Ετσι αποψιλώθηκε η Κερύνεια

Στα σχέδια εισβολής που είχαν καταρτίσει οι Τούρκοι, ως περιοχή απόβασης προσδιοριζόταν ο κόλπος της Αμμοχώστου. Ως δεύτερη επιλογή είχε οριστεί ο κόλπος της Μόρφου και τελευταία η ακτή δυτικά της Κερύνειας.

Η Αμμόχωστος θεωρείτο η καταλληλότερη περιοχή για απόβαση, διότι στην παλιά πόλη, κοντά στην ακτή, υπήρχε τουρκοκυπριακός θύλακος με μεγάλο πληθυσμό, ο οποίος εφάπτετο του μεγαλύτερου λιμανιού της Κύπρου. Μετά την κατάληψή του, το λιμάνι προοριζόταν να χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση των αποβατικών δυνάμεων. Αντιθέτως, η Κερύνεια ήταν ένα απόρθητο φρούριο, λόγω της φυσικής παρουσίας της οροσειράς του Πενταδάκτυλου. Προς τον Πενταδάκτυλο ήταν προσανατολισμένη και η διάταξη των περισσοτέρων από τα βαρέα όπλα της Εθνικής Φρουράς, και κυρίως το πυροβολικό. Κατά μήκος των βορείων ακτών της Κύπρου υπήρχαν δύο σειρές πυροβολείων, μία κοντά στην ακτή και μία στη βόρεια πλαγιά του Πενταδάκτυλου, από τα οποία θα βάλλονταν τα αποβατικά σκάφη σε περίπτωση εισβολής.

Ωστόσο, οι Τούρκοι επέλεξαν να αποβιβαστούν στην Κερύνεια, διότι γνώριζαν πως εκεί δεν υπήρχαν σχεδόν καθόλου δυνάμεις της Εθνικής Φρουράς. Οπως γράφει ο διοικητής της 39ης Μεραρχίας, Μπεντρεντίν Ντεμιρέλ, το τουρκικό επιτελείο γνώριζε ότι οι μονάδες της Εθνικής Φρουράς ήταν κατανεμημένες σε διάφορα μέρη της Κύπρου. «Οι κυριότερες περιοχές απόβασης (από θάλασσα και αέρα) εγκαταλείφθηκαν αδύνατες από τους Ε/Κ», αναφέρει.

Πράγματι, η ηγεσία του ΓΕΕΦ, κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος, αποψίλωσε την άμυνα της Κερύνειας και αποδιοργάνωσε όλες τις συγκροτημένες μονάδες της Εθνικής Φρουράς που διέθεταν βαριά όπλα:

Η 190 Μοίρα Αντιαρματικού Πυροβολικού, που είχε την έδρα της στη Μονή Αχειροποιήτου, στη βόρεια ακτή της Κύπρου, και είχε ως αποστολή να πλήξει τα εχθρικά σκάφη σε περίπτωση απόβασης, μετακινήθηκε στις 16 Ιουλίου στη Λευκωσία, για να ενισχύσει τις δυνάμεις του πραξικοπήματος. Επέστρεψε στην έδρα της στις 18 Ιουλίου.

Η 182 Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού, που είχε την έδρα της στο Βόσπορο, ανατολικά της Κερύνειας, μετακινήθηκε στις 16 Ιουλίου στη Λευκωσία και παρέμεινε εκεί μέχρι τις 17 Ιουλίου. Το πρωί της 15ης Ιουλίου η μοίρα διέθεσε στην 33 Μοίρα Καταδρομών πέντε ρυμουλκά οχήματα, για να μετακινηθεί στη Λευκωσία. Τα οχήματα αυτά επέστρεψαν καταπονημένα στην έδρα τους το βράδυ της 19ης Ιουλίου.

