Fast track για Αιγαίο και Κύπρο θέλει ο Ερντογάν

Ενα βήμα μπροστά» σε Κυπριακό και Αιγαίο επιχειρεί να βρεθεί ο Τούρκος πρωθυπουργός, Τ. Ερντογάν, φέρνοντας σε δύσκολη θέση Αθήνα και Λευκωσία, καθώς η τουρκική πλευρά, επικοινωνιακά τουλάχιστον, εμφανίζεται έτοιμη να διαπραγματευθεί σύντομες λύσεις και στα δύο θέματα, χωρίς να αφίσταται όμως των παγίων θέσεών της.

Ο πρωθυπουργός, Γ. Παπανδρέου, αν και ήταν ο ίδιος που έδωσε το σύνθημα για την εντατικοποίηση των ελληνοτουρκικών επαφών αμέσως μετά την εκλογή του, επιχείρησε την Παρασκευή μετά τη συνάντησή του με τον κ. Ερντογάν να μετριάσει το κλίμα υπεραισιοδοξίας που καλλιεργούσε η τουρκική πλευρά για σύντομη λύση στο θέμα της υφαλοκρηπίδας, λέγοντας ότι «θέλουμε λύση το συντομότερο, θέλουμε να φύγουμε μπροστά λύνοντας τα προβλήματα, αλλά δεν υπάρχει συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης των διερευνητικών επαφών».

Οι πρωτοβουλίες
Η Αγκυρα, καλ­λιεργώντας την αισιοδοξία για ρύθμιση των «θεμάτων» του Αιγαίου, επιχειρεί να μεταφέρει την ευθύνη για τις εξελίξεις στην ελληνική πλευρά, η οποία όμως με προβληματικές πρωτοβουλίες, όπως αυτή με την αποδοχή των μυστικών διαβουλεύσεων για τον εναέριο χώρο στο Αιγαίο, κάθε άλλο παρά αντιμετωπίζει την τουρκική αυτή μεθόδευση. Σύμφωνα με ανώτερη τουρκική πηγή, πάντως, οι συνομιλίες για τις πτήσεις στο Αιγαίο (σ.σ.: που συνιστούν όμως συζήτηση επί ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων) συνεχίζονται κανονικά.

Πληροφορίες αναφέρουν όμως ότι για το περιεχόμενο των συνομιλιών στις δύο συναντήσεις που είχε τον Ιούνιο ο γ.γ. του ΥΠΕΞ, κ. Ι. Αλ. Ζέππος, και ο Τούρκος υφυπουργός Εξωτερικών, κ. Σινιριόγλου (ο οποίος ήταν παρών στη Βουλιαγμένη), δεν είχε πλήρη γνώση το υπουργείο Εθνικής Αμυνας, το οποίο σε μεγάλο βαθμό έχει και την ευθύνη χειρισμού των ζητημάτων αυτών. Στις επαφές που υπήρξαν στη Βουλιαγμένη η τουρκική πλευρά επέμεινε, σύμφωνα με πληροφορίες, στους κίνδυνους που δημιουργεί ο «εγκλωβισμός τουρκικών μαχητικών από τα ραντάρ των ελληνικών μαχητικών στη διάρκεια των αερομαχιών» και προτάθηκε η μείωση των εξόδων αεροσκαφών των δύο πλευρών στο Αιγαίο.

Στη συνάντηση Παπανδρέου - Ερντογάν η τουρκική πλευρά έθεσε και όλα τα ζητήματα που αφορούν τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης, τα οποία συνδέει ευθέως με τα ζητήματα του Πατριαρχείου. Δεν είναι τυχαίο ότι ενώ ο κ. Παπανδρέου δήλωσε ότι συζητήθηκαν θέματα «θρησκευτικών ελευθεριών και μειονοτήτων», ο κ. Ερντογάν έκανε ειδική μνεία στις δικές του κινήσεις «καλής θέλησης», απαριθμώντας την... επιστροφή του Ορφανοτροφείου της Πριγκήπου στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και τη χορήγηση τουρκικής υπηκοότητας σε 12 μητροπολίτες, ώστε να μπορούν να συμμετέχουν στη Σύνοδο του Πατριαρχείου.

