27/9/18

Δολοφονία Ιωάννη Καποδίστρια

Ηλίας Κοτρίδης
Ο Ιωάννης Καποδίστριας υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες. Ίσως αυτό ήταν και η αιτία που τόσο νωρίς, τόσο άδοξα και καταστροφικά για το έθνος κατέληξε στον τάφο. Από τη στιγμή που αποδέχτηκε να κυβερνήσει την ρημαγμένη καθόλα Ελλάδα, έθεσε όλο του το είναι στη διάθεση της Πατρίδας. Στο έργο του αυτό ήρθε αντιμέτωπος με ντόπια και ξένα συμφέροντα, τα οποία συνασπίστηκαν εναντίον του και εν πολλοίς συνεργάστηκαν στην δολοφονία του.
Ο Καποδίστριας, έχοντας να αντιπαλέψει χίλια μύρια προβλήματα , κατάφερε στα λιγότερα από τρία χρόνια της διακυβέρνησής του να αφήσει πίσω του ένα ιδιαίτερα πλούσιο έργο. Το έργο του όμως θα ανατρέπονταν εκ των έσω, με την παρέμβαση Βρετανών και Γάλλων. Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και αν τελικά οι Μαυρομιχάληδες σκότωσαν τον Καποδίστρια – άποψη που τελευταία αμφισβητείται- οι ηθικοί αυτουργοί της δολοφονίας σίγουρα δεν ήταν Έλληνες. Ενδεικτική είναι η μαρτυρία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη : «Ανάθεμα τους Άγγλο – Γάλλους που ήταν η αιτία και εγώ να χάσω τους δικούς μου ανθρώπους και το Έθνος να χάσει έναν κυβερνήτη που δεν θα ματαβρεί. Το αίμα του με παιδεύει έως σήμερα».



Η απόφαση του Ιωάννη Καποδίστρια να προχωρήσει στη διανομή των Εθνικών Γαιών στους φτωχούς αγωνιστές, φαίνεται ότι αποτελούσε ένα ακόμα σημείο τριβής του Κυβερνήτη με τους Έλληνες προύχοντες και τους ξένους δανειστές, αφού η εθνικές γαίες αποτελούσαν το μοναδικό περιουσιακό στοιχείο του ελληνικού κράτους και άρα εγγύηση για αποπληρωμή των επαχθών δανείων που είχαν χορηγηθεί στην Ελλάδα. Η Μάνη, απόλυτα ελεγχόμενη από τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη είχε στασιάσει κατά του Καποδίστρια και ετοίμαζε ένοπλα τμήματα. Ο Καποδίστριας συνέλαβε τον Πετρόμπεη, αλλά η κατάσταση επιδεινώθηκε από την εξέγερση της Ύδρας. Υπό την ηγεσία της οικογένειας Κουντουριώτη και την πολιτική καθοδήγηση του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, οι Υδραίοι επαναστάτησαν, ζητώντας από τον Καποδίστρια να τους επιστρέψει τα χρήματα που είχαν ξοδέψει στον Αγώνα του 1821, κατέλαβαν τον ναύσταθμο του Πόρου, και με πρωτεργάτη τον Ανδρέα Μιαούλη, πυρπόλησαν πλοία του στόλου, ανάμεσά τους και την φρεγάτα «Ελλάς». Είναι απόλυτα τεκμηριωμένη η ενθάρρυνση, για να το θέσουμε επιεικώς, των στασιαστών από τις Μεγάλες Δυνάμεις, Βρετανία και Γαλλία. Ο μεν Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης υποστηριζόταν ανοικτά από τον Γάλλο πρέσβη, η δε οικογένεια Κουντουριώτη και ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ήταν οι απόλυτοι εκφραστές των βρετανικών συμφερόντων στην Ελλάδα.
Ο ίδιος ο Καποδίστριας είχε γνώση για τους σχεδιασμούς των συγκεκριμένων ξένων δυνάμεων εναντίον του. Στις 31 Ιουλίου 1831, σε επιστολή του προς τον Γάλλο ναύαρχο Λαλαντέ έγραφε : «Εγώ δε, και τις δολοπλοκίες όλων σας τις εγνώριζα, αλλά έκρινα ότι δεν έπρεπε με κανένα τρόπο να κόψω το νήμα της συνεργασίας μαζί σας, γιατί έδινα προτεραιότητα στην ανόρθωση και στην ανασυγκρότηση της Ελλάδος. Αν έκοβα τις σχέσεις με τις λεγόμενες προστάτιδες Δυνάμεις, τούτο θα ήταν εις βάρος της Ελλάδος και δεν ήθελα με κανένα τρόπο να προσθέσω βάρος και στη συνείδησή μου. Και άφησα τα πράγματα να λαλήσουν μόνα τους…». Δύο μήνες αργότερα έστειλε στον Έλληνα πρέσβη στο Παρίσι Αλέξανδρο Σούτσο επιστολή με την οποία του ζητούσε να προβεί σε σχετικά διαβήματα στη γαλλική κυβέρνηση, για την ανάμιξη των Γάλλων στις αντικυβερνητικές ενέργειες της Ύδρας και της Μάνης και για την ανοιχτή σύμπραξη και τη βοήθειά τους προς τους αντικυβερνητικούς, που ήταν μέλη του Αγγλικού και του Γαλλικού κόμματος.
Η δολοφονία του Καποδίστρια τελικά οργανώθηκε από τον Γάλλο πρέσβη Ρουάν και τον Βρετανό ομόλογό του Ντόκινς, που εκτελούσαν οδηγίες των κυβερνήσεών τους. Άλλωστε είχαν επιχειρήσει και προηγουμένως να σκοτώσουν τον Καποδίστρια, μέσω Μαυροκορδάτου! Ο Μαυροκορδάτος είχε τότε πληρώσει με 25.000 γρόσια τον καμαριέρη του Καποδίστρια, Νικολέτο, για να τον δηλητηριάσει. Αυτός όμως αν και αρχικά δέχτηκε, άλλαξε γνώμη και μάλιστα ενημέρωσε τον Καποδίστρια. Όταν η απόπειρα αυτή απέτυχε έσπασαν οι στάσεις σε Μάνη – με τη συνδρομή γαλλικών στρατευμάτων – και στην Ύδρα.

