Σχέδιο συμβιβασμού υπέρ των Σκοπίων

Του Νίκου Μελέτη
Η κυβέρνηση συνεργασίας έκλεισε το δρόμο στις όποιες μεθοδεύσεις  στο Σκοπιανό, καθώς είναι ένα θέμα στο όποιο δεν μπορεί να επιτευχθεί συναίνεση μεταξύ ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΛΑΟΣ.
Εκβιαστικό δίλημμα προκειμένου να περάσει χωρίς αντιδράσεις κλείσιμο του Σκοπιανού, με τρόπο που θα ικανοποιούσε τις αξιώσεις και τη διαπραγματευτική «κόκκινη γραμμή» του κ. Γκρούεφσκι, αποτράπηκε λόγω των πολιτικών εξελίξεων στη χώρα μας, που έφεραν τη ΝΔ και το ΛΑΟΣ να συμμετέχουν στην κυβέρνηση συνεργασίας.
Τώρα ενεργοποιείται το «Σχέδιο Β» που προβλέπει πρακτικά την άσκηση πιέσεων στην Αθήνα προκειμένου να αποδεχτεί τη συνέχιση της ευρωατλαντικής πορείας των Σκοπίων, με την προσωρινή ονομασία FYROM, κάτι που θα σηματοδοτούσε την καθιέρωση πλέον της διπλής ονομασίας.
Ο όλος σχεδιασμός, που είχε ξεκινήσει από μήνες, προέβλεπε τη σύνδεση της απόφασης, που θα εκδώσει τη Δευτέρα το μεσημέρι ώρα Ελλάδας το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης σχετικά με την προσφυγή της ΠΓΔΜ, με τη Σύνοδο Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, που θα συνεδριάσει στις 7 και 8 Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες, και τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την επόμενη ημέρα, και πάλι στις Βρυξέλλες.
Με την Ελλάδα να βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο λόγω της οικονομικής κρίσης, ήταν εύκολη η πρόβλεψη για το κύμα ασφυκτικών πιέσεων που θα ασκούσαν προς τη χώρα μας σύμμαχοι και εταίροι, εκμεταλλευόμενοι μια απόφαση του Δικαστηρίου, που σε κάθε περίπτωση θα έχει στοιχεία ισορροπίας και θα αποδέχεται σημεία της επιχειρηματολογίας και των δύο πλευρών.
Πολιτικά, το κλίμα ειχε διαμορφωθεί τις τελευταίες εβδομάδες και μήνες, καθώς ουσιαστικά είχαν διακοπεί οι επίσημες ή και παρασκηνιακές επαφές μεταξύ των δύο χώρων και τα Σκόπια είχαν επιδοθεί σε αγώνα δρόμου για να αποσπάσουν δηλώσεις στήριξης της ευρωατλαντικής προοπτικής τους από πολλές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.
Σε ό,τι αφορά στο υπόβαθρο αυτού που θα εμφανιζόταν ως «έντιμος συμβιβασμός», είχε προηγηθεί η δέσμευση του τότε πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου προς τους Αμερικανούς –όπως είχε αποκαλυφθεί από τον ιστότοπο WikiLeaks– ότι η λύση την οποία θα αποδεχτεί η Ελλάδα δεν θα αφορά ούτε στη γλώσσα ούτε στην εθνότητα, ενώ δεν ήταν σαφής η ερμηνεία που έδινε η ελληνική κυβέρνηση στον όρο «ergaomnes» και αν η νέα ονομασία θα αντικαθιστούσε υποχρεωτικά σε κάθε διεθνή χρήση την ονομασία FYROM ή «Μακεδονία».
Εντελώς... συμπτωματικά, τα τελευταία δύο χρόνια ο κ. Γκρούεφσκι, έχοντας αντιληφθεί τα μηνύματα της Αθήνας, έθετε ως «κόκκινη γραμμή του» όχι τη διατήρηση της ονομασίας «Μακεδονία» για κάποιες διεθνείς χρήσεις, αλλά τη «διατήρηση της μακεδονικής ταυτότητας και γλώσσας». Κάτι που θα εμφάνιζε και ο ίδιος ως «θρίαμβο» στο εσωτερικό.

Στο Δικαστήριο της Χάγης η απόφαση
Η έκδοση μιας απόφασης από το Δικαστήριο της Χάγης που θα δικαίωνε, σε ορισμένα σημεία της, την προσφυγή των Σκοπίων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, αν όχι για την αποδοχή εκ μέρους της Ελλάδας μιας συμφωνίας όπως περιγράφηκε ανωτέρω, αλλά τουλάχιστον για να γίνει ένα βήμα μπροστά στην κατεύθυνση που από τις παραμονές της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι κινήθηκε η αμερικανική πλευρά, προτείνοντας την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ με την προσωρινή ονομασία «FYROM» και την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ με την ίδια προσωρινή ονομασία.
Τα νέα δεδομένα, όμως, που δημιουργήθηκαν στην Αθήνα με την κυβέρνηση συνεργασίας κλείνουν κάθε δρόμο σε μια τέτοια μεθόδευση, καθώς στο μοναδικό ίσως θέμα στο όποιο δεν μπορεί να επιτευχθεί συναίνεση μεταξύ ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΛΑΟΣ είναι προφανές ότι είναι το Σκοπιανό.
