«Ήρθα από την Τουρκία να πάρω μια χούφτα χώμα»

Κατά κύματα επισκέπτονται τη Μακεδονία οι απόγονοι των Τούρκων που έφυγαν με την ανταλλαγή πληθυσμών,«Ήρθα από τον Βόσπορο για να πάρω λίγο χώμα από την Ελλάδα. Θέλω να το ρίξω πάνω στον τάφο του πατέρα μου. Ήταν επιθυμία του πριν πεθάνει. Γείτονα Έλληνα, θα μου δώσεις μια χούφτα χώμα;».

O 64χρονος Χουσαμετίν Νταλιάν, από την Τούζλα του Βοσπόρου, και περίπου άλλοι 30 συμπατριώτες του, άνδρες και γυναίκες, επισκέπτονται περιοχές της Δράμας, της Θεσσαλονίκης και της Κοζάνης αναζητώντας τους τόπους όπου ζούσαν οι προπαππούδες τους την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Οι πρόγονοι του Χουσαμετίν ήταν εγκατεστημένοι στην περιοχή του Κιλκίς και το 1912, όταν απελευθερώθηκε η Μακεδονία, έφυγαν για την Τουρκία στο πλαίσιο της συνθήκης για την ανταλλαγή πληθυσμών, κάτι αντίστοιχο που έγινε με τους Έλληνες της Μικράς Ασίας και του Πόντου. Ο πατέρας του ήταν τότε μόλις 10 ετών, αλλά μέχρι να κλείσει τα μάτια διηγούνταν στον Χουσαμετίν ιστορίες για την πατρίδα του, ένα μικρό χωριό κοντά στο Κιλκίς.

Δεν κατάφερε ποτέ να επιστρέψει σ΄ αυτό τον όμορφο τόπο, αλλά προτού κλείσει τα μάτια του ζήτησε από τον 64χρονο σήμερα γιο του να του δώσει μια υπόσχεση: ότι κάποια στιγμή θα επισκεφθεί την Ελλάδα και θα φέρει από τη γενέτειρά του λίγο χώμα για να το σκορπίσει πάνω στον τάφο του. «Το ταξίδι μου στην Ελλάδα ήταν για μένα η εκπλήρωση μιας υπόσχεσης ζωής στη μνήμη του πατέρα μου. Γείτονα, μη με φοβάσαι, θέλω να πάρω μόνο λίγο χώμα από τον τόπο σου, τίποτα περισσότερο», λέει συγκινημένος στα «ΝΕΑ» ο 64χρονος, όταν το γκρουπ σταμάτησε στον Δήμο Νικηφόρου Δράμας.

«Προσκύνημα»
Το ταξίδι- προσκύνημα, όπως το χαρακτηρίζουν οι Τούρκοι εκδρομείς, άρχισε χθες νωρίς το πρωί και οι περισσότεροι επισκέπτονταν πρώτη φορά την Ελλάδα για να αναζητήσουν το νήμα της Ιστορίας που ενώνει τους δύο γειτονικούς λαούς εδώ και αιώνες. Με αγωνία και συγκίνηση ρωτούσαν τους διερμηνείς, αλλά και τους ηλικιωμένους Έλληνες κατοίκους στα καφενεία των χωριών απ΄ όπου περνούσαν αν γνωρίζουν κάτι για τους προγόνους τους. Χαρακτηριστικά ανέφεραν το όνομα του χωριού στην τουρκική γλώσσα και ζητούσαν να πληροφορηθούν πώς μετονομάστηκε στα ελληνικά μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας το 1912, με τι ασχολούνται σήμερα οι κάτοικοι, τι πληθυσμό έχει.

Ο 64χρονος ήταν μετανάστης στη Γερμανία όπου γνώρισε και έκανε παρέα με πολλούς Έλληνες. Θυμάται πολύ καλά ότι ο παππούς του, που έφυγε σε ηλικία 50 ετών από το Κιλκίς, του μιλούσε με τα καλύτερα λόγια για έναν φίλο Έλληνα δάσκαλο που βοήθησε την οικογένεια Νταλιάν όταν επρόκειτο να αναχωρήσουν για την Τουρκία. Τους εκδρομείς υποδέχθηκαν στο δημαρχείο ο δήμαρχος Νικηφόρου, ενώ αργότερα οι Τούρκοι συζήτησαν με κατοίκους του χωριού και άκουσαν παραδοσιακά ελληνικά λαϊκά τραγούδια στο καφενείο.

Το ταξίδι που κάνουν το τελευταίο διάστημα πολλοί Τούρκοι ακολουθεί τη διαδρομή από τη Δράμα στη Θεσσαλονίκη και τον Λαγκαδά, στο κτίριο του τουρκικού προξενείου Θεσσαλονίκης, όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια ο Κεμάλ Ατατούρκ και ολοκληρώνεται με επισκέψεις περιοχών στους Νομούς Κιλκίς και Κοζάνης.