Ο αδερφός του Πετρόμπεη, Κωνσταντίνος, και ο ανιψιός του, Γεώργιος, μπήκαν κάτω από αστυνομική παρακολούθηση. Ο πολιτάρχης, όπως λεγόταν τότε ο αρχηγός της αστυνομίας, αντί να αλλάζει κάθε βδομάδα τους δύο χωροφύλακες συνοδούς των Μαυρομιχάληδων, όπως είχε εντολή, τους άφησε 40 μέρες. Έτσι έγιναν τελικά συνεργοί. Λίγες μέρες πριν από τη δολοφονία του Καποδίστρια, οι Μαυρομιχάληδες, μαζί με τους συνοδούς τους χωροφύλακες, αγόρασαν νέα όπλα από το οπλοπωλείο του Παξιμάδη, στο Ναυπλίου.
Την Παρασκευή, 25 Σεπτεμβρίου, μια ηλικιωμένη γυναίκα κατήγγειλε στην αστυνομία ότι άκουσε τους Κωνσταντίνο και Γεώργιο Μαυρομιχάλη να κουβεντιάζουν με τους δυο χωροφύλακες φρουρούς τους ότι έπρεπε να σκοτώσουν τον Καποδίστρια το Σάββατο, 26 Σεπτεμβρίου, μπροστά στην εκκλησία. Η αναφορά έφτασε στον αρχηγό της αστυνομίας, ο οποίος δεν αντέδρασε. Το Σάββατο όμως ο Καποδίστριας ήταν άρρωστος και δε βγήκε από το σπίτι. Έτσι η επιχείρηση αναβλήθηκε για την επομένη. Το επόμενο πρωί της 27ης Σεπτεμβρίου 1831, ο Ιωάννης Καποδίστριας βγήκε από το σπίτι του, στο Ναύπλιο, για να πάει στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνος. Στα σκαλιά, τον πρόλαβαν οι Μαυρομιχάληδες και οι δύο χωροφύλακες. Τον πυροβόλησαν και οι τέσσερις. Ο Δημήτριος Κοκκινάκης στο βιβλίο του «Ποιοι σκότωσαν τον Καποδίστρια» θεωρεί ότι οι Μαυρομιχάληδες ήταν σαφώς παρόντες στη δολοφονία, συνέργησαν σε αυτή, αλλά δεν ήταν οι πραγματικοί δολοφόνοι.
Ο σχεδιασμός της δολοφονίας ανήκε μάλλον στον Γάλλο στρατηγό Ζεράντ, διοικητή τότε του τακτικού στρατού, με ανάμιξη και Ελλήνων αξιωματικών, όπως του λοχαγού Φώτιου Αγγελίδη. Δύο μήνες πριν από τη δολοφονία, οι αξιωματικοί του γαλλικού εκστρατευτικού σώματος στην Πελοπόννησο στις μεταξύ τους συζητήσεις επιβεβαίωναν ότι πλησίαζε η ημέρα που θα «ξεφορτώνονταν» τον Καποδίστρια. Επίσης ενδεικτικές είναι και οι τελευταίες λέξεις του Κωνσταντίνου Μαυρομιχάλη, όπως τις μεταφέρει ο στρατηγός Κασομούλης στα απομνημονεύματά του. «Δεν φταίω εγώ στρατιώται, άλλοι με έβαλαν», κραύγασε ο Μαυρομιχάλης πριν πέσει νεκρός.

