Η Τουρκία κυβερνά τον Tαγίπ Ερντογάν: Ακτινογραφία του Τούρκου Προέδρου και της πολιτικής της Άγκυρας ενόψει εκλογών

A handout photo made available by the Turkish President Press Office shows Turkish President Recep Tayyip Erdogan (L) greets people after the first day pray of Eid al-Fitr in Istanbul, Turkey, 15 June 2018. Turkish President Erdogan announced on 18 April 2018 that Turkey will hold snap elections on 24 June 2018. The presidential and parliamentary elections were scheduled to be held in November 2019, but government has decided to change the date following the recommendation of the Nationalist Movement Party (MHP) leader Devlet Bahceli. EPA/TURKISH PRESIDENT PRESS OFFICE

Toυ Μάριου Ευρυβιάδη

«Δεν έχασα ασφαλώς την ευκαιρία που μου δινόταν για μια συζήτηση σε βάθος με τον Περιντσέκ που γελά όταν τον ρωτάω να μου πει αν είναι αυτός ο ιθύνων νους της αντιδυτικής πολιτικής του Ερντογάν. “Όχι δεν είμαστε εμείς πίσω από την πολιτική του, εκείνος ανακαλύπτει την πολιτική μας”, μας λέει, προσθέτοντας: “Δεν κυβερνάει ο Ερντογάν την Τουρκία, η Τουρκία κυβερνά τον Ερντογάν”. Εννοεί ότι είναι η δυναμική της κατάστασης που οδηγεί τον Τούρκο Πρόεδρο όπου τον οδηγεί.»
Η παραπάνω παράγραφος προέρχεται από κείμενο του εικονοκλάστη δημοσιογράφου (αλλά και φίλου μου, αποκαλύπτω εξαρχής) Δημήτρη Κωσταντακόπουλου. Και θεωρώ πως η φράση «Δεν κυβερνάει ο Ερντογάν την Τουρκία, η Τουρκία κυβερνά τον Ερντογάν», τα λέει όλα. Συνοψίζει ό,τι πρέπει να γνωρίζουμε για τη χώρα ή, πιο ορθά, για το κράτος αυτό.

Η παράγραφος αποτελεί μέρος μακράς συνέντευξης μεταξύ του δημοσιογράφου και του Τούρκου πολιτικού Ντογκού Περιντσέκ που έγινε στο Πεκίνο, όπου οι δυο συναντήθηκαν πρόσφατα σε ένα συνέδριο, και που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του δημοσιογράφου.

Θα αφήσω τον ΔΚ να μας κάνει τη διαφωτιστική εισαγωγή στον Τούρκο πολιτικό: «Πάλευα πριν λίγο καιρό με τα “ξυλάκια” μου στο εστιατόριο του Πανεπιστημίου του Πεκίνου, προσκεκλημένος σε ένα μεγάλο διεθνές συνέδριο, όταν, έκπληκτος, διαπίστωσα στο διπλανό τραπέζι, την παρουσία πολυμελούς αντιπροσωπείας του τουρκικού “Πατριωτικού Κόμματος” (Βατάν), υπό τον Ντογκού Περιντσέκ, προσκεκλημένων και αυτών στο ίδιο συνέδριο.

Παλιός μαοϊκός και συνομιλητής του Οτσαλάν, ο Περιντσέκ υπήρξε σφοδρός επικριτής της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο και φυλακίστηκε για αυτό στη δεκαετία του 1970. Από τότε βέβαια κύλησε πολύ νερό σε όλα τα αυλάκια. Σήμερα, ο Τούρκος πολιτικός πιστεύει ότι οι Κούρδοι είναι όργανα ΗΠΑ και Ισραήλ, ενώ αρνείται την αρμενική γενοκτονία. Μοιάζει να έκανε τον εθνικισμό, με κεμαλικό και αντιιμπεριαλιστικό περιεχόμενο, και τον “ασιατισμό”, κέντρο του πολιτικού του διαβήματος».