Η 183 Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού είχε έδρα την περιοχή Μύρτου, στο βόρειο άκρο του Πενταδάκτυλου. Διέθεσε στις 15 Ιουλίου τα ρυμουλκά οχήματά της στο 281 Τάγμα Πεζικού, για τη μετακίνησή του στη Λευκωσία, και ακολούθως στην Πάφο, για να κυνηγήσει τον Μακάριο. Τα οχήματα αυτά επέστρεψαν σε άσχημη κατάσταση στη μοίρα, στις 3.30 τα χαράματα της 20ής Ιουλίου.

Η 187 Μοίρα Πεδινού Πυροβολικού, που είχε την έδρα της στην Αθαλάσσα, αλλά το βεληνεκές των πυροβόλων της έφτανε μέχρι τις ακτές της Κερύνειας, διατέθηκε επίσης στην Πάφο από τις 16 μέχρι τις 17 Ιουλίου. Επιστρέφοντας, άφησε πίσω της δύο πυροβόλα, λόγω βλαβών. Στις 20 Ιουλίου ακινητούσαν πέντε ρυμουλκά οχήματα της μοίρας, λόγω βλαβών που υπέστησαν κατά την κίνησή τους προς την Πάφο.

Στον Πενταδάκτυλο είχαν την έδρα τους και οι δύο από τις τρεις μοίρες καταδρομών της Εθνικής Φρουράς. Οι Δυνάμεις Καταδρομών ήταν από τις πιο άρτια εκπαιδευμένες και εξοπλισμένες μονάδες. Από τις 10 Ιουλίου, η 32η Μοίρα μετακινήθηκε από την έδρα της στον Αγιο Χρυσόστομο στον Πενταδάκτυλο, στη Λευκωσία. Η 33 Μοίρα μετακινήθηκε στις 15 Ιουλίου από το Μπέλαπαϊς στη βόρεια πλαγιά του Πενταδάκτυλου, στη Λευκωσία. Στις 17 Ιουλίου διατάχθηκε να μετακινηθεί στην Πάφο. Ακολούθως επέστρεψε στη Λευκωσία και ανέλαβε την ασφάλεια του αεροδρομίου.

Η Εθνική Φρουρά διέθετε όλο κι όλο ένα μηχανοκίνητο τάγμα πεζικού, το 286 ΜΤΠ, που είχε την έδρα του στην Κοκκινοτριμιθιά. Σύμφωνα με το Σχέδιο Αμύνης Κύπρου (ΣΑΚ), το τάγμα αυτό προοριζόταν να αναλάβει δράση στο σημείο απόβασης. Στις 15 Ιουλίου το τάγμα μετακινήθηκε στη Λευκωσία, πήρε μέρος στην επίθεση κατά της Αρχιεπισκοπής και ακολούθως περιπολούσε στην πόλη, επιτηρώντας την εφαρμογή του στρατιωτικού νόμου. Στις 18 Ιουλίου το τάγμα εγκαταστάθηκε στο γήπεδο του Γυμναστικού Συλλόγου Πρωταγόρας (ΓΣΠ) στο κέντρο της Λευκωσίας, όπου το βρήκε η εισβολή.

Ανάλογη με αυτήν του 286 ΜΤΠ ήταν και η δράση της μοναδικής Επιλαρχίας Μέσων Αρμάτων (21 ΕΜΑ) της Εθνικής Φρουράς, που κι αυτή είχε την έδρα της στην Κοκκινοτριμιθιά. Τα άρματα της Επιλαρχίας χρησιμοποιήθηκαν στο πραξικόπημα και αποτέλεσαν την κύρια δύναμη κρούσης για την κατάληψη του Προεδρικού Μεγάρου και άλλων κυβερνητικών εγκαταστάσεων στη Λευκωσία. Στις 20 Ιουλίου, 27 άρματα βρίσκονταν στη Λευκωσία και πρόσφεραν ασφάλεια στο πραξικοπηματικό καθεστώς.
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 15/07/2002