Η στάση δε του Γάλλου Πρέσβη Ρουάν , ο οποίος μετά τη δολοφονία έδωσε άσυλο στον Γεώργιο Μαυρομιχάλη και αρνήθηκε να τον παραδώσει στον φρούραρχο του Ναυπλίου, Πορτογάλο συνταγματάρχη Αλμέιδα, αποτελεί σαφή απόδειξη.

Η Γαλλία πάντως μέσω του πρέσβη και του στρατιωτικού της ακολούθου δεν έπαψε να υπερασπίζεται τους κατηγορούμενους. Ο στρατιωτικός ακόλουθος της Γαλλίας έφτασε στο σημείο να απειλήσει τους Έλληνες στρατοδίκες που δίκαζαν τον Γεώργιο Μαυρομιχάλη και τους δύο αστυφύλακες συνεργούς του να μην τολμήσουν να τους καταδικάσουν. Ο δε Βρετανός πρέσβης απείλησε με διακοπή διπλωματικών σχέσεων με την Ελλάδα αν δεν σταματούσαν οι κινητοποιήσεις του λαού του Ναυπλίου, που θεωρούσε την Βρετανία συνυπεύθυνη για τον θάνατο του Κυβερνήτη. Αποκαλυπτική είναι και η μαρτυρία του Ρώσου πρέσβη Ριμποπιέρ, ο οποίος στην έκθεσή του για τη δολοφονία έγραψε : « …ουδεμία αμφιβολία διατηρώ ότι η δολοφονική χειρ εξοπλίσθη παρά της Αγγλίας …». Άλλη απόδειξη; Ακόμη και σήμερα τα βρετανικά αρχεία, τα σχετικά με τη δολοφονία του Καποδίστρια παραμένουν κλειστά !

8 σχόλια:

  1. Ὀρθή ἐπανάληψη
    Κατ' ἀρχάς, πολύ ἐμπεριστατωμένο τό ἀνωτέρω ἄρθρο.
    Ἀλλά :
    Α) Ὁ Δημήτριος Κοκκινάκης στό βιβλίο του «Ποιοι σκότωσαν τον Καποδίστρια» θεωρεῖ ὅτι οἱ Μαυρομιχαλαῖοι ήταν μέν παρόντες στη δολοφονία, ἀλλά καί ὅτι δέν προκύπτει ὅτι ἦσαν οι πραγματικοί δολοφόνοι, οὔτε ὅτι συνήργησαν σέ αὐτήν.

