Κυνηγά θησαυρούς χαμένους στα βάθη της θάλασσας

Έκανε μια περιουσία πολλών εκατομμυρίων κυνηγώντας τους θησαυρούς των ναυαγίων. Τότε γιατί δεν ακολουθούν το παράδειγμά του κι άλλοι αρχαιολόγοι; Απλούστατα, διότι ο Γκρεγκ Στεμ είναι ένας σπάνιος συνδυασμός Ζακ Ιβ Κουστό, Έρνεστ Χέμινγουεϊ και Ιντιάνα Τζόουνς των θαλασσών.

Αυτές τις ημέρες ο κόσμος φαντάζεται ηρωικά ρεσάλτα στα εμπορικά πλοία που πλέουν στο Κέρας της Αφρικής. Αλλά, όταν τον Οκτώβριο του 2007 ο υπουργός Πολιτισμού της Ισπανίας, Σέζαρ Αντόνιο Μολίνα, έλεγε στους δημοσιογράφους ότι «υπάρχει πάντα ναυτικό για να πολεμήσει τους πειρατές», δεν αναφερόταν στις συμμορίες των Σομαλών. Το μυαλό του ήταν στον Αμερικανό επιχειρηματία Γκρεγκ Στεμ. Ο Στεμ είναι πιθανότατα ο μοναδικός «πειρατής» που έχει στην κατοχή του μια εταιρεία εισηγμένη στο Χρηματιστήριο. Έτσι, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι κερδίζει 350.000 δολάρια τον χρόνο επί του αξίας 16,4 εκατομμυρίων πακέτου των μετοχών του και ότι ανάμεσα στους επενδυτές της εταιρείας του είναι ένας πρώην υπουργός Οικονομικών των Βερμούδων.

Τα ναυάγια. Ο 52χρονος Αμερικανός είναι επικεφαλής της εταιρείας Οdyssey Μarine Εxploration, η οποία εξειδικεύεται στην ανεύρεση ναυαγίων φορτωμένων με θησαυρούς. Ο Στεμ σου σφίγγει το χέρι με τον τρόπο των Νότιων τζέντλεμεν, αλλά όταν συναντηθήκαμε στο Λονδίνο λαχταρούσε να επιστρέψει στο «Οdyssey Εxplorer», το σκάφος του που έχει αραγμένο στο Κόρνγουολ και για το οποίο λέει ότι «κοπροσκυλιάζει στον ωκεανό». Και παρά το γεγονός ότι αρνείται πως είναι κυνηγός θησαυρών, παραδέχεται ότι δεν έχει πρόβλημα «να παντρέψει την Αρχαιολογία με ένα επιχειρηματικό μοντέλο».

Το 2003, ο Στεμ ανακάλυψε το «SS Republic», ένα πλοίο της εποχής του αμερικανικού εμφυλίου που είχε βυθιστεί 100 μίλια νοτιανατολικά της Τζόρτζιας και βρισκόταν 460 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Τα 14.000 αντικείμενα που έβγαλε από το πλοίο μαζί με τα 51.000 χρυσά και αργυρά νομίσματα τού απέφεραν 29 εκατ. δολάρια- από τα μεγαλύτερα ποσά από θησαυρό ναυαγίου. Έναν χρόνο νωρίτερα, ο Στεμ είχε υπογράψει συμβόλαιο με τη βρετανική κυβέρνηση να βουτήξει για το «ΗΜS Sussex»- ένα πολεμικό πλοίο με 80 κανόνια που βυθίστηκε το 1664 στις ακτές του Γιβραλτάρ. Ο Στεμ πιστεύει ότι το φορτίο του «ΗΜS Sussex» έχει «μια σημαντική νομισματική αξία». «Η συμφωνία είναι αυτή: πληρώνουμε το κόστος για την εξερεύνηση, την ανάκτηση και τη διατήρηση κι έπειτα εισπράττουμε το 80% της αξίας του φορτίου που βρίσκουμε, εάν αυτό εκτιμηθεί έως 45 εκατ. δολάρια. Εάν το φορτίο αξίζει έως 500 εκατ. δολάρια, η μοιρασιά είναι 50-50, και 40% για εμένα για μεγαλύτερα ποσά. Είναι ένα πολύ καλό μοντέλο. Δεν είναι απίθανο, σαν να βρεις κάτι με έναν ανιχνευτή μετάλλων στην αυλή σου», εξηγεί.

Το μυστήριο. Μόνο που η αυλή του Στεμ είναι ο ωκεανός, πολύ βαθύς κι εχθρικός για να βρει κανείς οτιδήποτε, ενώ ο δικός του ανιχνευτής είναι μια συσκευή που μοιάζει με τορπίλη και λειτουργεί με ραδιοκύματα. Με αυτήν την «τορπίλη» έλυσε τον περασμένο χρόνο ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της βρετανικής ναυτικής ιστορίας. Τον Απρίλιο του 2008 έπαιρνε το πρωινό του στο σπίτι του στη Φλόριντα, όταν δέχθηκε ένα τηλεφώνημα από το πλήρωμα του σκάφους του, το οποίο τον πληροφορούσε για την ανακάλυψη ενός «πολύ ενδιαφέροντος ναυαγίου». Έπειτα από λίγο βρισκόταν στον ωκεανό μαζί με τον ναυτικό αρχαιολόγο Σον Κίνγκσλεϊ. Πέντε ώρες ερευνών ήταν αρκετές για να ανακαλύψουν τη μεγαλύτερη ανέπαφη συλλογή κανονιών του Βασιλικού Ναυτικού που είχε βρεθεί ποτέ. Καθένα από τα 41 κανόνια κόστιζε 35.000 λίρες. Σύμφωνα με τον Στεμ, αυτά τα κανόνια μπορούσαν να ανήκουν μόνο σε ένα πλοίο: το «ΗΜS Victory», τη μεγαλύτερη ναυαρχίδα, που πιστεύεται ότι βυθίστηκε από μια ισχυρή καταιγίδα το 1774.