H Tουρκία δρα πλέον ως μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας

Η Τουρκία πήρε αυτά που ήθελε στην έκθεση για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ: Και λίγο… σχέδιο Ανάν και απάλειψη ενοχλητικών αναφορών.Τα αποτυπώματα της Τουρκίας, η οποία δρα πλέον ως μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, είναι εμφανέστατα στην πρόσφατη έκθεση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Οι παρεμβάσεις της Άγκυρας σε μια δύσκολη και κρίσιμη περίοδο για το Κυπριακό, προκαλούν έντονες ανησυχίες στη Λευκωσία, η οποία είδε να τροποποιείται η έκθεση του Γ.Γ. μετά και την υποβολή της στο Συμβούλιο Ασφαλείας.
Είναι δε προφανές ότι η Τουρκία δεν δρα μόνη της, έχει στήριξη ενώ έχει εντάξει το Κυπριακό στη λογική των διπλωματικών παζαριών, που γίνονται στα παρασκήνια του ΟΗΕ. Δηλαδή, «στήριξη σε διάφορα ζητήματα έναντι ανταλλαγμάτων».
Όπως τονίζουν ενημερωμένες διπλωματικές πηγές, η Άγκυρα επιχειρεί να διασφαλίσει μέσα από τις παρεμβάσεις της, διατήρηση του μομέντουμ και συνέχιση της διαδικασίας μέχρι τουλάχιστον το Δεκέμβριο, προώθηση μιας νέας εκδοχής σχεδίου Ανάν και τη διασφάλιση των «κεκτημένων» της στο νησί. Η συνέχεια θα είναι αρκούντως ενδιαφέρουσα τόσο ενόψει της υιοθέτησης του ψηφίσματος ανανέωσης της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ για ακόμη έξι μήνες, αυτή την εβδομάδα, όσο πρωτίστως το κρίσιμο -για Κυπριακό και ευρωτουρκικά- τετράμηνο Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου.
Με τη βοήθεια και τρίτων χωρών, κυρίως των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βρετανίας, η Άγκυρα κατάφερε να αφαιρέσει αναφορές στο κείμενο της έκθεσης και να προωθήσει θέσεις. Η πρώτη ουσιαστική παρέμβαση της Άγκυρας από της συμμετοχής της στο Συμβούλιο Ασφαλείας ως μη μόνιμο μέλος, ήταν με την έκθεση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Πώς καταγράφονται οι θέσεις της Τουρκίας στην έκθεση;
Πρώτο, η αναφορά στο «δεδομένο» ότι οι παράμετροι της λύσης είναι γνωστοί (στα μέρη) καθώς και το ευρύ περίγραμμα. Δεν ξεκινούν, όπως σημειώνεται, από την αρχή, αλλά έχουν το πλεονέκτημα ενός σημαντικού όγκου εργασίας (body ofwork) στο οποίο μπορούν να βασιστούν. Η παράγραφος αυτή παραπέμπει προδήλως στο σχέδιο Ανάν, ως βάση διαπραγμάτευσης.
Δεύτερο, η απάλειψη οποιασδήποτε αναφοράς στα ψηφίσματα και η μη επεξήγηση του όρου πολιτική ισότητα, όπως συνηθίζεται.
Τρίτο, παραπέμπει στην Τουρκία( εγγυήσεις, παρουσία, κ.λπ.) η αναφορά πως «σε μία λειτουργική ενωμένη Κύπρο, όπου τα νόμιμα συμφέροντα όχι μόνο αντιπροσωπεύονται αλλά επίσης προωθούνται αποτελεσματικά».
Τέταρτο, η απάλειψη από το τελικό κείμενο αναφοράς στην απόφαση του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στην υπόθεση Όραμς. Εξέλιξη που σημειώθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, μετά από επιστολή-διάβημα του κατοχικού ηγέτη, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, προς τα Ηνωμένα Έθνη.
Πέμπτο, αφαιρέθηκε από την παράγραφο που μιλά για την ανάπτυξη πολιτιστικών, αθλητικών και άλλων σχέσεων, που θα μειώσουν το αίσθημα απομόνωσης των Τουρκοκυπρίων, τη φράση «δεν συνιστά αναγνώριση».
Σε αυτό το παιχνίδι των παρεμβάσεων, τροποποιήσεων, ρόλο διαδραματίζουν και δυο στελέχη των Ηνωμένων Εθνών. Ο αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του Διεθνούς Οργανισμού, Λυν Πάσκο και ο ειδικός σύμβουλος του Μπαν Κι Μουν, Αλεξάντερ Ντάουνερ.
