29/10/17

Μήπως τα Νόμπελ των Σεφέρη και Ελύτη συνδέονται με το Έπος του 1940;

Δήμητρα Ρετσινά-Φωτεινίδου
Η ποίηση, η πεζογραφία και η εικαστική δημιουργία συνδέονται με τη ζωντάνια και την ψυχή ενός λαού. Οι καλλιτέχνες πρωταγωνιστούν ή συμμετέχουν στα γεγονότα που σημαδεύουν την ιστορική πορεία των εθνών. Όταν το έθνος συσπειρωθεί για να σώσει την τιμή του, να υπερασπιστεί τα χώματα της πατρίδας του, την οικογένεια, τη θρησκευτική πίστη, τη γλώσσα, τα ήθη και τις παραδόσεις του, τότε γίνεται μια ατσάλινη γροθιά που μπορεί να συντρίψει και τον πιο ακατανίκητο εχθρό. Ο εσωτερικός κόσμος και η πνευματική και ψυχική δύναμη του ανθρώπου έχει ειδικό βάρος που υπερέχει έναντι του πιο ακριβού υλικού εξοπλισμού.


Επομένως, τα Νόμπελ λογοτεχνίας ανήκουν σε όλους τους Έλληνες και τις Ελληνίδες που εντυπωσίασαν τον κόσμο με την μαχητικότητα και το ήθος τους.
Η δόξα των παλικαριών στην Πίνδο και σε όλα τα μέτωπα του Ελληνοϊταλικού Πολέμου που ξέσπασε στις 28 Οκτωβρίου του 1940 δεν πέρασε απαρατήρητη σε Ευρώπη, Αμερική και αλλού. Διθυραμβικά ήταν τα αφιερώματα του διεθνούς Τύπου για τις απανωτές νίκες του ελληνικού στρατού, ο οποίος έκανε υπεράνθρωπες προσπάθειες για αναχαιτίσει τη λυσσασμένη ορμή του ιταλικού Blietzkrieg (πολέμου-αστραπή). Είναι αξιοσημείωτο πως η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα που αντιστάθηκε και νίκησε ένα κράτος-μέλος του Άξονα. Αλγεινή εντύπωση είχε προκαλέσει τότε στον κόσμο η συνθηκολόγηση της Γαλλίας την 21η Ιουνίου 1940.
Ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος είναι από τα πιο πυκνά σε νόημα κεφάλαια της ιστορίας, γράφει ο λογοτέχνης Άγγελος Τερζάκης, ο συγγραφέας της Ελληνικής Εποποιίας 1940-1941, στην οποία πρωταγωνίστησε πολεμώντας τόσο με το όπλο όσο και με τη γραφίδα. Το ίδιο έκανε ο Χρήστος Ζαλοκώστας, συγγραφέας του χρονικού Πίνδος και πατέρας του χημικού Πέτρου Ζαλοκώστα που σκοτώθηκε στον πόλεμο το 1941.
Ο νομπελίστας (1979) ποιητής μας Οδυσσέας Ελύτης, ο εκπρόσωπος του υπερρεαλισμού στην ελληνική ποίηση, επιστρατεύθηκε στην πρώτη γραμμή του αλβανικού μετώπου ως ανθυπολοχαγός του Α΄ Σώματος Στρατού.
