FT: Τα βασικά προτερήματα του Γ. Παπανδρέου

By Kerin Hope

Ευτυχώς για την Ελλάδα ο κ. Γιώργος Παπανδρέου διαθέτει ορισμένα από τα κλασσικά χαρακτηριστικά που χρειάζονται για να αντιμετωπίσεις μία κρίση: Ιώβειο υπομονή και την ικανότητα να παραμένει ψύχραιμος κάτω από πίεση.

Στα 13 του χρόνια ο μελλοντικός (τότε) πρωθυπουργός βρέθηκε αντιμέτωπος με την πιο σκληρή πλευρά της ελληνικής πολιτικής. Κατά την διάρκεια μίας νύχτας τον Απρίλιο του 1967, όταν η χούντα κατέλαβε την εξουσία στην Αθήνα, ειδικές δυνάμεις εισέβαλαν στο σπίτι της οικογένειας Παπανδρέου για να συλλάβουν τον πατέρα του, Ανδρέα, ο οποίος ήταν πρώην υπουργός στην κεντρώα κυβέρνηση.

Στο βιβλίο του «Η Δημοκρατία στο Απόσπασμα» ο Α. Παπανδρέου περιγράφει: «Ο επικεφαλής έβαλε το όπλο στον κρόταφο του Γιώργου και του είπε: «Πες μας που είναι ο πατέρας σου ή θα πυροβολήσουμε». Με ηρεμία, ατάραχος ο γιος μου απάντησε: «Δεν ξέρω»».

Η ελληνική κρίση ξεκίνησε έξι εβδομάδες αφού ο κ. Παπανδρέου οδήγησε το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία μετά από μία συντριπτική νίκη στις 4 Οκτωβρίου. Το να την επιλύσει θα χρειαστεί το ίδιο θάρρος που εμφάνισε ως έφηβος. Την περασμένη εβδομάδα ο κ. Παπανδρέου κέρδισε τον σεβασμό καθώς απέτρεψε το ενδεχόμενο χρεοκοπίας, πετυχαίνοντας μία πολιτική στήριξη από τους ηγέτες της ΕΕ. Σε αυτήν περιλαμβάνεται και η υπόσχεση χρηματικής βοήθειας εάν η Ελλάδα δεν κατορθώσει μόνη της να χρηματοδοτήσει την αποπληρωμή του χρέους της.

Όμως η Ελλάδα θα πληρώσει σκληρό τίμημα: Αυστηρή εποπτεία στην εφαρμογή του προγράμματος λιτότητας από την Κομισιόν και ειδικούς του ΔΝΤ και της ΕΚΤ. Μία επονείδιστη παρέμβαση, την οποία με μελαγχολία ο κ. Παπανδρέου περιέγραψε ως «εν μέρει παράδοση της εθνικής κυριαρχίας».

Η δημοτικότητα του πρωθυπουργού πριν από την σύνοδο της ΕΕ ξεπερνούσε το 50%. Όμως αυτό το ποσοστό μπορεί να υποχωρήσει λόγω σφοδρών αντιδράσεων των πολιτών για τα μέτρα λιτότητας, στα οποία περιλαμβάνεται μείωση των αποδοχών στο δημόσιο, αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος και εκ βάθρων αλλαγές στο συνταξιοδοτικό σύστημα, με στόχο να αυξηθεί το όριο συνταξιοδότησης κατά επτά χρόνια.

Ως κληρονόμος μίας από τις κορυφαίες πολιτικές δυναστείες της Ελλάδας –τόσο ο παππούς του όσο και ο πατέρας του κυβέρνησαν την χώρα σε δύσκολες εποχές- ο κ. Παπανδρέου δέχθηκε ισχυρές πιέσεις για να ακολουθήσει πολιτική καριέρα. «Εάν δεν ήταν τόσο αφοσιωμένος γιος, θα μπορούσε να έχει ακολουθήσει ακαδημαϊκή καριέρα στην Σουηδία», υποστηρίζει πρώην συνεργάτης του.

Ο κ. Παπανδρέου μεγάλωσε αλλάζοντας συχνά τόπο διαμονής. Πρωτότοκος, μεταξύ πέντε παιδιών, γεννήθηκε το 1952 στο St. Paul της Minnesota, όπου ο πατέρας του δίδασκε οικονομικά. Επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Ελλάδα όταν ήταν οκτώ ετών, αλλά η οικογένειά του εκδιώχθηκε μετά την χούντα, και έζησε σε Σουηδία και Καναδά. Σπούδασε Διεθνή Πολιτική στο Amherst College στις ΗΠΑ και Κοινωνιολογία στο London School of Economics.

Σύμφωνα με τους φίλου του οι οικογενειακές σχέσεις ήταν αρκετά εύθραυστες. Είχε ιδιαίτερα στενή σχέση με τον παππού του. Έχει εξαιρετικά στενή σχέση με την Αμερικανίδα μητέρα του, Μαργαρίτα, η οποία υποστηρίζει θερμά την πολιτική του καριέρα.

Επηρεάστηκε βαθιά από τις εξωσυζυγικές σχέσεις του πατέρα του και ιδιαίτερα από αυτή με την κ. Δήμητρα Λιάνη (στα τέλη της δεκαετίας του ’80) την οποία κατόπιν ο πατέρας του παντρεύτηκε. Τα αδέλφια του, Νίκος, πρώην οικονομολόγος του ΔΝΤ και Ανδρέας, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, είναι και οι δύο στενοί ανεπίσημοι σύμβουλοί του.

Είχε μικρή θητεία ως υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση του πατέρα του. Διορίστηκε υπουργός Εξωτερικών το 1999, από το κ. Κώστα Σημίτη, διάδοχο του Α. Παπανδρέου, κερδίζοντας την φήμη ενός εκσυγχρονιστή πολιτικού καθώς επόπτευσε την επανασύνδεση με την Τουρκία.

