29/5/09

Εθνικώς Αναγκαία η Βαλκανική Συνεννόηση


Την Πέμπτη 28 και την Παρασκευή 29 Μαΐου, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Ανάπτυξης και της Γαλλικής Πρεσβείας, διοργανώθηκε στο Γαλλικό Ινστιτούτο ένα Διεθνές Συνέδριο, με θέμα την Περιφερειακή Ολοκλήρωση στις χώρες των Βαλκανίων και στην Τουρκία. Πρόκειται για μια νέα για τα ελληνικά δεδομένα προσέγγιση: Αντί για την ομφαλοσκοπική ελλαδοκεντρική θεώρηση, η οπτική γωνία ανοίγει στην σύνολη περιοχή. Η Περιφερειακή Ολοκλήρωση δεν περιορίζεται στην δημιουργία διεθνών οργανώσεων, αλλά αναφέρεται σε πολλαπλές συγκλίσεις στον οικονομικό, στον κοινωνικό, στον πολιτισμικό και στον πολιτικό τομέα.

Η ευρωπαϊκή οικοδόμηση, με τα διάφορα στάδιά της, αποτελεί υπόδειγμα, παρά τον τρέχοντα ευρωσκεπτικισμό. Επέτρεψε στις δυτικο-ευρωπαϊκές χώρες να ξεπεράσουν αδιέξοδα, σαν αυτά που βασανίζουν σήμερα την Ελλάδα, αλλά και την απειλή του πολέμου. Στην γλώσσα της Γεωπολιτικής, η λύση αυτή ονομάζεται “αλλαγή κλίμακας”. Καθώς, δηλαδή, οδηγούμαστε σε αδιέξοδο στην εθνική κλίμακα, το πρόβλημα μεταφέρεται σε μιαν άλλη κλίμακα, στην περιφερειακή. Με την μέθοδο αυτή η Ιστορία έδωσε συχνά απάντηση σε φαινομενικά αδιέξοδα.
Γιατί, όμως, να επιδιώξουμε την περιφερειακή ολοκλήρωση στην βορειοανατολική Μεσόγειο; Δεν αρκεί η Ευρωπαϊκή Ένωση; Μήπως, μάλιστα, την ανταγωνίζεται;
Σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση ενθαρρύνει αυτές τις πρωτοβουλίες καθώς, μέσα από τις σταδιακές διευρύνσεις, έχει αγγίξει τα όριά της. Ειδικά στα Βαλκάνια, τα προβλήματα ασφαλείας, κράτους δικαίου, εσωτερικής σταθερότητας, μεταναστευτικών πιέσεων κ.λπ. επιβάλλουν τον συντονισμό των ενδιαφερομένων κρατών. Η εμπειρία των εντοπίων στελεχών αποτελεί μεγαλύτερη εγγύηση από την τεχνογνωσία ξένων, όπως ο Φινλανδός πολιτικός που ανέλαβε να “λύσει” το πρόβλημα του Κοσσυφοπεδίου.
Για τις ίδιες τις χώρες, η περιφερειακή συνεργασία τούς επιτρέπει να ανακτήσουν την υπερηφάνειά τους, μετά από την μακρά δυτική κηδεμονία, με τις εξαρτήσεις και τα συνεπαγόμενα συμπλέγματα μειονεξίας. Θα προσφέρει στις νέες γενεές ένα όραμα- κατ’ αναλογίαν με τους σημερινούς ιθύνοντες της Ευρώπης, οι οποίοι κατά την δεκαετία του 1960 εμπνεύστηκαν από το ευρωπαϊκό όραμα και ξέφυγαν από την στενότητα των στεγανών ιδεολογικών οριζόντων. Η περιφερειακή ολοκλήρωση δεν συνεπάγεται εξασθένιση της εθνικής ταυτότητας. Αντιθέτως, την διευρύνει και την ενισχύει.
