Πώς «έπεσε» ο Μιλόσεβιτς

Του Σταυρου Tζιμα-ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Ο ρόλος της Αθήνας στην αποπομπή Μιλόσεβιτς.Δέκα χρόνια μετά την ανατροπή του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, η μονοκατοικία στη γενέτειρά του, το Ποζάρεβατς, παραμένει ερμητικά κλειστή, ενώ το μνήμα τού πάλαι ποτέ ισχυρού άνδρα και εμπνευστή του σύγχρονου σερβικού εθνικισμού έχει παραδοθεί στα στοιχεία της Φύσης. Τον κρίσιμο ρόλο που διαδραμάτισε η τότε κυβέρνηση Σημίτη και ο υπουργός Εξωτερικών της, Γιώργος Παπανδρέου, στην αποπομπή του Μιλόσεβιτς, περιγράφει ο στενός συνεργάτης του σημερινού Ελληνα πρωθυπουργού, Αλέξανδρος Ρόντος, θεωρούμενος ως ο άνθρωπος που «κίνησε πολλά νήματα τότε στο Βελιγράδι».

Το παρασκήνιο που οδήγησε στην αποπομπή του από την προεδρία και ο ρόλος της Αθήνας
Ο υψηλός μαντρότοιχος και η σκουριασμένη σιδερένια αυλόπορτα προστατεύουν το χορταριασμένο μνήμα του, από το 2006. Ενας γέρος γείτονας είχε μέχρι πρόσφατα κλειδιά της αυλόπορτας και την άνοιγε για όποιον ήθελε να αποθέσει λίγα λουλούδια. Τον πλήρωνε γι' αυτό το κόμμα του Μιλόσεβιτς, το Σοσιαλιστικό, αλλά με την αποτίναξη του παρελθόντος και τη συμμετοχή του στη φιλοδυτική κυβέρνηση διέκοψε τη χρηματοδότηση, ο υπερήλικας τα παράτησε και ο μαρμάρινος τάφος παραδόθηκε στη φθορά του χρόνου. Ξεθώριασε, εξάλλου, και το ενδιαφέρον των ανθρώπων για τη μνήμη του ηγέτη που τους έταξε ταξίδι στα ουράνια, αλλά τους έσυρε στον γκρεμό.

Δέκα χρόνια από την ανατροπή του, η πολιτική ηγεσία του Βελιγραδίου οργάνωσε κάποιες επετειακές εκδηλώσεις. Στη σημαντικότερη όλων, που είχε ως θέμα την ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας, κορυφαίος ομιλητής ήταν ο Ελληνας πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου. Πρόσκληση για την κατάθεση της εμπειρίας του γύρω από τα ευρωπαϊκά πράγματα ή αναγνώριση του ρόλου που διαδραμάτισε το φθινόπωρο του 2000 η Αθήνα και ο ίδιος προσωπικά ως ΥΠΕΞ στην κυβέρνηση Σημίτη στην αποπομπή του Μιλόσεβιτς; «Βοηθήσαμε ουσιαστικά στην ανάιμακτη απαλλαγή από τον Μιλόσεβιτς. Hμαστε οι μόνοι που είχαμε διαύλους επικοινωνίας και με τις δύο πλευρές, της αντιπολίτευσης και του Μιλόσεβιτς κι αυτό ήταν επιτυχία του Γιώργου Παπανδρέου», λέει στην «Κ» ένας από τους ανθρώπους που βρίσκονταν κοντά στον τότε ΥΠΕΞ, ο κ. Αλέξανδρος Ρόντος, ο άνθρωπος που κίνησε πολλά νήματα στο Βελιγράδι.

Επαφές
Με την ήττα των Σέρβων στο Κόσοβο, η Αθήνα συντάχθηκε με την εκτίμηση των Δυτικών ότι με τον Μιλόσεβιτς να εξουσιάζει στο Βελιγράδι, τα Βαλκάνια δεν πρόκειται να ησυχάσουν. Η λύση ήταν οι εκλογές και η ενίσχυση με κάθε τρόπο της κατακερματισμένης αντιπολίτευσης. «Οι Ελληνες ήμαστε οι μόνοι που μείναμε στη Σερβία μετά τους βομβαρδισμούς και είχαμε τη δυνατότητα να συζητάμε και με τις δύο πλευρές. Είχαμε το πλεονέκτημα ότι ήμαστε φίλοι με τους Σέρβους κι έτσι μπορούσαμε να έχουμε επαφές με την αντιπολίτευση χωρίς να υπάρχει κίνδυνος να τους χαρακτηρίσει προδότες ο Μιλόσεβιτς», συνεχίζει ο κ. Ρόντος.

Στις 20 Απριλίου του 2000, με πρωτοβουλία του κ. Παπανδρέου συνέρχονται στο Καβούρι οι ηγέτες των κομμάτων της αντιπολίτευσης, συνάντηση την οποία είχε προετοιμάσει ο κ. Ρόντος. Γιατί στην Αθήνα; «Διότι σε οποιαδήποτε άλλη δυτική χώρα η προπαγάνδα του Μιλόσεβιτς θα τους κολλούσε την ταμπέλα του πράκτορα του εχθρού». Εκεί επιτυγχάνεται συμφωνία πάνω σε κοινή πλατφόρμα. Στις 3 Σεπτεμβρίου, στη συνέντευξη Tύπου της ΔΕΘ, ο πρωθυπουργός κ. Κώστας Σημίτης, κληθείς από την «Κ» να σχολιάσει δηλώσεις του ΥΠΕΞ κ. Ζιβαντίν Γιοβάνοβιτς ότι η εξωτερική πολιτική της Αθήνας υπαγορεύεται από τις ΗΠΑ, χαρακτήρισε τον Μιλόσεβιτς πηγή κινδύνων για τα Βαλκάνια.

Ηταν παραμονές προεδρικών εκλογών τις οποίες ο Μιλόσεβιτς είχε ορίσει για τις 24 Σεπτεμβρίου και η ανοιχτή γραμμή της Αθήνας με την αντιπολίτευση είχε «πάρει φωτιά». Η αντιπολίτευση ανακοινώνει την επομένη ότι τις κέρδισε με ποσοστό 50,24%. Ο Μιλόσεβιτς το αρνείται. Ξεσπούν διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα, ΗΠΑ και Ε. Ε. αναγνωρίζουν το αποτέλεσμα και η χώρα απειλείται με εμφύλιο. Ο κ. Ρόντος εγκαθίσταται στο ξενοδοχείο «Χαγιάτ» του Βελιγραδίου και ο εκδιωχθείς από τον Μιλόσεβιτς πρέσβης των ΗΠΑ στη Σερβία, σπεύδει στη Βουδαπέστη. Ο κ. Παπανδρέου προτείνει επανάληψη των εκλογών με διεθνείς παρατηρητές, όμως αντιπολίτευση, Eυρωπαίοι και Aμερικανοί την απορρίπτουν. Στις 5 Οκτωβρίου συγκεντρώνονται στο Βελιγράδι 600.000 οπαδοί της αντιπολίτευσης για να διαδηλώσουν. «Ολη τη νύχτα ήμουν σε επαφή με τον Παπανδρέου και τον Κοστούνιτσα, ενώ μετέφερα μηνύματα και στη Δύση», θυμάται ο κ. Ρόντος. Ο ίδιος ήταν ο πρώτος άνθρωπος με τον οποίο μίλησε ο Κοστούνιτσα προτού ξεκινήσει για να απευθύνει μήνυμα στη συγκέντρωση και να αυτοανακηρυχθεί, με βάση το σχέδιο, νέος πρόεδρος.