Η πρόεδρος, τα «λόμπι» και η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ

Η Νάνσι Πελόσι με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Βενιαμίν Νετανιάχου στο Καπιτώλιο. Το εβραϊκό λόμπι είναι το ισχυρότερο στην Ουάσιγκτον

Η Νάνσι Πελόσι δεν είναι ένα οποιοδήποτε πρόσωπο στο Κογκρέσο. Είναι το κατ΄ εξοχήν «πρόσωπο» της Καλιφόρνιας στην Ουάσιγκτον, είναι το σημείο αναφοράς και προβολής των Δημοκρατικών στο εσωτερικό και στο εξωτερικό και είναι για δεύτερη φορά πρόεδρος της Βουλής, γεγονός το οποίο, όπως καθορίζει το Σύνταγμα, την τοποθετεί ως τρίτο στην πολιτειακή ιεραρχία της Αμερικής. Δηλαδή, σε περίπτωση που ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος «δεν είναι εις θέσιν να ασκήσουν τα καθήκοντά τους» αναλαμβάνει πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Πέραν τούτων, η Νάνσι Πελόσι έχει τη φήμη της αδιάφθορης και, βεβαίως, ανήκει στο στρατόπεδο των φιλελευθέρων και liberal αμερικανών πολιτικών. Γι΄ αυτό ακριβώς έκανε εντύπωση η αποκάλυψη- την οποία ματαίως προσπαθεί να συγκαλύψει- ότι γνώριζε από υπεύθυνη ενημέρωση τα βασανιστήρια στα οποία πράκτορες της CΙΑ υπέβαλλαν υπόπτους για τρομοκρατία και δεν έκανε ποτέ λόγο σε κανέναν. Ακόμη χειρότερα, έδειξε έκπληξη όταν πριν από λίγες εβδομάδες ήρθε στην επιφάνεια το ζήτημα, βεβαιώνοντας με τον τρόπο της ότι... πρώτη φορά ακούει τέτοιες ιστορίες. Την περασμένη εβδομάδα, καθώς η έρευνα έδειξε ότι η κυρία Πελόσι «ήταν μεταξύ των λίγων μελών του Κογκρέσου που είχαν εγκαίρως υπεύθυνη ενημέρωση» για τα βασανιστήρια επέρριψε τις ευθύνες στη CΙΑ η οποία την «παραπληροφόρησε» και δεν της έδωσε πλήρη εικόνα των ανακριτικών μεθόδων που εφήρμοζε.

Και επειδή στην πολιτική η αποκάλυψη μιας «παρατυπίας» φέρνει στην επιφάνεια μιαν άλλη, αποκαλύπτεται τώρα ότι η κυρία Πελόσι, ως πρόεδρος της Βουλής, έπνιξε πέρυσι την απόφαση για τη γενοκτονία των Αρμενίων την οποία επρόκειτο να συζητήσει το Κογκρέσο. Από τα μέσα της δεκαετίας του ΄80 το Κογκρέσο ψηφίζει μιαν απόφαση που καλεί την Τουρκία να αναγνωρίσει τη σφαγή των Αρμενίων στη διάρκεια του Α Δ Παγκοσμίου Πολέμου παρά τις πιέσεις που του ασκούν ο Λευκός Οίκος και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Πέρυσι η Επιτροπή Εξωτερικών της Βουλής είχε εγκρίνει το σχετικό ψήφισμα με 27 υπέρ και 21 εναντίον και ήταν βέβαιον ότι ανάλογο θα ήταν το αποτέλεσμα στην Ολομέλεια του σώματος. Προς έκπληξη όλων όμως η πρόεδρος δεν έφερε το ψήφισμα στην Ολομέλεια. Τι μεσολάβησε; Το γενναιόδωρο τουρκικό λόμπι. Αποκαλύπτεται τώρα ότι «κινητοποιήθηκε εναντίον του ψηφίσματος» ο πρώην Δημοκρατικός βουλευτής Ντικ Γκέπχαρντ που εργάζεται στην εταιρεία DLΑ Ρiper με μισθό 1,2 εκατ. δολάρια τον χρόνο. Η εταιρεία «πρακτορεύει» επισήμως τα τουρκικά συμφέροντα στην Αμερική. Το βιβλίο του Τζον Νι ούχαουζ που θα κυκλοφορήσει σύντομα στην Αμερική δίνει πολλές λεπτομερείς αναφορές για τον ρόλο των λόμπι στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της Ουάσιγκτον.