Όπως αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, αυτό το έργο θα επαναληφθεί πολλές φορές, ενώ είναι σαφές πως διαμορφώνεται ένα κλίμα πιέσεων προς την ελληνοκυπριακή πλευρά.
Στα αζήτητα το θέμα των εποίκων
ΔΥΟ ΘΕΜΑΤΑπαραμένουν για να ολοκληρωθεί η πρώτη ανάγνωση των διαφόρων πτυχών του Κυπριακού, το εδαφικό και η ασφάλεια και μέχρι στιγμής το θέμα των εποίκων παραμένει στα αζήτητα. Εξαρχής υπήρξε διαφωνία, η οποία ήταν αποτέλεσμα της αντίδρασης της τουρκικής πλευράς να εντάξει το κεφάλαιο αυτό στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων. Είναι προφανές και από στοιχεία που έχουν δει το φως της δημοσιότητας πρόσφατα, ο Ταλάτ επενδύσει πολιτικά στους εποίκους. Ήδη, θεωρείται δεδομένο ότι εισπράττει εκλογικά μεγάλο ποσοστό από τους έποικους και σε αυτούς θα καταφύγει στις λεγόμενες προεδρικές εκλογές του Απριλίου. Το γεγονός ότι και στις συζητήσεις για το Λιμνίτη έθεσε μεταξύ άλλων όρων και τη διακίνηση μέσω του οδοφράγματος αυτού και εποίκων, είναι προφανές πως θέλει να κρατήσει κοντά του την πληθυσμιακή αυτή ομάδα. Άλλωστε γνωρίζει πως η διακίνηση εποίκων από τα κατεχόμενα στις ελεύθερες περιοχές και τανάπαλιν ούτως ή άλλως γίνεται… Πέραν, ωστόσο, από τους εσωτερικούς πολιτικούς σχεδιασμούς στο θέμα των εποίκων, πρωτεύοντα λόγο έχει η Τουρκία, η οποία επίσης δεν θεωρεί σκόπιμο να συζητήσει το ζήτημα τούτο σε αυτή τη φάση.
Ο μπαμπούλας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ εντός των πυλών
Φωτογραφία
Οι πιέσεις προς την ελληνοκυπριακή πλευρά αρχίζουν επαναφέροντας τον μπαμπούλα αποχώρησης της ΟΥΝΦΙΚΥΠ από το νησί, αλλά και της αλλαγής του όρου εντολής που διέπει το ρόλο και την αποστολή της Δύναμης. Μια τέτοια εξέλιξη θα έπληττε ουσιαστικά την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εξουδετερώνεται εν πολλοίς το ψήφισμα 186 του 1964 που διασφάλισε τη συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, μετά την προσπάθεια ανατροπής και διάλυσής της από την Άγκυρα και την τ/κ ηγεσία.
Όπως προκύπτει και από την πρόσφατη έκθεση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για την Ειρηνευτική Δύναμη στην Κύπρο, το καμπανάκι κτύπησε για τη Λευκωσία. Είναι προφανές ότι οι προειδοποιήσεις είτε για αποχώρηση, περαιτέρω μείωση αλλά και αλλαγή της δομής και Δύναμης, χρησιμοποιούνται ως μοχλός πίεσης προς τη Λευκωσία για τις συνομιλίες.
Στην προχθεσινή ενημέρωση του Συμβουλίου Ασφαλείας από τον ειδικό αντιπρόσωπο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Ταγιέ Μπρουκ Ζεριχούν, για το περιεχόμενο της έκθεσης για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, τέθηκε το ζήτημα της αλλαγής της δομής της Δύναμης.
Ο Τούρκος Μόνιμος Αντιπρόσωπος σε παρέμβασή του υποστήριξε την αποχώρηση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ από το νησί και την αντικατάστασή της με πολιτικό προσωπικό. Κατά τη συζήτηση, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Βρετανία και η Ιαπωνία υποστήριξαν πως θα πρέπει να προχωρήσει η μελέτη για αναθεώρηση των όρων εντολής και της δομής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.
Σημειώνεται πως προ διμήνου περίπου, αξιωματούχοι του Διεθνούς Οργανισμού είχαν επισκεφθεί την Κύπρο στα πλαίσια μελέτης τους για το ρόλο και την αποστολή της ΟΥΝΦΙΚΥΠ σε περίπτωση λύσης του Κυπριακού.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