Στα ίχνη του Τούρκου «Ρομπέν» της Δράμας
ΤΟ ΛΕΩΦΟΡΕΙΟ με τους επισκέπτες πέρασε από τον Δήμο Νικηφόρου Δράμας, μια περιοχή που είναι πολύ γνωστή ακόμα και σήμερα στους Τούρκους, καθώς την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έζησε εκεί ένας λαϊκός ήρωας της Τουρκίας, ο Χασάν. Οι τουρκικές παραδόσεις λένε ότι ο αντάρτης Χασάν λήστευε τους πλούσιους και μοίραζε τα χρήματα στους φτωχούς και κατατρεγμένους. Τελικά τον σκότωσαν Τούρκοι στρατιώτες, αλλά το όνομά του έγινε θρύλος και λαϊκό τραγούδι. Οι Τούρκοι εδώ και δεκαετίες αναζητούν την τοποθεσία παλιάς γέφυρας της Δράμας όπου έδρασε ο Χασάν, ενώ υπάρχει και ένα πολύ γνωστό δημοτικό τραγούδι (Drama Κoprusu- Της Δράμας το γεφύρι) που αναφέρεται στα ανδραγαθήματά του. Ο Δραμινός Νίκος Λατσίσταλης με τη βοήθεια Τούρκου ερευνητή που ζει στο Βέλγιο κατάφερε να εντοπίσει μελετώντας ιστορικά κείμενα της εποχής και γκραβούρες το σημείο όπου βρισκόταν η γέφυρα, το οποίο επισκέφθηκαν χθες οι Τούρκοι εκδρομείς.

«Ήταν παλιό υδραγωγείο με καμάρες, αλλά από τις διηγήσεις οι Τούρκοι κάτοικοι της περιοχής το ονόμασαν γέφυρα, επειδή περνούσαν κάτω από αυτό νερά. Είναι κάτω από το Δημοτικό Διαμέρισμα Πυξαρίου του Δήμου Νικηφόρου και αποτελεί ιστορική τοποθεσία για τους Τούρκους», είπε ο κ. Λατσίσταλης. Είναι ιδρυτής του Παμμικρασιατικού Συλλόγου Δραμινών, ο οποίος διατηρεί τα τελευταία χρόνια σχέσεις με τον Σύλλογο Ανταλλαξίμων Λωζάνης που διοργάνωσε την εκδρομή στην Ελλάδα.

Η περιοχή της Δράμας συγκέντρωνε πριν από την απελευθέρωση της Βόρειας Ελλάδας μεγάλο αριθμό Τούρκων κατοίκων. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του 1910 που συγκέντρωσε ο δημογέροντας και υποπρόξενος της Μεγάλης Βρετανίας στη Δράμα Βασίλης Γρηγοριάδης την εποχή εκείνη ζούσαν στην πόλη της Δράμας 13.000 Τούρκοι, 6.500 Έλληνες, 350 Εβραίοι και 32 Βούλγαροι.

Η πόλη είχε 15 τζαμιά και 3 τεκέδες (μουσουλμανικά μοναστήρια) και μαζί με τη Θεσσαλονίκη και τα Τρίκαλα ήταν οι τρεις πόλεις του ελληνικού κράτους όπου υπήρχαν δερβίσηδες και λειτουργούσαν τεκέδες.


Τα σύνορα της αγάπης στο Ίντερνετ

ΜΙΑ ΤΟΥΡΚΑΛΑ, η Ντιντέμ Τασκάν, έχει αναλάβει τη μετάφραση της ιστοσελίδας της Νομαρχίας Δράμας στα τουρκικά. Η Ντιντέμ είναι παντρεμένη με τον 39χρονο Δραμινό Κώστα Ιωαννίδη, ηλεκτρονικό στο επάγγελμα, με τον οποίο γνωρίστηκε μέσω... Ίντερνετ. Η γνωριμία έγινε το 1999 μέσα από την ηλεκτρονική σελίδα συζητήσεων και γνωριμιών ΜΙRC και για πολλούς μήνες συνομιλούσαν και αντάλλασσαν φωτογραφίες.

Η Ντιντέμ, μοναχοκόρη εύπορης οικογένειας από την Κωνσταντινούπολη, εργαζόταν σε χρηματιστηριακή εταιρεία. «Μήνες ολόκληρους μιλούσαμε ώρες ατελείωτες κάθε βράδυ στο Ίντερνετ. Γνωρίζαμε τα πάντα ο ένας για τον άλλον», λέει στα «ΝΕΑ» ο Κώστας Ιωαννίδης.