Η Τουρκία δεν βρίσκεται στην πρώτη σειρά των χωρών που διαθέτουν ισχυρό λόμπι στις ΗΠΑ. Πολύ πιο αποτελεσματικά είναι εκείνα του Ισραήλ, της Ινδίας, της Ταϊβάν, της Ουκρανίας και των Αρμενίων (της Αμερικής). Εδώ δεν πρόκειται για την πολιτική πίεση και την οικονομική εισφορά του ξενικής καταγωγής αμερικανικού πληθυσμού, όπως λ.χ. η ελληνική Ομογένεια. Είναι βέβαια σοβαρή η παρουσία λ.χ. εβραίων, ινδικών επιχειρήσεων - στη Σίλικον Βάλεϊ της Καλιφόρνια η μία στις πέντε εταιρείες ηλεκτρονικών κατασκευών είναι ινδικών συμφερόντων-, πολωνικής καταγωγής τοπικών πολιτευτών κ.ά. Αλλά τα σημαντικά λόμπι είναι εκείνες οι εταιρείες που εκπροσωπούν χώρες είτε επιχειρήσεις. Τουλάχιστον εκατό κράτη, τα περισσότερα σε φιλικές, ακόμη και σε συμμαχικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, έχουν την εταιρεία, το λόμπι τους στην Ουάσιγκτον, όπως και ξένες επιχειρήσεις- η ευρωπαϊκή Αirbus και η ρωσική Gazprom έχουν τα λόμπι με τη μεγαλύτερη επιρροή στο Κογκρέσο, έγραφε τελευταία το «Foreign Αffairs». Η Τουρκία λοιπόν πριν από μερικά χρόνια χρησιμοποίησε την εταιρεία Gray & Co. και, όπως γράφει ο Τζον Νιουχάουζ, όχι μόνο ανέτρεψε τις προσπάθειες του ελληνικού λόμπι να μειωθεί η στρατιωτική βοήθεια στην Τουρκία αλλά «κατόρθωσε τελικώς να εισπράξει περισσότερη στρατιωτική βοήθεια από το Κογκρέσο από τον προηγούμενο χρόνο». Τι συνέβη; Στην Gray & Co. εργαζόταν ο Γκάρι Χάιμελ, επί οκτώ χρόνια διευθυντής παλαιότερα του γραφείου τού τότε προέδρου της Βουλής Τιπ Ο΄ Νιλ. Οι γνωριμίες του και οι σχέσεις του στο Κογκρέσο έκαναν το θαύμα τους. Ας σημειωθεί ότι η Τουρκία διαθέτει στην Ουάσιγκτον έναν κύκλο με πρόσωπα μεγάλης επιρροής, όπως ο πρώην υφυπουργός για Πολιτικές Υποθέσεις στο Πεντάγωνο Γκάρι Φιθ, ο Ρίτσαρντ Περλ, πρώην πρόεδρος του Γραφείου Πολιτικού Σχεδιασμού στο Πεντάγωνο κ.ά.

Το ισραηλινό λόμπι είναι αναμφισβήτητα το ισχυρότερο. Είναι αλήθεια ότι τελευταία, ακόμη και επί προεδρίας Τζορτζ Μπους, είχε αρχίσει να περιορίζεται η αποτελεσματικότητά του, και τούτο όχι επειδή μερικές φορές «υπερέβη τα εσκαμμένα», αλλά και γιατί ορισμένοι εβραϊκής καταγωγής Αμερικανοί δεν θα ήθελαν να θεωρούνται ότι είναι όργανα του Ισραήλ. Στο ενεργητικό του ισραηλινού λόμπι- στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα συντονιστικό όργανο εκατοντάδων εβραϊκών οργανώσεων της Αμερικής, το ΑΙΡΑC- καταγράφεται η απόφαση του Κογκρέσου, το 1995, για τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ. Ούτε ο τότε πρόεδρος Μπιλ Κλίντον ούτε ο ισραηλινός πρωθυπουργός Γιτζάκ Ράμπιν ήθελαν αυτή τη μετακόμιση, την ήθελαν όμως οι ακροδεξιοί στο Ισραήλ και το εβραϊκό λόμπι. Ακόμη πιο εντυπωσιακή ήταν η πρόσφατη παρέμβαση του ισραηλινού λόμπι στην επιλογή του διευθυντή του Εθνικού Συμβουλίου (μυστικών) Πληροφοριών από τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα. Για τη σημαντική αυτή θέση προοριζόταν ο Τσαρλς Φρίμαν, ένας από τους πλέον σοβαρούς αναλυτές πολιτικής. Δεν ήταν όμως αρεστός στο εβραϊκό λόμπι το οποίο έπεισε το Κογκρέσο και τελικά ο Φρίμαν αποσύρθηκε. Το γεγονός προκάλεσε έντονα σχόλια ακόμη και από κύκλους που συνήθως υποστηρίζουν κάθε εβραϊκής προέλευσης κίνηση.
BHMA