Ο Ερντογάν και η Τουρκία του

Του Αλεξη Παπαχελα

Η Τουρκία, και μαζί της και ο Ταγίπ Ερντογάν, έχουν αλλάξει παρά πολύ τα τελευταία χρόνια. Κατ’ αρχήν νιώθει κανείς έντονα μια αίσθηση αυτοπεποίθησης, που δεν συναντούσε παρά μόνο την εποχή Οζάλ. Τούρκοι επιχειρηματίες που ανοίγονται στη Ρωσία, την Κίνα, και βεβαίως τα Βαλκάνια, μιλούν σαν να εκπροσωπούν μια μεγάλη αναδυόμενη δύναμη. Διακρίνεις, πλέον, και μια δόση ειρωνείας για το πού βρίσκεται η Ελλάδα σήμερα, ύστερα από μια μακρά περίοδο όπου ήταν σαφές ότι η Αθήνα είχε το «πάνω χέρι».

Ο ίδιος δυναμισμός και η εθνική αυτοπεποίθηση είναι εμφανείς και στους δρόμους, ακόμη και της Αγκυρας, που έχουν ζωντανέψει και είναι γεμάτοι από νέους ανθρώπους. Καινούργια αεροδρόμια, παραγκουπόλεις που αντικαθίστανται από ουρανοξύστες με α λα τούρκα αισθητική και όλο και περισσότερα εμπορικά κέντρα δίνουν την εικόνα μιας οικονομίας σε άνοδο.

Ενδιαφέρον είναι, όμως, πόσο έχει αλλάξει και ο Ταγίπ Ερντογάν. Θυμάμαι την πρώτη φορά που τον συνάντησα στα παλιά γραφεία του κόμματός του, που έμοιαζαν με κακοσυντηρημένη πολυκατοικία. Το σημερινό αρχηγείο μοιάζει απ’ έξω με ξενοδοχείο Ritz Carlton, όπως και οι αίθουσες υποδοχής που είναι διακοσμημένες με μπουαζερί, βαριές κουρτίνες που κρέμονται από την οροφή και τεράστιους πολυελαίους. Είναι ένα δείγμα και αυτό του νέου πλούτου που σχηματίσθηκε την εποχή Ερντογάν.

Ταυτοχρόνως, όμως, δίνει και ένα μήνυμα για το ποιο είναι το τουρκικό κατεστημένο, ειδικά αν συγκρίνει κανείς το κτίριο αυτό με τα παλιά πλέον, σχεδόν σταλινικά, κτίρια που στεγάζουν τον στρατό και τις κρατικές υπηρεσίες. Τον θυμάμαι ακόμη στο Νταβός, το 2001, όταν ήταν ένας φοβισμένος, επαρχιώτης πολιτικός εκ Τουρκίας που καθόταν σε μια γωνία και άκουγε χωρίς να συμμετέχει. Τώρα είναι προφανές πως νιώθει ηγέτης μιας σημαντικής δύναμης. Οταν άρχισε να μιλάει για το Ισραήλ και τον Νετανιάχου, ο θυμός ήταν ανάγλυφος στο πρόσωπό του, αλλά παράλληλα είχε και μια αίσθηση αδιαφορίας για το πώς μπορεί να αντιδράσει το Ισραήλ. Μπορεί να το κάνει για να κερδίσει ψήφους στις επόμενες εκλογές, αλλά σου δίνει την εντύπωση πως γνωρίζει ότι είναι παίκτης σε ένα σημαντικό διεθνές παιχνίδι και το απολαμβάνει.

Πέρα, όμως, από την αυτοπεποίθηση, εντύπωση προκαλεί και το πόσο έχει «γκριζάρει» φυσιογνωμικά τα τελευταία χρόνια. Βλέπει κανείς απέναντί του έναν άνθρωπο σε κλοιό συμβούλων και επιτελών, αλλά και έναν ηγέτη που έχει βιώσει την εξοντωτική πίεση από τη μεγάλη σύγκρουση με το τουρκικό βαθύ κράτος.
kathimerini