Προσβλήθηκε από βαρύ κοιλιακό τύφο και νοσηλεύθηκε στα Ιωάννινα και μετά στην Αθήνα, όπου οι γιατροί έτριβαν τα μάτια τους που ήταν ζωντανός!
Ο επίσης νομπελίστας (1963) ποιητής του συμβολισμού και του μοντερνισμού Γιώργος Σεφέρης είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στα γεγονότα των δεκαετιών 1930-40 λόγω της διπλωματικής του ιδιότητας. Υπηρέτησε σε διάφορες πρεσβείες όπως στην Άγκυρα, στο Κάιρο, στη Βηρυττό και στο Λονδίνο, διατέλεσε πρόξενος Κορυτσάς, πρέσβης στο Λονδίνο, και είχε καταγράψει τις πολιτικές του απόψεις για πρόσωπα και γεγονότα των ετών 1940-1944 και 1945-1951 στα Πολιτικά του Ημερολόγια, στις Μέρες και στην αλληλογραφία του. «Ο τόπος μας είναι κλειστός», γράφει, και το επικό «Μυθιστόρημα» συνεχίζει: «όλο βουνά που έχουν σκεπή το χαμηλό ουρανό μέρα και νύχτα. Δεν έχουμε ποτάμια δεν έχουμε πηγάδια δεν έχουμε πηγές, μονάχα λίγες στέρνες, άδειες κι αυτές, που ηχούν και που τις προσκυνούμε».
Ριγούμε όταν διαβάζουμε το Άσμα ηρωικό και πένθιμο του Οδυσσέα Ελύτη, φόρο τιμής για τον «Χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας»: «Εκεί που πρώτα εκατοικούσε ο ήλιος, που με τα μάτια μιας παρθένας άνοιγε ο καιρός [...] Εκεί που χτύπαγεν η οπλή ενός πλάτανου λεβέντικου και μια σημαία πλατάγιζε ψηλά γη και νερό [...] Τώρα, σαν από στεναγμό Θεού ένας ίσκιος μεγαλώνει. Τώρα η αγωνία σκυφτή με χέρια κοκαλιάρικα πιάνει και σβήνει ένα-ένα τα λουλούδια επάνω της· [...] Χειμώνας μπαίνει ως το μυαλό. [...] Τα όρνια μοιράζονται ψηλά τις ψίχες του ουρανού».
Η δράση των ποιητών συνδυάζεται με τον αγώνα του συνόλου. Οι γυναίκες της Πίνδου απέδειξαν τη γενναιότητα, το φιλότιμο και την ηρωική αντοχή τους βοηθώντας με κάθε μέσο τον ελληνικό στρατό στα κακοτράχαλα βουνά.
Εκτός από τους πεσόντες στο πεδίο της μάχης και τους τραυματίες από τις οβίδες, υπήρχαν χιλιάδες τραυματίες από τα κρυοπαγήματα, οι οποίοι ακρωτηριάστηκαν. Οι διανοούμενοι πολεμούσαν και υπέφεραν μαζί με τους εμπόρους, τους εργάτες, τους χωρικούς. Ομόνοια, ομοψυχία, ομοθυμία. Άξια τέκνα του τραγικού ποιητή και μαραθωνομάχου Αισχύλου! 