Η Τουρκία είναι λοιπόν που κυβερνά τον Ερντογάν και όχι αυτός την Τουρκία. Ο ΔΚ δίνει μια σύντομη ερμηνεία πως «είναι η δυναμική της κατάστασης που οδηγεί τον Ερντογάν εκεί που τον οδηγεί». Δεν νομίζω πως η εξήγηση αυτή είναι ικανοποιητική. Η «δυναμική της κατάστασης» παραπέμπει στα τρέχοντα που αλλάζουν. Άποψή μου είναι πως τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα και βαθύτερα. Το βλέπουμε με τον ίδιο τον Περιντσέκ και την πολιτική του μεταμόρφωση. Το παίζει και αντιιμπεριαλιστής, ακόμη, αλλά είναι; Κρυπτοφασίστας μου φαίνεται. Θυμάστε τον Μπουλέντ Ετσεβίτ; Ήταν μας έλεγαν η «μεγάλη λευκή ελπίδα» των προοδευτικών Τούρκων. Ήταν και αυτός αντιιμπεριαλιστής, ήθελε να βγάλει την Τουρκία από το ΝΑΤΟ, είχε την ομόσπονδη Γιουγκοσλαβία ως πρότυπο και ήθελε την Τουρκία να ακολουθήσει «αδέσμευτη» εξωτερική πολιτική. Ήταν λένε και φιλέλληνας και έγραφε και ποιήματα για την Ελλάδα.

Ήταν όμως η κινητήρια δύναμη πίσω από την τουρκική εισβολή και σε μια νύχτα έγινε «καραογλάν» και κατακτητής της Κύπρου. Τον βλέπω ακόμη μπροστά μου με ένα βλοσυρό ύφος να λέει στα ΜΜΕ: «Kyrenia is forever Turkish». Η πολιτική του κολοτούμπα ήταν τέτοια που σχολιάζοντας τη μεταμόρφωσή του, ένας αριστερός Τούρκος διανοούμενος είπε το εξής για τον Ετζεβίτ: «Κάποτε τον αποκαλούμε Bulent Turkesh και άλλες φορές Albarlsan Ecevit». (O Turkesh –κυπριακής καταγωγής– υπήρξε ο ναζιστής ιδρυτής των Γκρίζων Λύκων, των οποίων το πιο περιβόητο μέλος υπήρξε ο επίδοξος παρολίγον δολοφόνος του Πάπα, Mehmet Ali Agca.) Τελικά ο Ετζεβίτ κατάντησε να γίνει ο απολογητής του ιμπεριαλισμού και αρωγός του τουρκικού φασισμού.

Και όταν είχαμε το τρίτο τουρκικό πραξικόπημα στην Τουρκία το 1980, την κεμαλική τάχατες χούντα του Εβρέν, ένας άλλος Τούρκος φασίστας που φυλακίστηκε μαζί με ομοϊδεάτες του, είπε το εξής καταπληκτικό: «Οι ιδέες μας βρίσκονται στην εξουσία και τα κορμιά μας στη φυλακή». Ήταν μεν φαινομενικά κεμαλικό το πραξικόπημα, αλλά είναι η χούντα του Εβρέν που εισήγαγε τη νέα ιδεολογία, την «τουρκο-ισλαμική σύνθεση», είναι η χούντα του Εβρέν που έχτισε περισσότερα τζαμιά στην Τουρκία από όσα χτίστηκαν από το 1923 μέχρι το 1980, και είναι η χούντα του Εβρέν που άρχισε τον γενοκτονικό πόλεμο κατά των Κούρδων.

Μάλιστα ο μακαρίτης Μεχμέτ Αλί Μπιράντ υποστηρίζει –σε σχετικό για το πραξικόπημα του Εβρέν βιβλίο του– πως το πραξικόπημα υπήρξε πρωτίστως αντικουρδικό και μετά όλα τα υπόλοιπα. Και παρεμπιπτόντως υπήρξε ένα πολύ ενδιαφέρον πρόσφατο κείμενο που υποστηρίζει αυτή τη θέση αναφορικά με τα κίνητρα του Ερντογάν σχετικά με τις ξαφνικές εκλογές του Ιουνίου. Υποστηρίζει δηλαδή πως αυτές γίνονται για «λόγους εθνικού συμφέροντος» και πως το κουρδικό ζήτημα απειλεί το τουρκικό δεβλέτι και ως τέτοιο βρίσκεται στο επίκεντρο του Ερντογάν και των υποστηρικτών του, αλλά ακόμη και των αντιπάλων του. (Halil Karaveli, «Turkey’s Emergency Election: The Primacy of Raison d’etat», The Turkey Analyst, May 2, 2018).