Η προοπτική της περιφερειακής ολοκλήρωσης στην περιοχή μας μοιάζει ουτοπική. Πώς μπορούν να ξεπεραστούν τα εμπόδια της ελληνο-τουρκικής συνεργασίας; πώς μπορούν να ξεχαστούν πικρίες και μίση από πολέμους και συγκρούσεις για τα εδάφη και τις ιστορικές αναφορές; Ανάλογα ερωτήματα, όμως, αντιμετώπισαν και οι οραματιστές της Ενωμένης Ευρώπης. Το πολύχρονο μίσος μεταξύ Γάλλων και Γερμανών ήταν άραγε ηπιότερο από τις σημερινές αντιπαραθέσεις Ελλήνων και Τούρκων;
Η ιδέα του Συνεδρίου αυτού δεν είναι πρωτότυπη. Για να συνδεθεί το μέλλον με το παρελθόν, το Συνέδριο συνδυάστηκε με μια λησμονημένη επέτειο: Στις 9 Φεβρουαρίου 1924, πριν από 75 χρόνια, υπεγράφη το Σύμφωνο της Βαλκανικής Συνεννόησης ανάμεσα στην Ελλάδα, την Τουρκία, την Γιουγκοσλαβία και την Ρουμανία. Μόλις δέκα χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή, η Ελλάδα και η Τουρκία έδιναν τα χέρια για να οικοδομήσουν το μέλλον από κοινού.
Τότε η Ευρώπη, διαιρεμένη και επί ποδός πολέμου, υπέσκαψε το εμπνευσμένο αυτό σχέδιο. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος έθεσε οριστικά τέλος στην προσπάθεια. Ο Ψυχρός Πόλεμος χώρισε στα δύο την περιοχή και δημιούργησε την ψευδαίσθηση ότι η Υπερδύναμη θα επέλυε τα όποια ενσκήπτοντα προβλήματα, χωρίς ενεργοποίηση των τοπικών παραγόντων.
Καθώς αρχίζει μια νέα, αβέβαιη εποχή, γίνεται επιτακτική η ανάγκη να κινητοποιηθεί η εμπειρία των προηγουμένων γενεών. Ιδέες “παλαιές”, σήμερα απρόσιτες και ουτοπικές, ενδέχεται να αποδειχθούν αύριο, σε ένα κόσμο με ραγδαίους και βαθείς μετασχηματισμούς, επιβεβλημένες λύσεις, αποδεκτές από όλους. Τα ιστορικά προηγούμενα είναι πολλά. Η Βαλκανική Συνεννόηση mutatis mutandis ενδέχεται σε μερικές δεκαετίες να θεωρείται εξίσου σωτήρια με την οικοδόμηση της ενιαίας Ευρώπης.
Σε ένα ανανεωμένο γεωπολιτικό πλαίσιο, με κινδύνους αλλά και ευκαιρίες, είναι απολύτως εφικτό να βρει η Ελλάδα διέξοδο από την σημερινή της απελπισία, μέσα από μια τέτοια προοπτική, δηλαδή το γεωγραφικό και ιστορικό άνοιγμα.
* Η Βαλκανική Συνεννόηση. Μια νέα προοπτική για την Νοτιοανατολική Ευρώπη; Συνέδριο επ’ ευκαιρία της 75ης επετείου από την Συνθήκη της Βαλκανικής Συνεννόησης.
(από την εφημερίδα "ΕΣΤΙΑ", 27/05/2009)

4 σχόλια:

