Τα μέτωπα που θέλει να κλείσει ο Λευκός Οίκος

Πολιτικά αναβαθμισμένος επέστρεψε από την περιοδεία του σε Βερολίνο, Παρίσι και Ουάσιγκτον ο Γιώργος Παπανδρέου. Η βελτίωση της διεθνούς εικόνας της Ελλάδας μετά από έναν πρωτοφανή διασυρμό, είναι ορατή δια γυμνού οφθαλμού. Το ελληνικό πρόβλημα έπαψε να είναι αποκλειστικά και μόνο πρόβλημα κακής διαχείρισης. Αυτή είναι δεδομένη, αλλά ο πρωθυπουργός κατάφερε σε μεγάλο βαθμό να προβάλει και την άλλη όψη: το γεγονός ότι οι αγορές κερδοσκοπούν σε βάρος των αδύνατων κρίκων κατά τρόπο που υπονομεύουν τη διεθνή οικονομία.

Tου Σταυρου Λυγερου-Καθημερινή

Ο Γιώργος Παπανδρέου είναι οπαδός της «διπλωματίας ανοιχτού πεδίου» και όχι της «διπλωματίας χαρακωμάτων». Το ερώτημα που ετέθη τις προηγούμενες ημέρες είναι εάν τα καλά λόγια που άκουσε, οφείλονται ή όχι σε δεσμεύσεις που ανέλαβε στην Ουάσιγκτον. Με δεδομένη την επιφύλαξη που πάντα επιβάλλεται σε τέτοιες περιπτώσεις, φαίνεται ότι δεν υπήρξε κάτι τέτοιο.

Οι ΗΠΑ επιδιώκουν να κλείσουν το Κυπριακό. Η σπουδή τους δεν πηγάζει από πρωτογενές γεωπολιτικό ενδιαφέρον. Πηγάζει κυρίως από την επιθυμία τους να προωθήσουν την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. Οι Αμερικανοί θέλουν την Τουρκία στην Ε.Ε. για να αποτρέψουν την πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης. Στο πλαίσιο της πάγιας αυτής πολιτικής, η Ουάσιγκτον φοβάται ότι εάν επικρατήσει ο Ντερβίς Ερογλου, οι διακοινοτικές διαπραγματεύσεις θα τιναχθούν στον αέρα. Γι’ αυτό και η κυβέρνηση Ομπάμα ζήτησε από τον Γ. Παπανδρέου να πιέσει με τη σειρά του τον Δημήτρη Χριστόφια να στηρίξει περαιτέρω την υποψηφιότητα Ταλάτ, εκδίδοντας ανακοίνωση ότι στις διαπραγματεύσεις έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος.

Ο Ελληνας πρωθυπουργός υποστηρίζει τη διαδικασία, αλλά εξήγησε ότι η Αθήνα δεν υπαγορεύει πολιτική στη Λευκωσία, όπως υπαγορεύει η Αγκυρα στο τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος. Ο Δημήτρης Χριστόφιας έχει κάνει πολλά για να υποστηρίξει πολιτικοεκλογικά τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, αλλά εισέπραξε ανελαστικότητα στις διαπραγματεύσεις.

Στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών, η κυβέρνηση Ομπάμα επανέλαβε τις πάγιες αμερικανικές θέσεις για μία διευθέτηση στο Αιγαίο, η οποία θα περιορίσει τα κυριαρχικά και διοικητικά δικαιώματα της Ελλάδας και αντιστοίχως θα νομιμοποιήσει ορισμένες από τις χρόνιες τουρκικές διεκδικήσεις. Θεωρώντας ότι η οικονομική κρίση διαμορφώνει ευνοϊκότερο κλίμα, οι Αμερικανοί επανέφεραν την παλιά ιδέα για συνεκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, που θα ανευρεθούν στο Αιγαίο.

Ο Γιώργος Παπανδρέου υποστήριξε ότι σ’ αυτή τη φάση είναι καλύτερο οι δύο πλευρές να αναζητήσουν μόνες τους συγκλίσεις, επιχείρημα που θεωρήθηκε εύλογο από τους συνομιλητές του. Κατά συνέπεια, οι εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά θα κριθούν κυρίως στις συνομιλίες κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Τούρκου πρωθυπουργού στην Αθήνα. Η Ουάσιγκτον θεωρεί μεγάλη ευκαιρία το γεγονός ότι στην ηγεσία των δύο χωρών βρίσκονται οι Παπανδρέου και Ερντογάν.

Η τουρκική πλευρά ζητάει θεσμική διαπραγμάτευση υπό την υψηλή εποπτεία των δύο πρωθυπουργών στο πλαίσιο ενός Συμβουλίου Συνεργασίας. Εχει προτείνει, επίσης, και την υιοθέτηση Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, κάνοντας ειδική αναφορά στην ανάγκη ενός «code conduct» για τα αεροσκάφη. Η Αθήνα δεν τα έχει απορρίψει ρητά, αλλά αντιπροτείνει η διαπραγμάτευση να γίνει στο πλαίσιο των διερευνητικών επαφών στη βάση ορισμένου χρονοδιαγράμματος. Εάν δεν προκύψει συμφωνία, οι διαφορές να παραπεμφθούν στη Χάγη.

Το τρίτο μέτωπο που συζητήθηκε είναι το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων. Οι Αμερικανοί επιδιώκουν να κλείσει μέχρι τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ τον ερχόμενο Νοέμβριο. Προωθούν το όνομα «Βόρεια Μακεδονία», επαναλαμβάνοντας ότι είναι έτοιμοι να αναγνωρίσουν το κράτος με το όνομα που θα συμφωνηθεί. Το ερώτημα είναι εάν η θέση των Αμερικανών υπέρ του ονόματος Βόρεια Μακεδονία εμπεριέχει και την άρση της ελληνικής αντίρρησης για ένταξη της FYROM στο ΝΑΤΟ. Εάν, δηλαδή, ουσιαστικά έχουν υιοθετήσει τον σλαβομακεδονικό ελιγμό, ή εάν θα πιέσουν τα Σκόπια να υιοθετήσουν αυτό το όνομα τουλάχιστον για κάθε διεθνή χρήση.