Και έτσι επανερχόμαστε στον Περιντσέκ και τη θέση του σχετικά με τον Ερντογάν. Είναι η Τουρκία που τον καθοδηγεί. Το πρόβλημα με την Τουρκία δεν είναι, δηλαδή, ο Ερντογάν. Δεν είναι προσωπικό. Το πρόβλημα είναι το τουρκικό δεβλέτι. Το πρόβλημα είναι βαθειά δομικό. Είναι εγγενές και συστημικό. Είναι το αυτό καθαυτό τουρκικό κράτος. Το διαχρονικό «βαθύ κράτος». Είναι η «Υψηλή Πύλη» που οδηγεί στην εξουσία και την κορανική δικαιοσύνη που αυτή αποδίδει, και που οδηγεί, εν τέλει, στον σουνιτικό –για τους Τούρκους– παράδεισο, κυριολεκτικά.

Το πραγματικό πρόβλημα

Στην ελληνική μυθολογία οι θεοί κάποτε τιμωρούσαν τον άνθρωπο, ικανοποιώντας τις επιθυμίες του πολύ περισσότερο από όσο αυτός ήθελε. Ας μην επιθυμούμε λοιπόν τον καταποντισμό του Ερντογάν στις επικείμενες εκλογές πιστεύοντας πως αυτός είναι το πρόβλημα. Μας είπε ο Περιντσέκ ποιο είναι το πρόβλημα. Και προτρέχω να υπογραμμίσω πως δεν λέω, αντίθετα, «να κερδίσει ο Ερντογάν», με τη «λογική» του Προέδρου του ΔΗΣΥ και όσων στο κόμμα του (Τορναρίτης κ.λπ.), στο ΑΚΕΛ και όχι μόνο, που αυτοπαραμυθιάζονται πως μόνο ένας «ισχυρός» Ερντογάν μπορεί να «λύσει» το Κυπριακό.

Αυτό που λέω είναι πως οι Τουρκόλαγνοι ατλαντιστές και οι ομοϊδεάτες τους στην ΕΕ θα ξεσαλώσουν κυριολεκτικά υπέρ της Τουρκίας, αν χάσει ο Ερντογάν. Και θα το δείτε με μαθηματική ακρίβεια αυτό, αν καταποντιστεί ο Ερντογάν και το ισλαμιστικό φασισταριό του. Θα μας «βομβαρδίζουν» καθημερινά πως υπάρχει η «άλλη Τουρκία», η «δημοκρατική Τουρκία», πως απεδείχθει ότι υπάρχουν «υγιείς» τουρκικές δυνάμεις που πρέπει τώρα να βοηθηθούν με κάθε τρόπο και με όλων των μορφών την αρωγή, πολιτική, οικονομική, πολιτισμική, κ.λπ. Και είναι εμείς που θα την πληρώσουμε.

Επάνοδος στον δυτικό άξονα

Όσοι διαβάζουν ανάμεσα στις γραμμές κειμένων των ευρωατλαντιστών για την Τουρκία, τις σχετικές επίσημες ανακοινώσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ και ορισμένες αναλύσεις συντηρητικών κύκλων στο Ισραήλ, δεν πρέπει να μην αντιλαμβάνονται πως όλοι λένε «άλλο η Τουρκία και άλλο ο Ερντογάν». Και πως είναι πολύ μικρό το κόστος να τους καθυβρίζει καθημερινά ο Ταγίπ και η συνομοταξία του, παρά να κάψουν τις γέφυρες με μια Τουρκία που, με φυγή του Ερντογάν, λένε, τα πράγματα θα επανέλθουν σταδιακά στον παραδοσιακό δυτικό άξονα.

Τον περιθωριακό Περιντσέκ αυτοί σίγουρα δεν τον διαβάζουν. Αλλά και να τον διάβαζαν δεν θα κατανοούσαν αυτό που λέει: Πως ο Ερντογάν δεν κυβερνά την Τουρκία, η Τουρκία κυβερνά το Ερντογάν. Εμείς όμως δεν έχουμε καμιά δικαιολογία να μην καταλαβαίνουμε τι είναι ακριβώς αυτό που λέει, ο κατά τον ΔΚ, αντιιμπεριαλιστής/εθνικιστής/ κεμαλιστής/ ασιατιστής, Ντογκού Περιντσέκ του Πατριωτικού Κόμματος (Vatan).

apopseis