  1. Πολλές φορές από το παρελθόν αλλά και σε αυτό το άρθρο βλέπω να γίνεται ένας παραλληλισμός ανάμεσα στις σχέσεις Γερμανίας – Γαλλίας και τους ιστορικούς συμβιβασμούς που αναγκάστηκαν να κάνουν και στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας για να δείξουν τους ιστορικούς συμβιβασμούς που πρέπει να κάνουν οι δύο χώρες. Εκπλήσσομαι που τόσο μορφωμένοι άνθρωποι που έχουν συλλάβει αυτή την σύγκριση προσπαθούν εντελώς ανιστόρητα να μας την επιβάλλουν. Δεν υπάρχει καμιά ομοιότητα και θα το τεκμηριώσω ως εξής. Τόσο η Γαλλία όσο και η Γερμανία ανήκουν στην ίδια πολιτιστική σφαίρα. Η Ελλάδα όσο και η Τουρκία ανήκουν σε διαφορετικές πολιτιστικές σφαίρες. Τόσο η Γαλλία όσο και Γερμανία είναι πάνω κάτω στο ίδιο επίπεδο γεωστρατηγικού δυναμικού. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Τουρκία έχουν εντελώς διαφορετικά γεωστρατηγικά βάρη. Τόσο η Γερμανία όσο και η Γαλλία αν και έχουν αμέτρητους πολέμους του δύο τελευταίους αιώνες πάντα ήταν πόλεμοι μεταξύ κρατών λιγότερο ή περισσότερο ισχυρών με τακτικό στρατό που έγιναν με όλους του εθιμικούς κανόνες του πολέμου. Αν και κατείχαν η μία χώρα από αυτές εδάφη της άλλης πάντα αυτά τα εδάφη δεν ήταν το σύνολο της χώρας. Στην περίπτωση της Ελλάδας με την Τουρκία δεν έχουμε μια απλή διαμάχη για σφαίρες επιρροής η οποία ξεφεύγει καμιά φορά από καιρό σε καιρό και σε ένοπλη σύγκρουση αλλά η διαμάχη είναι θέμα ζωής και θανάτου του ίδιου του κράτους και διεξάγεται με όλα τα μέσα. Το μόνο κοινό σημείο είναι η αναγκαιότητα της ειρήνης αλλά αυτό δεν είναι το άλλοθι που θα μας κάνει να προσομοιάζουμε καταστάσεις εντελώς ανόμοιες. Αν θέλαμε πραγματικά να κάνουμε αυτή την παρομοίωση θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε τις σχέσεις της Ελλάδας με την Βουλγαρία όπου πράγματι ο ένας εθνικισμός συγκρούστηκε με τον άλλο με ολέθρια αποτελέσματα για τις δύο χώρες και που τώρα είναι πολύ ώριμες οι συνθήκες για να πάμε παρακάτω σε μια άλλη εποχή. Ας πούμε τώρα θα ήταν εντελώς άνευ λόγου η παράταξη στρατού στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Εκεί ναι, χωράει ο παραλληλισμός αλλά με την Τουρκία… Όχι.
    Τώρα ως προς την Βαλκανική πολιτική. Είναι ωραία τα ευχολόγια αλλά όταν είσαι ισχυρός και δεν χρησιμοποιείς την ισχύ σου δεν σε έχει σε υπόληψη κανένας. Έχουμε κοινές πολιτιστικές καταβολές με τους Σέρβους με τους Βουλγάρους με τους Ρουμάνους αλλά και με σεβαστό μέρος των Αλβανών. Εμείς όταν ήρθαν τα προβλήματα, που είναι κλασική περίπτωση έλλειψης κεντρικής ισχύος, τι κάναμε; Απλά κάναμε τις «στρουθοκαμήλους» ακολουθώντας τις πολιτικές άλλων προσπαθώντας, ω του θαύματος, «να μείνουμε έξω απ’ τον βαλκανικό περίγυρο και τα προβλήματά του». Λες και μπορούμε να πάμε την Ελλάδα και να την κολλήσουμε στο Λουξεμβούργο. Αν τότε προβάλαμε ισχύ. Την ισχύ που δικαιούμασταν γιατί καιγόταν η γειτονιά μας τώρα δεν θα είχαμε στο θέμα «Βαλκανική συνεννόηση» τον γενικό δερβέναγα που ονομάζεται «Τουρκία» και τον οποίο με χαρά επιβάλλουν οι Αμερικανοί ουσιαστικά στην ίδια την Κεντρική Ευρώπη. Λοιπόν ας δούμε τα λάθη μας και τις ατολμίες μας. Πόλοι έλξης κρατών και σφαίρες επιρροής μπορούν να δημιουργηθούν όταν υπάρχουν ισχυρά κράτη που έχουν την διάθεση να ματώσουν για να υπερασπιστούν τα συμφέροντά τους. Όχι ότι είναι αργά απλά ας αλλάξουμε νοοτροπία και ας είμαστε πιο απαιτητικοί απ’ τους πολιτικούς μας. Οι σχέσης των κρατών δεν είναι νηπιαγωγείο όπου όλα είναι όμορφα και αγγελικά πλασμένα. Είναι σχέσης ισχύος και επιβολής και εμείς ακόμα και εκεί που έχουμε την δυνατότητα κάνουμε ότι περνάει απ’ το χέρι μας για να αυτοκτονούμε στην συνείδηση αυτών που είναι «δικοί» μας. Ακόμα και στο απομεινάρι των Βαλκανικών πολέμων που ονομάζεται «Μακεδονικό» έχουμε χρέος να δείξουμε πυγμή αλλιώς είμαστε άξιοι της μοίρας μας αν ακολουθήσουμε φωνές «λογικής» και «συνεργασίας» που ρίχνουν σε πλήρη ανυποληψία την Ελλάδα στις συνειδήσεις των γειτονικών βαλκανικών λαών.-