    Β) "μια ηλικιωμένη γυναίκα κατήγγειλε στην αστυνομία ότι άκουσε τους Κωνσταντίνο και Γεώργιο Μαυρομιχάλη να κουβεντιάζουν με τους δυο χωροφύλακες φρουρούς τους ότι έπρεπε να σκοτώσουν τον Καποδίστρια το Σάββατο, 26 Σεπτεμβρίου, μπροστά στην εκκλησία".
    Μόνο ἔχοντας τήν δυνατότητα νά τήν ἀνακρίνουμε, τί ἔβλεπε ἀκριβῶς ὅταν τά ἄκουσε αὐτά, ἄν δηλαδή ἔβλεπε ποιός ἔλεγε τί, κι ἄν ἦσαν συναγμένοι καί οἱ τέσσερεις, ἤ μιλοῦσαν τυχόν μόνο οἱ δύο φορυροί καί οἱ Μαυρομιχαλαῖοι ῆσαν παραπέρα, καί αὐτά ἀπό μιά ἠλικιωμένη πού κρυφάκουσε,
    θά μπορούσαμε νά γνωρίζουμε ἄν πράγματι καί οἱ τέσσερεις μιλοῦσαν μαζί γιά τήν δολοφονία. Ἀλλά ἄν μιλοῦσαν καί σχεδίαζαν τήν δολοφονία, μαζί καί οἱ τέσσερεις, τότε πῶς ἐξηγεῖται ὅτι ἀμέσως μετά τήν δολοφονία, οἱ φρουροί ἐπιτέθηκαν στούς Μαυρομιχαλαίους; Δέν ἐξηγεῖται.
    Ἄρα, μόνο οἱ φρουροί τό σχεδίαζαν.
    Καί ἡ γιαγιά, κατάλαβε αὐτά πού κατάλαβαν καί οἱ ἀστυνομικοί, διότι σέ ἐπίπεδο καφενείου ἐκτός Μάνης, νόμιζαν ὅτι θά ἐκδικιόντουσαν οἱ Μανιάτες. Ἀλλά πέραν τῶν ἄλλων, δέν θά ἦταν ἠλίθιο, οἱ δύο Μαυρομιχαλαῖοι, νά εἶχαν σχεδιάσει τήν δολοφονία τοῦ Καποδίστρια μαζί μέ τούς δύο φρουρούς τους, χωρίς ὁδό ἀληθινῆς διαφυγῆς τους καί δή τέτοιας διαφυγῆς, ὥστε καί νά μήν κινδυνεύσῃ ὁ ἴδιος ὁ Πετρόμπεης νά κατηγορηθῆ ὡς ἠθικός αὐτουργός;
    Ὕστερα, δέν μέτρησαν τίς πολιτικές συνέπειες μιᾶς τέτοιας δολοφονίας στό ἐσωτερικό τῆς Ἑλλάδος ἔστω; Καί θά διάλεγαν τόπο δολοφονίας, πού δίπλα του στεγαζόταν στρατιωτική φρουρά; Μιλᾶμε γιά "στρατηγούς", ὄχι γιά τόν ἀπλό Μανιάτη πού προσβλήθηκε καί ἐνεργεῖ τυφλά.
    Ὁ τόπος ταίριαζε γιά τόπος δολοφονίας τοῦ Καποδίστρια, μόνο στούς φρουρούς, ὄχι στούς Μαυρομιχαλαίους.
    Καί ὁ τρόπος δέν ταίριαζε στούς Μαυρομιχαλαίους, νά χτυπήσουν ἄναδρα ἕναν ἄοπλο Κυβερνήτη, σάν νά ἦσαν οἱ χειρότεροι μαχαιροβγάλτες τοῦ λιμανιοῦ.
    Δεῖτε πῶς γράφει ὁ Γεωργάκης Μαυρομιχάλης στή γυναίκα του τήν τελευταία τυου ἐπιστολή. Δέν ἦσαν μιά τέτοια ἄθλια πάστα ἀνθρώπων οἱ Μαυρομιχαλαῖοι.

    Γ) Μᾶλλον εἶναι μεταγενέστερες φῆμες αὐτό πού μεταφέρει ο στρατηγός Κασομούλης στα ἀπομνημονεύματά του, ὡς λόγια τοῦ Μαυρομιχάλη καί δή τελευταῖα (ὅτι εἶπε, «Δεν φταίω εγώ στρατιώται, άλλοι με έβαλαν», καί ὅτι μάλιστα κραύγασε λέγοντάς τα!).
    Αὐτό πού διαπιστωμένα ἔλεγε ὁ Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, ἦταν τό "μή με λερώνετε, μή με λερώνετε, παιδιά, μή μέ λερώνετε...", μέ φωνή πού ἔσβηνε καθώς τόν λόγχιζαν. Τό μή μέ λερώνετε, τότε σήμαινε, μή μέ τραυματίζετε.

