Τουρκία:οι σχέσεις στρατού-κυβέρνησης σε νέα φάση.Άρθρο του Α.Μπιράντ

Mehmet Ali Birand mabirand@e-kolay.net 
Στις σχέσεις μεταξύ πολιτικής εξουσίας και «Στρατού», να θυμάστε αυτό:
Μετά το πραξικόπημα της 12ηςΣεπ 1980, εξ ονόματος των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΤΕΔ), οι Αρχηγοί ΓΕΕΘΑ από κοινού με τους Αρχηγούς των Κλάδων, ήταν μόδα να κάνουν έγγραφες δηλώσεις.
Στη δεκαετία του 1990 και ιδιαίτερα κατά την περίοδο της 28ηςΦεβρουαρίου, απόστρατοι Αξκοί βγήκαν στην τηλεόραση και περιέγραψαν προσωπικές απόψεις. Μόνο που όλοι νόμισαν ότι οι συζητήσεις αυτές «προέρχονταν εξ ονόματος των ΤΕΔ».
Η κατάσταση αυτή είναι πιο διαδεδομένη στη δεκαετία του 2000 και γενικά σε όλες τις βαθμίδες, αρχίζοντας από Διοικητές τριών αστέρων (Αντγοι) και φθάνοντας μέχρι τον Α/ΓΕΕΘΑ,  με κάθε ευκαιρία τα έψαλαν στην κυβέρνηση, γεγονός που είχε επικριθεί δριμύτατα. Ιδιαίτερα κατά τις τελετές παράδοσης και παραλαβής (Σχηματισμών), χτυπούσαν από κάτω την πολιτική εξουσία και έδωναν μαθήματα για το πώς πρέπει να κυβερνάται η Τουρκία. Όλη αυτή η διαδικασία αποσκοπούσε στο να εκνευρίζει τις πολιτικές κυβερνήσεις και να περνάει μηνύματα κατά τις ειδικές ομιλίες, ωστόσο κατά τις ανοικτές ομιλίες αγνοούνταν οι στρατιωτικές αγκυλώσεις.

Αφού έγινε κυβέρνηση το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKΡ), σκλήρυνε τη στάση του και για το περιεχόμενο και για τον τόνο αυτών των «προειδοποιήσεων». Ιδιαίτερα για τα έτη 2006-2007, κατά τη διάρκεια του «πολέμου της προεδρίας», του «υπομνήματος» ή για τις ανακοινώσεις του ΑΓΕΕΘΑ και των Αρχηγών των Κλάδων, «η διένεξη μεταξύ Στρατού και πολιτικών», έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο.
Τα πάντα άλλαξαν αρχικά με τις έρευνες που άρχισαν το 2008 για τις υποθέσεις (Εργκένεκον και Βαριοπούλα), στη συνέχεια το 2010 με την παρέμβαση του προέδρου της Δημοκρατίας Γκιούλ για τις προαγωγές του Συμβουλίου και το 2011 με τις παραιτήσεις του Α/ΓΕΕΘΑ και των Αρχηγών των Κλάδων.

Το κόμμα ΑΚΡ, για να αγκαλιάσει τις ΤΕΔ, άρχισε να τις στηρίζει Μετά την άφιξη του Στγού Οζέλ στο ΓΕΕΘΑ, «στις πολιτικο-στρατιωτικές σχέσεις» σημειώθηκαν εξαιρετικά σημαντικές αλλαγές:

• Ο πρωθυπουργός κατά τη συνεδρίαση του Ανωτάτου Στρατιωτικού Συμβουλίου (ΑΣΣ), δεν κάθεται πλέον με τον Α/ΓΕΕΘΑ (στο ίδιο τραπέζι), αλλά άρχισε να προεδρεύει μόνος του. Σ’ αυτή την εικόνα, τον στρατιωτικό έλεγχο τον πήρε η πολιτική εξουσία και θεωρήθηκε σαν το πιο σημαντικό σύμβολο.

• Κανείς Δκτής των ΤΕΔ, συμπεριλαμβανομένου και του Α/ΓΕΕΘΑ, δεν κάνει πολιτικές ομιλίες και είναι προσεκτικοί με την πολιτική εξουσία, στο να μην δημιουργούν προστριβές.

• Οι εισαγγελείς έδειξαν το θάρρος τους στο να ζητήσουν το λογαριασμό για τα συζητούμενα γεγονότα (δίκες, προφυλακίσεις στελεχών κλπ) και πέρασαν τη νοοτροπία στο ΓΕΕΘΑ λέγοντας πλέον «εσείς να μην αναμιγνύεστε σ’ αυτές τις δουλειές».

