Aναμνήσεις & 'Oνειρα

Οι αναλυτές συνηθίζουν πάντα να μετρούν τις κοινωνίες με κλα­σικές οικονομολογικές και κοινωνιολογικές στατιστικές: το πο­σοστό του ελλείμματος επί του ακαθάριστου εθνικού εισοδήμα­τος ή το ποσοστό ανεργίας ή το ποσοστό αναλφαβητισμού μετα­ξύ των ενήλικων γυναικών. Οι στατιστικές αυτές είναι σημαντικές και αποκαλυπτικές. Υπάρχει όμως ακόμη μια στατιστική, πιο δύ­σκολη να μετρηθεί, η οποία νομίζω ότι είναι ακόμη πιο σημαντι­κή και πιο αποκαλυπτική:
Η κοινωνία σας έχει περισσότερα όνει­ρα από αναμνήσεις ή περισσότερες αναμνήσεις από όνειρα;

Με τα όνειρα εννοώ τη θετική, καταφατική στη ζωή γενετική ποικιλία. Ο σύμβουλος οργάνωσης επιχειρήσεων Μάικλ Χάμερ μου είχε πει κάποτε: «Όταν μια εταιρεία μου λέει πόσο καλά πή­γαινε στο παρελθόν, καταλαβαίνω πως έχει προβλήματα. Το ίδιο ισχύει και για τις χώρες. Δεν υπάρχει λόγος να ξεχάσετε την ταυτότητά σας. Χαίρομαι που μεγαλουργούσατε κατά τον 14ο αιώνα, αλλά το τότε ήταν τότε και το τώρα είναι τώρα. Όταν οι ανα­μνήσεις είναι περισσότερες από τα όνειρα, το τέλος πλησιάζει. 

Το χαρακτηριστικό γνώρισμα ενός αληθινά επιτυχημένου οργα­νισμού είναι η επιθυμία του να αφήσει πίσω ό,τι του χάρισε την επιτυχία στο παρελθόν και να ξεκινήσει τα πάντα από την αρχή».

 Στις κοινωνίες που έχουν περισσότερες αναμνήσεις από όνει­ρα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που ξοδεύουν τις μέρες τους κοι­τάζοντας προς τα πίσω. Βλέπουν αξιοπρέπεια, επιβεβαίωση, αρε­τή, όχι όμως επειδή εκμεταλλεύονται το παρόν, αλλά επειδή ανα­μασούν το παρελθόν. Και συνήθως δεν πρόκειται για ένα πραγ­ματικό αλλά για ένα επινοημένο και εξωραϊσμένο παρελθόν. 

 Πράγματι, ετούτες οι κοινωνίες ξοδεύουν όλη τους τη φαντασία για να κάνουν το φανταστικό παρελθόν τους ακόμη πιο όμορφο κι έπειτα, αντί να φαντάζονται ένα καλύτερο μέλλον και να πα­λεύουν για να το πραγματοποιήσουν, προσκολλώνται στο παρελ­θόν σαν να ήταν κομποσκοίνι για να μετρούν τις προσευχές τους.

Τόμας Φρίντμαν - Ο κόσμος είναι επίπεδος