Ένας φίλος του θυμάται: «Στη δεκαετία του ’90, όταν ο πατέρας του ήταν πρωθυπουργός, η ελληνική εξωτερική πολιτική βασίζονταν σε συγκεκριμένα στερεότυπα: στήριξη των Σέρβων κατά τον εμφύλιο της Βοσνίας, κατηγορίες ενάντια στην Βουλγαρία ότι επιθυμεί να «αρπάξει» ελληνικές περιοχές και συνεχή εμπόδια στην πρόοδο των επαφών με την Τουρκία. Όταν ο Γιώργος ανέλαβε πραγματοποίησε στροφή 180 μοιρών παρά την ισχυρή αντίθεση της Ορθόδοξης Εκκλησίας και παραγόντων. Άλλαξε την πολιτική σε Βαλκάνια και Τουρκία. Πραγματοποίησε δραστικές αλλαγές».

Ο φίλος του τον περιγράφει ως «ελαφρώς σοβαρό αλλά εξαιρετικά ειλικρινή», προσθέτοντας ότι: «Μπορείς να τον εμπιστευτείς σε αυτά που λέει, αλλά εάν κάποιος προσπαθήσει να τον αντιμετωπίσει με δολιότητα ή δυσπιστία θα προσπαθήσει να του αποδείξει την ειλικρίνεια των λόγων του».

Είναι διεθνιστής. Σε αντίθεση με τους περισσότερους Έλληνες πηγαίνει κάθε μέρα στο γυμναστήριο και χρησιμοποιεί το ποδήλατό του στα προάστια της Αθήνας όπου ζει, με την δεύτερη σύζυγό του. Έχει πολλούς συμβούλους, κυρίως Έλληνες με παρελθόν σε διεθνής οργανισμούς –μία ομάδα που όσοι ασκούν κριτική την αποκαλούν «Βυζαντινή αυλή». Απολαμβάνει τις ακαδημαϊκές-θεωρητικές συζητήσεις στο συνέδριο που διοργανώνει κάθε χρόνο στο μικρό νησί της Σύμης, στο οποίο καλεί πληθώρα διεθνών προσωπικοτήτων.

Το παρελθόν του στην Σκανδιναβία είναι εμφανές σε αρκετές πολιτικές που εφαρμόζει –μιλά σουηδικά και κάποτε είχε δηλώσει ότι θέλει να κάνει την Ελλάδα την «Δανία του νότου».

Δεν δίστασε να αντιπαρατεθεί με τους σκληροπυρηνικούς όταν έφερε στην βουλή νομοσχέδιο για την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας από τους μετανάστες που ζουν στην χώρα. Κάτι που, κατά την διάρκεια της τελευταίας 20ετίας, οι προηγούμενες κυβερνήσεις το απέφυγαν.

Όμως η προσπάθειά του για προώθηση της διαφάνειας δεν είχε τόσο μεγάλη επιτυχία. Μετά τις εκλογές περισσότερες από 5.000 θέσεις στο δημόσιο τομέα προκηρύχθηκαν μέσω της ιστοσελίδας της κυβέρνησης, σπάζοντας τον ελληνικό κανόνα που θέλει οι βουλευτές να εξασφαλίζουν δημόσιες θέσεις. Όμως έχει δεχθεί κριτική για την εφαρμογή κάποιων πελατειακών πολιτικών που ο ίδιος έχει καταδικάσει.

Για παράδειγμα οι επικεφαλής των κρατικών τραπεζών, που είχαν διορισθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση, εκδιώχθηκαν και τις θέσεις τους ανέλαβαν φιλικά προσκείμενα προς τους σοσιαλιστές πρόσωπα.

Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι έχει την ευκαιρία μέσω της κρίσης να κατακτήσει την αξιοπιστία σε διεθνές επίπεδο. «Αυτά τα θέματα συνδέονται άμεσα με τις δικές του αντιλήψεις», υποστηρίζει ο κ. Αντώνης Καμάρας, αναλυτής στην Levant Partners με έδρα την Αθήνα. «Η φορολογική μεταρρύθμιση θα μειώσει το έλλειμμα και θα διευρύνει τη δημοσιονομική βάση. Επίσης θα βοηθήσει στην πάταξη της διαφθοράς, μία από τις μεγαλύτερες ανησυχίες του κ. Παπανδρέου».

Ορισμένοι εκφράζουν ανησυχίες για την απόφασή του να διατηρήσει και τη θέση του υπουργού Εξωτερικών, η οποία τον υποχρεώνει στην πραγματοποίηση πολλών ταξιδιών στο εξωτερικό. Επίσης είναι πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, ένωσης κεντροαριστερών κομμάτων ανά την υφήλιο. Στην προσωπική του ιστοσελίδα μαζί με τον ήλιο, το έμβλημα του ΠΑΣΟΚ, έχει και το έμβλημα της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, μία γροθιά που κρατά ένα τριαντάφυλλο.

Έχει χρησιμοποιήσει την θέση του (στη Σοσιαλιστική Διεθνή) προκειμένου να ενισχύσει τις διεθνείς επαφές, πιθανώς σε μία προσπάθεια να διαδραματίσει σημαντικότερο ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι διπλωματικοί του δεσμοί θα είναι περισσότερο σημαντικοί τις επόμενες εβδομάδες καθώς θα πρέπει να διατηρήσει την στήριξη των ηγετών της ευρωζώνης για το πακέτο λιτότητας και να διατηρήσει και την στήριξη των Ελλήνων πολιτών σε αυτόν.

euro2day.gr