Σε ό,τι αφορά στη Χάγη, η απόφαση θα εκφωνηθεί σε ανοιχτή δημόσια συνεδρίαση τη Δευτέρα στις 10:00 π.μ. (τοπική ώρα) ενώπιον των εκπροσώπων των δύο χώρων –την Ελλάδα εκπροσωπεί ο πρέσβης Γ. Σαββαΐδης και η επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας του ΥΠΕΞ κυρία Μ. Τελαλιάν–, και αργά το απόγευμα μάλιστα θα είναι διαθέσιμη στο κοινό όχι μόνο η απόφαση, αλλά και όλο το σκεπτικό του Δικαστηρίου.
Ενδεικτικό πάντως είναι ότι στην επίσημη ανακοίνωση για την ημέρα έκδοσης της απόφασης το Δικαστήριο περιγράφει συνοπτικά τις θέσεις των δύο «αντιδίκων» με την ΠΓΔΜ να ζητά:
• την απόρριψη του ελληνικού αιτήματος για αναρμοδιότητα του Δικαστηρίου,
• την αποδοχή από το Δικαστήριο ότι η Ελλάδα παραβίασε τους όρους του άρθρου 11, παρ. 1 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας και, τέλος,
• να «διατάξει τον εναγόμενο να λάβει άμεσα όλα τα αναγκαία βήματα για να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις από το άρθρο 11, παρ. 1 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, να άρει εμπόδια και να απέχει από την έγερση νέων είτε ευθέως είτε εμμέσως στην ένταξη του αιτούντος στο ΝΑΤΟ και σε κάθε άλλο διεθνή ή περιφερειακό οργανισμό, του οποίου ο εναγόμενος είναι μέλος , υπό συνθήκες όπου ο αιτούμενος θα αναφέρεται σε αυτούς τους οργανισμούς με τον τρόπο που περιγράφεται στην παρ. 2 της απόφασης 817 του ΣΑ (1993).
Η ελληνική πλευρά ζητά από το Δικαστήριο να αποφανθεί ότι είναι αναρμόδιο για την εξέταση της αίτησης των Σκοπίων και να τη χαρακτηρίσει μη αποδεκτή. Σε περίπτωση που το Δικαστήριο αποφασίσει ότι είναι αρμόδιο να εκδικάσει την υπόθεση, τότε η Αθήνα ζητά να απορριφθεί η αίτηση της ΠΓΔΜ ως αβάσιμη.
Διπλωματικές πηγές που έχουν άμεση σχέση με την υπόθεση εξέφραζαν συγκρατημένη αισιοδοξία, τονίζοντας ότι πρέπει να αναμένεται μια ισορροπημένη απόφαση, η οποία θα δέχεται εν μέρει τη σκοπιανή επιχειρηματολογία, αλλά δεν θα φτάνει στο σημείο να ζητά ρητά από την Ελλάδα την αλλαγή πολιτικής στάσης στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ.
Από τη διατύπωση, πάντως, και της ανακοίνωσης του Δικαστηρίου, προκύπτει ένα ερώτημα για το τι θα συμβεί εάν πράγματι οι δικαστές προβάλλουν ιδιαίτερα μια πτυχή της όλης υπόθεσης που παραπέμπει στην ένταξη της χώρας αυτής σε διεθνείς οργανισμούς με την ονομασία FYROM. Μια τέτοια εξέλιξη θα φέρει σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση την ελληνική κυβέρνηση, καθώς, εάν υποκύψει στο κύμα πιέσεων που θα εκδηλωθούν, θα έχει παραδώσει ένα βασικό και πιθανόν τελευταίο «διπλωματικό όπλο» που διαθέτει για να πετυχει μια πραγματικά συμβιβαστική λύση.
Σε ό,τι αφορά, μάλιστα, στο ΝΑΤΟ, υπενθυμίζεται ότι σήμερα η Αθήνα δεν διαθέτει, τουλάχιστον στο βαθμό που θα ήθελε, το «ανάχωμα» της Γαλλίας και του Νικολά Σαρκοζί, ο οποίος στη Σύνοδο Κορυφής του Βουκουρεστίου διαδραμάτισε αποφασιστικό ρόλο για την απόρριψη της αίτησης ένταξης των Σκοπίων στη Συμμαχία με τη συνταγματική ονομασία τους.
Στο κλίμα αυτό κινήθηκε και η επιστολή που έστειλε τη Δευτέρα στον Λουκά Παπαδήμο ο Σκοπιανός πρωθυπουργός Ν. Γκρούεφσκι, που πολύ απλά ζητά από την Ελλάδα να δώσει το «πράσινο φως» για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με τη «FYROM» και, παράλληλα, να συνεχίζονται οι συνομιλίες για την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας.
Εάν γίνει αποδεκτή η ένταξη σε διεθνείς οργανισμούς ως «FYROM», θα πρόκειται τελικά για μια τακτική αλλά ουσιαστική νίκη της σκοπιανής πλευράς, καθώς θα γίνει ένα ακόμη ουσιαστικό βήμα στην εμπέδωση της διπλής ονομασίας..
Περιοδικό "Επίκαιρα"