Η άγνωστη σχέση Παπαδήμου - Ντράγκι

Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι παλιοί γνώριμοι από την εποχή που σπούδαζαν στο ΜΙΤ στα μέσα της δεκαετίας του 1970. Αμφότεροι «πνευματικά παιδιά» του νομπελίστα κεϊνσιανού οικονομολόγου Φράνκο Μοντιλιάνι, καλούνται σήμερα να διαχειριστούν τη μονεταριστική κρίση στην Ευρώπη. Κλήθηκαν και οι δύο να αντιμετωπίσουν το «τέρας» της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, ο ένας από τη θέση του πρωθυπουργού της Ελλάδας, της πρώτης χώρας στην Eυρωζώνη που υπήχθη σε καθεστώς μνημονίου, και ο άλλος από τη θέση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ωστόσο, πέρα από το κοινό παρόν, ο 64χρονος Λουκάς Παπαδήμος και ο συνομίληκός του, επίσης 64χρονος, Μάριο Ντράγκι, έχουν και κοινό... παρελθόν, άγνωστο στο ευρύ κοινό. Σύμφωνα με το «Έθνος της Κυριακής», και οι δύο πέρασαν τη δεκαετία του 1970 ως μεταπτυχιακοί ερευνητές από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (MIT), όπου πραγματοποίησαν διδακτορική διατριβή υπό την επίβλεψη του ιδίου καθηγητή, του (μετέπειτα νομπελίστα) κεϊνσιανού Ιταλού οικονομολόγου Φράνκο Μοντιλιάνι (1918-2003). Αγαπημένοι μαθητές του «μέντορα» Μοντιλιάνι (αλλά και του επίσης νομπελίστα κεϊνσιανού Αμερικανού οικονομολόγου Ρόμπερτ Σόλοου), έλαβαν το διδακτορικό τους πτυχίο περίπου την ίδια περίοδο, ο Ντράγκι το 1976 και ο Παπαδήμος το 1977. Κρίνοντας από τις πρόσφατες εξελίξεις, είναι εντυπωσιακό πώς τα φέρνει μερικές φορές η ζωή τα πράγματα. Πλέον, εν έτει 2011, τα «πνευματικά παιδιά» ενός από τους πιο φημισμένους κεϊνσιανούς βρίσκονται αντιμέτωπα με μια μονεταριστική κρίση κολοσσιαίων διαστάσεων. Συστατική επιστολή Συγκεκριμένα, ο Παπαδήμος, του οποίου το όνομα φιγουράρει δίπλα σε αυτό του Μοντιλιάνι σε ουκ ολίγες μελέτες και δημοσιεύσεις, είχε στο παρελθόν χαρακτηρίσει τον Ιταλό νομπελίστα «φίλο και εξαιρετικό οικονομολόγο» και είχε αναγνωρίσει πως αυτός τον επηρέασε στον «αναλυτικό τρόπο» με τον οποίο προσεγγίζει την οικονομία. Από την πλευρά του, ο Φράνκο Μοντιλιάνι λέγεται πως έδωσε στον Παπαδήμο συστατική επιστολή στην οποία έγραφε: «Ηταν ο καλύτερος φοιτητής μου». Αν και θιασώτης μιας οικονομικής πολιτικής την οποία ο ίδιος χαρακτηρίζει «εκλεκτική», ο νέος Έλληνας πρωθυπουργός εξακολουθεί να κουβαλάει μέσα του κάποια ψήγματα κεϊνσιανισμού (πραγματισμού, ευλυγισίας, αναπτυξιακής πολιτικής και ενίσχυσης ή τουλάχιστον προάσπισης της ζήτησης ενάντια στις γερμανικές αντιπληθωριστικές εμμονές), τα οποία, για πολλούς, αποτελούν και το μοναδικό εφικτό μέσο εξόδου από την τρέχουσα κρίση του νεοφιλελευθερισμού. Όσο για τις σχέσεις μεταξύ Παπαδήμου και Ντράγκι, οι δύο άνδρες γνωρίστηκαν στη Μασαχουσέτη στα μέσα της δεκαετίας του 1970 για να χαθούν εν συνεχεία για μερικά χρόνια και να ξανασυναντηθούν στα μέσα της δεκαετίας του 1990 στην Επιτροπή των Διοικητών των Κεντρικών Τραπεζών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (την περίοδο εκείνη ο Παπαδήμος ήταν διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και ο Ντράγκι γενικός διευθυντής του ιταλικού υπουργείου Οικονομικών). Μάλιστα, λέγεται πως ο Μάριο Ντράγκι ήταν ο πρώτος που τηλεφώνησε στον Έλληνα οικονομολόγο στις 10 Νοεμβρίου για να τον συγχαρεί για την ανάληψη της πρωθυπουργίας. Αντιμετώπιση της ανεργίας και ανάπτυξη «Μεγαλωμένοι» με αρχές κεϊνσιανές δίπλα σε κάποιους από τους επιφανέστερους οικονομολόγους του 20ού αιώνα (τον Φράνκο Μοντιλιάνι και τον Ρόμπερτ Σόλοου), ο Λουκάς Παπαδήμος και o Μάριο Ντράγκι ασχολούνται ολόκληρη τη ζωή τους, μεταξύ άλλων, με δύο βασικά ζητήματα: με την ώθηση της απασχόλησης και με την ανάπτυξη της οικονομίας. Συγκεκριμένα, η αντιμετώπιση της ανεργίας είναι ακριβώς το θέμα με το οποίο καταπιάστηκε ο Παπαδήμος στη διδακτορική του διατριβή με τον τίτλο «Βέλτιστη Συνολική Πολιτική για την Απασχόληση» («Optimal Aggregate Employment Policy»), ακριβώς αυτή της οποίας την επίβλεψη είχε ο νομπελίστας κεϊνσιανός Φράνκο Μοντιλιάνι. Στην πορεία, στα χρόνια που ακολούθησαν μετά τη Μασαχουσέτη, ο Παπαδήμος δοκιμάστηκε σε διάφορα κορυφαία πόστα (καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης, οικονομικός εμπειρογνώμων στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, οικονομικός σύμβουλος, υποδιοικητής και εν συνεχεία διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) και ταύτισε το όνομά του με παρεμβάσεις που στόχο είχαν τον περιορισμό του κόστους των κρίσεων. Χαρακτηριστικά, ως διοικητής της ΤτΕ (1994-2002) ο Παπαδήμος έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου προειδοποιώντας για τη φούσκα του χρηματιστηρίου, ενώ ως αντιπρόεδρος της ΕΚΤ (2002-2010) προώθησε μέτρα για την έκτακτη παροχή ρευστότητας στις ευρωπαϊκές τράπεζες (χωρίς τα οποία, σήμερα η κατάσταση στην Ευρώπη θα ήταν ακόμη χειρότερη) και συνέβαλε στη θέσπιση του προγράμματος για τις αγορές κρατικών τίτλων εκ μέρους της ΕΚΤ (ενός προγράμματος το οποίο επανήλθε πρόσφατα σε ισχύ προκειμένου να ανακοπεί η εκτίναξη της απόδοσης των ιταλικών ομολόγων).
http://www.real.gr