    Εἶναι ὅμως σημαντικό τό ἄν σώζεται μαρτυρία περί τοῦ ὅτι εἶπε καί μία φράση ὅπως ἡ ἀνωτέρω, ἀλλά τότε εἶναι πολύ πιθανό κάποιος ἀπό τούς λογχίζοντες, πεπεισμένος καθώς ἦταν γιά τήν ἐνοχή τοῦ Κων. Μαυρομιχάλη, ἁπλῶς νά ἐνόμισε ὅτι ἄκουσε ἀνάμεσα στά "μή μέ λερώνετε" καί κάτι ἄλλο (πού ἔμοιαζε σάν «Δεν φταίω εγώ στρατιώται, άλλοι με έβαλαν»).
    Αὐτό ὅμως πού μᾶλλον εἶπε στ' ἀλήθεια, ὁ βαρυ-ανασαίνων Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης, καθώς λογχιζόταν ἀπό πολλές λόγχες καί ἔσβηναν οἱ δυνάμεις του, πρέπει νά ἦταν: «Δεν φταίω εγώ ...., ἄλλοι ...».
    Ἐννοώντας βεβαίως, ὅχι ὅτι «Δεν φταίω εγώ στρατιώται, άλλοι με έβαλαν»,
    ἀλλά ἀντιθέτως; «Δεν φταίω εγώ παιδιά/στρατιῶτες, άλλοι τό ἔκαναν».

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Το άρθρο κλείνει πως ακόμα και σήμερα τα βρετανικά αρχεία παραμένουν κλειστά σε ότι αφορά το θέμα! Θεωρώ πως πέραν των ανθρώπων που με διαφορετικές μελέτες έστω, ακόμα και αμφίβολες θα προσέθετα προκειμένου να ικανοποιηθεί και ο κάθε καχύποτος έχει φτάσει στο σημείο να μας παρέχονται ότι υπάρχει πέραν των αγγλικών αρχείων! Άρα δεν χρειάζεται με λέξεις " πιθανόν" ή "μπορεί" να μιλάμε με σιγουριά για κάτι! Ας μείνουμε πως " υπάρχει κι αυτή η άποψη" και είναι πρός διερευνηση! Αυτό είναι πιο φρόνιμο από δεν τέλειωσε την φράση αλλά " μάλλον" "πιθανότατα" θα έλεγε αυτό! Υπάρχουν αντιφατικά στοθχεία? Ας πούμε πως υπάρχουν! Αν όχι δεν τεκμηριώνεται τίποτα με "μάλλον"...μόνον ο Ευκλείδης με το "Ευκλείδιο αίτημά" κατάφερε να μείνει στην ιστορία για τεκμηριωμένη θεώρηση χωρίς απόδειξη πιυ και σήμερα δεν έχει ακόμα απιδειχτεί...έτσι ξηγιόμαστε οι Έλληνες! Τα βάζουμε κάτω και λέμε τι έχουμε? Ένα, δυο, τρία ή φτάνουν ή δεν φτάνουν! Να στε καλά για τον κόπο και την εργασία που κάνατε όλοι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Equally important to who killed Kapodistria is why. The why will really help us understand the present and the reasons we are in this economic as well as cultural crisis.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Νομίζω πως είναι η πιο καλή παρατήρηση αυτή γιατί αποτυπώνει την ουσία!

      Διαγραφή
  4. Το γιατι ..εχει απαντηθει.Οπως βλεπετε εδω γινεται παντα θεμα οχι το γιατι ..αλλα το "πως και ποιος "...Αν και το γιατι τα λεει...ολα.!! Λυνουμε τις αποριες μσς δηλαδη αναλογα με τις ιδεες μας.Πρεπει να ταιριαξουν τα γεγονοτα με την ..αποψη μας.Αν οχι...την βαψανε τα γεγονοτα.Γιαυτο γινονται λεπτολογικες ερευνες περιτεχνες...μεχρι και ποιο μοριο αερα κινηθηκε πρωτο..δευτερο...κλπ προς την ..σκανδαλη.Δεν μας φτανει το γιατι ....και οι επιπτωσεις...Θελουμε ....μπουγιο ..οχι κατι απλο...οπως το γιατι.Το γιατι το κουβαλαει ποδηλατο.Εμεις θελουμε φορτηγα αποδειξεων...Μπουγιο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δημήτρη εξαιρετικά σημαντικά όσα αναφέρεις! Έχει απόλυτο δίκιο!

      Διαγραφή
    2. Saki and Dimitri we all agree the why is the essense and from your comments I guess you are not a fanatic follower of any particular party. Me neither. Never was.
      In my opinión, Who killed Kapodistria and Who Killed Homer (book title, not literally ) have a lot in common.

      Διαγραφή
    3. Η Πατρίδα ενώνει τους ανθρώπους, τα κόμματα τους χωρίζουν αγαπητέ φίλε Νίκο!

      Διαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.