    Ελευθέριος Β.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εύγε Βενιζέλε. Αυτή η γενιά πολιτικών πάντως δεν φαίνεται διατεθειμένη να πράξει τα αναγκαία. Όταν υπάρχουν ακόμα πολιτικοί που αποδεδειγμένα έβλαψαν και εξευτέλισαν παντοιοτρόπως την χώρα και αντί να είναι φυλακή ή τουλάχιστον στα απίτια τους, είναι πρώτα βιολιά ακόμα στην πολιτική σκηνή, βγαίνουν συχνά στα κανάλια και μας κουνάνε και το δάχτυλο (π.χ. Πάνγκαλος και παρόμοιοι) πρέπει να περάσουν πολλά χρόνια για να καθαρίσει το τοπίο. Αλλά αν τώρα όπως λες, υπάρχει ακόμα χρόνος να αλλάξουμε στρατηγική, τότε ίσως να μην υπάρχει...
    ΙοΠ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. θα συμφωνησω και με
    Ελευθέριος Β. και με τον ΙοΠ,

    μηπως ειναι στα σκαρια αυη η ειδικη σχεση που θα εχει σαν σκοπο να μας φορτωσει την τουρκια χωρις να επιβαρυνθει η υπολοιπη ευρωπη ?

    για να δουμε

    h

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Εκείνο που χρειάζεται είναι η δημιουργία Βαλκανικού κράτους από τις Ορθόδοξες Βαλκανικές χώρες.

    Και η συμμαχία του κράτους αυτού με την Ρωσία, την Ουκρανία, την Λευκορωσία, τον Καύκασο, και τις Ρωσικές χώρες τις κεντρικής Ασίας.

    Το Βαλκανικό κράτος θα πρέπει να δημιουργηθεί από τις Βαλκανικές Ορθόδοξες χώρες. Και το κράτος αυτό θα πρέπει άμεσα να ενισχύσει την Ορθοδοξία και την επανα-Χριστιοανοποίηση των Βαλκανικών λαών. Ήδη αυτή η τάση στην Αλβανία είναι μεγάλη, και ήδη μεγάλο μέρος του Αλβανικού πληθυσμού είναι Ορθόδοξοι. Όταν μελλοντικά, η πλειοψηφία του Αλβανικού πληθυσμού γίνουν Ορθόδοξοι, μπορεί και η Αλβανία να προσχωρήσει στο Βαλκανικό κράτος. Ομοίως και για την Βοσνία, όπου οι Ορθόδοξοι είναι 35-40%.

    Μελλοντικά, το Βαλκανικό κράτος θα πρέπει να διεκδικήσει από την Τουρκία εδάφη και αποζημιώσεις, επαναλειτουργία των Ορθόδοξων Εκκλησιών, και ενεργοποίηση της Βυζαντινής μειονότητας.

    Το Βαλκανικό κράτος θα πρέπει να ενθαρρύνει την Ορθοδοξία και να στηρίξει σημαντικά τους Ορθόδοξους και όσους γίνονται Ορθόδοξοι, στα Βαλκάνια, την Ανατολική Ευρώπη, τον Καύκασο, την Τουρκία, την Αραβία.

    Προφανώς το Βαλκανικό κράτος δεν θα είναι μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, και ούτε θα έχει καμία σχέση με την Δύση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.