2 σχόλια:

  1. Ενδιαφέρουσα έκθεση ιδεών για μαθητές Λυκείου, με ανεπαρκή φιλόλογο.
    Άστοχο άρθρο.
    Τραγικός τίτλος.
    Η απονομή βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας δεν αποτελεί ουσιαστική καταξίωση τού τιμώμενου: π.χ. ο κορυφαίος Έλλην και ποιητής Διονύσιος Σολωμός ούτε πήρε, ούτε και υπήρχε ποτέ περίπτωση να λάβει τέτοιο βραβείο, ομοίως και ο μυθικός Κ. Καβάφης. Επίσης το Νόμπελ δεν ομαδοποιεί τούς ποιητές, και ο Ελύτης θα είναι πάντα μιά ειδική εκθαμβωτική ποιητική ποιότητα προς την οποία ο εξαιρετικός Σεφέρης ουδεμίαν έχει σχέση, μολονότι και αυτός πήρε το Νόμπελ . Ως προς τα κοινά δε που έχουν οι δύο κατά την προσωπική τους ιστορία εκάτερος και ιδίως εν αναφορά προς το έπος τού '40 .... , καλύτερα ας το προσπεράσουμε συγκαταβατικά και με κοσμίαν σιγή. Ο μεν Ελύτης λυώνει κυριολεκτικώς στο μέτωπο, ενώ ο Σεφεριάδης περιφέρεται από γραφείου εις γραφείον και από δεξιώσεως εις δεξίωσιν. Προφανώς και ο δεύτερος Ελληνικά δίκαια θα υπστήριζε ως εκ τής υπηρεσιακής ιδιότητάς του (εξ υποχρεώσεως επαγγελματικής), αλλά είναι βαλασφημία να εξομοιώνεται ο Πρώτος ο οποίος στρατεύεται και θυσιάζεται με τον δεύτερο (πράγματι δεύτερο εν προκειμένω) που απλά κάνει την δουλειά του. Δεδομένου δε ότι ουδε ίχνος αναφοράς στο Έπός τού 40 υπάρχει στο ποιητικό έργο τού τελευταίου, αναρωτιέται κανείς πού στην ευχή σκαρφίστηκε η συντάκτρια τού άρθρου αυτόν τον τραγελαφικό τίτλο και τον συνέδεσε και με την απονομή βραβείων Νόμπελ. Η προσπάθεια εντυπωσιασμού ("σε έκανα να γυρίσεις, απέσπασα την προσοχή σου") δεν είναι πάντα καλός σύμβουλος.
    Αλλά η τραγωδία (ναι τραγωδία) τού άρθρου αυτού είναι ότι μιλάει για ποιητές στο έπος τού 40 και θυσίες διανοουμένων και ενώ μνημονεύει τόσο κολακευτικά τον χαρτογιακά τού Υπ.Εξ. , αγνοεί τον κορυφαίο νεκρό Ποιητή τού μοναδικού επικού αυτού αγώνα τον Γιώργο Σαραντάρη. Για να το πούμε και λίγο γλαφυρά, ο χάρος ζύγωσε τούς δύο "κολοσσούς" τής ποιτικής γενιάς τού 30 και τον διαδάσκαλο Σαραντάρη και τον μαθητή του Αλεπουδέλη, αλλά με κάποια περιέργα άγνωστα κριτήρια πήρε μόνον τον ένα , ενώ τον άλλον, τον Οδυσσέα Αλεπουδέλη τον άφησε να συνεχίσει το έργο το δικό του και τού δασκάλου του. Ο δάσκαλος τής γενιάς τού '30 Σαραντάρης στα 33 μόλις χρόνια του, έχει δημιουργήσει στιβαρο πολύπτυχο και πολυεπίπεδο έργο ποίησης και φιλοσοφίας και δεν διστάζει (αυτός είναι Αισχύλος και Κυναίγειρος μαζί) να θυσιαστεί για την Ελλάδα στο μέτωπο. Ως άριστος γνώστης τής Ιταλικής (που ήταν οιονεί δεύτερη μητρική γλώσσα του) θα ήταν περιζήτητος στα γραφεία που "δοξάστηκε" ο κατά χρόνον προηγηθείς Έλλην Νομπελίστας και όμως πήγε στο μέτωπο, παρά τα χάλια τής υγιείας του. Και τον έφεραν από εκεί ημιθανή για να αφήσει τον κόσμο μας στις 25 Φεβρουαρίου 1941. Αυτόν τον ήρωα μάρτυρα τής Ποίησης και τής Πατρίδας η αρθρογράφος τον αγνοεί και μάς λέει για ηρωικό υπερασπιστή τού μετώπου τον διπλωματικό υπάλληλο Σεφεριάδη. Γι' αυτούς τούς λόγους το άστοχο αυτό άρθρο είναι απαράδεκτο, κακό, ασεβές και βέβηλο.
    Και εφ' όσον ο τίτλος είναι τραγελαφικός και το άρθρο κατά το περιεχόμενό του μιά αποτυχία απόλυτη, συνακολούθως αβιάστως συνάγεται ότι τέτοιο άρθρο θα ήταν επιτυχές μόνον ως έκθεση ιδεών Λυκείου, εφ' όσον και ο φιλόλογος τής αντίστοιχης τάξης θα ήταν ανεπαρκής έως άσχετος.
    Μα να αγνοεί τον Ήρωα Μάρτυρα Γιώργο Σαραντάρη και να επαινεί τον δημόσιο υπάλληλο που έκανε εκ τού ασφαλούς (με διπλωματική ασυλία και προστασία) απλώς την δουλειά του ;;;; *



    *Επειδή λέει τού δώσανε Νόμπελ!! Μα και το 1953 ξέρεις σε ποιόν δώσανε Νόμπελ Λογοτεχνίας ;; στον "Γούίνυ"!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Απο την ψωτο φαινεται δεν ειχε χρονο για το διπλωμα της Νομπελιστικης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.