Ο κ. Παπανδρέου έχει επαναφέρει στο προσκήνιο την τακτική της δημιουργίας «υποστρώματος» διμερών συμφωνιών, κοινών δράσεων και περιφερειακών πρωτοβουλιών για την απορρόφηση των κραδασμών και των εντάσεων στις διμερείς σχέσεις.

Λαθρομετανάστευση
Στο πλαίσιο αυτό ανήγγειλε με τον κ. Ερντογάν πρωτοβουλία για την από κοινού αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης, ώστε να διεκδικηθεί ως αντάλλαγμα από την ΕΕ η φιλελευθεροποίηση των θεωρήσεων των Τούρκων πολιτών που ταξιδεύουν στην ΕΕ, κατι στο οποίο υπάρχει σφοδρή αντίδραση μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών.

Ενδεικτικό όμως των τουρκικών προθέσεων είναι ότι εν όψει της Μεικτής Διυπουργικής Επιτροπής Ελλάδος - Τουρκίας, που γίνεται την επόμενη εβδομάδα στην Αγκυρα και την Κωνσταντινούπολη, με τη συμμετοχή του υφυπουργού Εξωτερικών, Σπ. Κουβέλη, η τουρκική πλευρά θέτει εκτός των άλλων και τα εξής αιτήματα: τη δημιουργία αποθηκευτικών χώρων για αγροτικά προϊόντα στην Κομοτηνή, τη δημιουργία εμπορευματικού κέντρου στη Χίο, τη λειτουργία σταθμού ελέγχου τροφίμων στη Ρόδο, ενώ ταυτόχρονα προτείνεται η συνέχιση του ετεροβαρούς συστήματος χορήγησης αδειών για διελεύσεις φορτηγών, καθώς η άδεια για διέλευση τουρκικού φορτηγού από την Ελλάδα φθάνει τα 60 ευρώ, ενώ αντίθετα το τέλος διέλευσης ελληνικού φορτηγού από την Τουρκία έχει ορισθεί στα 300 ευρώ.

Ενα ακόμη στοιχείο του «χωροταξικού προσανατολισμού» των τουρκικών επενδύσεων είναι ότι η κρατική τράπεζα Ζιραάτ ετοιμάζεται μετά την Κομοτηνή και την Ξάνθη να ανοίξει υποκατάστημα και στη Ρόδο.

Η ατζέντα
Νέες πρωτοβουλίες για το περιβάλλον και τη λαθρομετανάστευση, οι οποίες φέρνουν πιο κοντά τις δύο χώρες και δημιουργούν «βάση» συνεργασίας για αντιμετώπιση των σοβαρών πολιτικών προβλημάτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Ο κ. Ερντογάν δηλώνει «ικανοποιημένος» με όσα άκουσε από τον Γ. Παπανδρέου για το Κυ­πριακό, τη στιγμή που εκδηλώθηκε από πλευράς ΟΗΕ η προσπάθεια εγκλωβισμού της Λευκωσίας σε τριμερή συνάντηση στη Νέα Υόρκη.

Ο κ. Παπανδρέου επιχειρεί να καθησυχάσει ότι δεν θα δεχθεί βεβιασμένα λύση στην υφαλοκρηπίδα, αν και ο ίδιος έχει δεχθεί την εντατικοποίηση των διερευνητικών επαφών, ενόσω η Τουρκία διατηρεί πλήρως τις διεκδικήσεις της με την πολιτική των γκρίζων ζωνών και επιμένει να διασύνδεει τις διερευνητικές επαφές με όλο το φάσμα των αμφισβητήσεών της και στον εναέριο χώρο του Αιγαίου.

ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
nmeletis@pegasus.gr