Για κάποιο χρονικό διάστημα χάθηκαν τα ίχνη τους, αλλά λίγο πριν από το 2001 «ξανασυναντήθηκαν» στο Διαδίκτυο και η νεαρή Τουρκάλα έκανε το πρώτο βήμα. Πήρε το αεροπλάνο και έφθασε στη Θεσσαλονίκη όπου την περίμενε ο Κώστας. Πέρασαν μαζί τρεις ημέρες και από τότε δεν ξαναχώρισαν.

«Ήταν κάτι το ξαφνικό. Μια απόφαση της στιγμής. Συζήτησα με τους γονείς μου και άφησα πίσω στην Κωνσταντινούπολη τα πάντα για να έρθω στη Δράμα και να ζήσω με τον Κώστα», θυμάται.

Βαφτίστηκε χριστιανή
Παντρεύτηκαν με πολιτικό γάμο, αλλά η νεαρή από την Κωνσταντινούπολη δεν σταμάτησε εκεί. Βαφτίστηκε χριστιανή και από Ντιντέμ έγινε Αφροδίτη. «Δεν φοβήθηκα ούτε μετανιώνω», λέει η 34χρονη σήμερα Ντιντέμ.

Ο Κώστας είναι ερωτευμένος με τη σύζυγό του, όμως το σπουδαιότερο είναι ότι τη θαυμάζει για αυτό που έκανε. «Είναι πολύ δυνατή. Εγώ δεν θα μπορούσα να φύγω από την Ελλάδα και να την ακολουθήσω στην Τουρκία. Αυτή το έκανε και τη θαυμάζω», τονίζει.

«Ο παππούς ζήτησε να του πάω λίγο νερό»
Στο χωριό που ονομαζόταν στα τούρκικα Σερότσιανη, στη Νεάπολη Κοζάνης, θέλει να ταξιδέψει η Σεβίντζ Γκιουνάιτ που ήρθε στην Ελλάδα και αυτή πρώτη φορά, από τον Τσεκμετζέ της Κωνσταντινούπολης. Ο υπέργηρος παππούς της έφυγε πολύ μικρός στην ανταλλαγή, δεν επέστρεψε ποτέ αλλά περιμένει στην Τουρκία να επιστρέψει η εγγονή του με ένα δώρο. Της ζήτησε να του πάει νερό από την Κοζάνη. «Θέλει να πιει ένα ποτήρι νερό, από τον τόπο όπου πρωτοήπιε. Ήθελε πολύ να έρθει μαζί μας, αλλά δεν ήταν δυνατόν», λέει. Η κ. Γκιουνάιτ έχει έναν γιο φοιτητή που σπουδάζει στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης και μία κόρη 13 ετών και όπως επισημαίνει θα ήθελε κάποια στιγμή να επισκεφθούν και τα παιδιά της την Ελλάδα
«Έτσι περίμενα αυτό τον τόπο»

Οι προπαππούδες του 53χρονου δικηγόρου Αλαντίν Τσιακούλτς, από την περιοχή Τσατάλκα της Κωνσταντινούπολης, ζούσαν στον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης. Εκείνος επισκέπτεται πρώτη φορά τη Βόρεια Ελλάδα. «Πέρασαν εκατό σχεδόν χρόνια από τότε που έφυγαν οι παππούδες μου και όπως είναι λογικό άλλαξαν τα πάντα. Όμως από τις ιστορίες και τις διηγήσεις που άκουγα, έτσι ακριβώς περίμενα ότι θα είναι αυτός ο τόπος», λέει. Ο κ. Τσιακούλτς επισημαίνει ότι το δικό του ταξίδι δεν διαφέρει από τα ταξίδια- προσκηνύματα των Ελλήνων στην Τουρκία που αναζητούν τις ρίζες τους

Το drama.gr μιλάει τούρκικα
Υπάλληλοι της Νομαρχίας Δράμας διαπίστωσαν έκπληκτοι από τα ηλεκτρονικά ίχνη ότι την επίσημη ιστοσελίδα της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης (www.drama.gr) επισκέπτονταν πάρα πολλοί χρήστες από την Τουρκία. Σχεδόν όλοι οι επισκέπτες ήταν απόγονοι Τούρκων κατοίκων που ήταν εγκατεστημένοι στον νομό πριν από το 1913. Όπως είπε στα «ΝΕΑ» ο Γιάννης Σταφυλάκης, εκπρόσωπος Τύπου της νομαρχίας, το γεγονός αυτό επαληθεύτηκε σε μια πρόσφατη τουριστική έκθεση όπου το περίπτερο του Νομαρχίας κατακλύστηκε από Τούρκους καταγόμενους από την περιοχή. Έτσι, με πρωτοβουλία του νομάρχη, η ιστοσελίδα μεταφράζεται και στην τουρκική γλώσσα
ΝΕΑ