• Το ΓΕΕΘΑ, στις απαντήσεις του για παράπονα που προέρχονται από την κοινή γνώμη ή για τα λάθη κατά τις επιχειρήσεις, συμπεριφέρεται πολύ πιο ανοιχτά από ποτέ.

• Το κόμμα ΑΚΡ για πρώτη φορά, με όλη του τη δύναμη πέρασε πίσω από τις ΤΕΔ και άρχισε να τις υποστηρίζει πλήρως.

Τόσο ο πρωθυπουργός όσο και οι άλλοι υπουργοί, στις ομιλίες συμπεριφέρνονται ως μια εξουσία που θέλει να «προσφέρει χείρα βοηθείας» και όχι για να «ρωτήσει για το λογαριασμό». Κάποτε έλεγαν «ευτυχώς που δεν μπήκατε στον πόλεμο μ’ αυτούς τους Στρατηγούς», τώρα αντί να αφήσει τις ΤΕΔ πρόσωπο με πρόσωπο με τα λάθη τους, προσπαθεί να τις προστατέψει και να τις φροντίσει.

Σήμερα, μπορούμε να πούμε με πολύ μεγάλη ευκολία, ότι στη λειτουργία του κράτους της Τουρκικής Δημοκρατίας, η επιρροή των παρελθόντων ετών «του Στρατού», εξολοκλήρου πλέον έχει περάσει στα χέρια της «πολιτικής εξουσίας». Μπορεί να υπάρχει ολιγωρία, αλλά είναι αδιανόητο να πούμε για σκοπιμότητα.

Είναι πολύ φυσικό να ρωτήσουμε για το λογαριασμό των 35 ατόμων που έχασαν τη ζωή τους στο Ουλούντερε, μόνο που το θέμα όσο πάει και αρχίζει να βαδίζει σε άλλες κατευθύνσεις. Επιστρέψαμε στις προσπάθειες ξυλοκοπήματος της κυβέρνησης του κόμματος ΑΚΡ, δια μέσω των ΤΕΔ. Έτσι γίνεται στην πολιτική, η αντιπολίτευση όπου διαπιστώσει ένα κενό, προσπαθεί να το φορτώσει στην κυβέρνηση. Άλλωστε το τιμολόγιο των 35 νεκρών χρεώνεται στο κόμμα ΑΚΡ. Εντάξει, αλλά αυτή τη στιγμή είναι παρατραβηγμένο να προκληθεί φθορά στις ΤΕΔ. Και αν πρέπει να μιλήσουμε ξεκάθαρα, εγώ δεν νομίζω στο επεισόδιο ότι υπάρχει κάποια σκοπιμότητα. Και εάν ως παρατηρητές κάνουμε σκληρή κριτική στις ΤΕΔ για ανικανότητα, χωρίς να εξετάσουμε όλες τις παραμέτρους, να καταλήγουμε σ’ αυτό το συμπέρασμα.

Κανείς Αξκός των ΤΕΔ, μετά από εκείνη τη στιγμή, ακόμα και αν ήξερε ότι πρόκειται για ένα καραβάνι 35 ατόμων που πραγματοποιούσε λαθρεμπόριο, παρά τις καταγγελίες, δεν εκτιμώ ότι σκόπιμα θα τους βομβάρδιζε.
Απεναντίας, στην υπόθεση μπορεί να υπάρχει μια «αμέλεια» ή  μεγάλη πιθανότητα για μια «λάθος εκτίμηση».

Εδώ πρέπει να περιστραφεί και η βασική έρευνα. Εάν υπάρχει ολιγωρία ή λάθος εκτίμηση των Διοικητών (του τύπου) «Αγαπητέ μου, ήρθαν πολλές πληροφορίες. Και οι άλλοι με τα καραβάνια έρχονται, ας μην πάρουμε το ρίσκο, να πάμε να τους κτυπήσουμε» και απογειώνουν τα αεροπλάνα, τότε οι εν λόγω υπεύθυνοι πρέπει να τιμωρηθούν.

Όσο πιο γρήγορα ολοκληρωθεί αυτή η έρευνα, τόσο πιο γρήγορα θα απαλλαγούν και οι ΤΕΔ από περιττούς ισχυρισμούς

Από την εφημερίδα ΜΙΛΙΕΤ
Μετάφραση Χάρ.Καραγκιοζούδης

http://www.onalert.gr/