Rick Perry, είχε ουσιαστικά σκοπό να προσφέρει στις αμερικανικές και ευρωπαϊκές επιχειρήσεις τη δυνατότητα να καταγράψουν περαιτέρω ενέργειες για την πλήρη εναρμόνιση εμπορικών ευκαιριών στο εμπόριο ΥΦΑ.

Αυτές οι ευκαιρίες περιλαμβάνουν νέες υποδομές για υπεράκτιες εξορύξεις, την υγροποίηση και την επαναεριοποίηση έως την κατανομή του δικτύου αγωγών, καθώς και νέα επιχειρηματικά μοντέλα και χρηματοπιστωτικά μέσα σε μια μεταβαλλόμενη αγορά. Η συνάντηση, η οποία ήταν ένα σαφές μήνυμα προς τρίτους της ενισχυμένης συνεργασίας ΕΕ-ΗΠΑ στον τομέα της ενέργειας, παρείχε μιαν ακόμη ευκαιρία στον Επίτροπο Miguel Arias Canete να συναντηθεί με τον Αμερικανό Υπουργό Ενέργειας Rick Perry και να συζητήσουν ευρύτερες πτυχές των ενεργειακών σχέσεων ΕΕ-ΗΠΑ, στις οποίες, φυσικά, συμπεριλαμβάνεται και η προοπτική της Ανατολικής Μεσογείου.

Όπως ανέφερε και η ανακοίνωση της Κομισιόν μετά τη συνάντηση, η ΕΕ υποστηρίζει τις εξελίξεις όσον αφορά τις δυνατότητες στην Ελλάδα, την Κύπρο, την Ισπανία, την Ιρλανδία και τη Σουηδία. Η ΕΕ εκτιμά ότι έως το 2022 όλα τα κράτη μέλη, πλην της Μάλτας και της Κύπρου, θα έχουν πρόσβαση σε τρεις πηγές φυσικού αερίου και 23 κράτη μέλη θα έχουν πρόσβαση στην παγκόσμια αγορά ΥΦΑ.

Καθόλου τυχαίο δεν πρέπει, μάλιστα, να θεωρείται το γεγονός ότι στην Κύπρο έχουν δει το φως της δημοσιότητας πληροφορίες για επενδυτικό ενδιαφέρον ομίλου εταιρειών για κατασκευή σταθμού ΥΦΑ μετά την τριμερή στο Ισραήλ παρουσία των ΗΠΑ. Αξίζει να σημειωθεί ότι, από τον Ιούλιο του 2018, οι σωρευτικές εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου στην ΕΕ από τις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 272%. Με ποσοστό 12,6% των εισαγωγών ΕΕ-ΥΦΑ το 2019 μέχρι σήμερα, οι ΗΠΑ είναι ο τρίτος μεγαλύτερος προμηθευτής ΥΦΑ στην Ευρώπη.

Είναι ουσιαστικά ο πρωταρχικός προορισμός του ΥΦΑ των ΗΠΑ από τον Ιανουάριο έως τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους πριν από την Ασία. Την ίδια ώρα, οι εξαγωγές του ρωσικού κολοσσού της Gazprom προς τις ευρωπαϊκές χώρες και την Τουρκία έφθασαν σχεδόν τα 202 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα την περασμένη χρονιά, παρόλο που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε τα κράτη της ΕΕ να μειώσουν την εξάρτησή τους από τη ρωσική ενέργεια, εν μέσω ευρύτερων πολιτικών εντάσεων.

Σημερινή