Συνέντευξη του Χρήστου Ροζάκη στη Σοφία Παπαϊωαννου
Οι διερευνητικές επαφές με την Τουρκία φαίνεται να έχουν αποδώσει καρπούς
Ατυχείς οι τουρκικές θέσεις για το Καστελλόριζο
Διαφέρει η περίπτωση της Κύπρου
Ο Χρήστος Ροζάκης, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών και ομότιμος καθηγητής του Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, θεωρεί ότι είναι λάθος να αναδεικνύουμε το θέμα της
ΑΟΖ όταν εδώ και 40 χρόνια δεν έχουμε λύσει το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας με τους Τούρκους. Θεωρεί ότι η Κύπρος κατάφερε να υπογράψει ΑΟΖ με τους γείτονες διότι οι πολιτικές και γεωγραφικές συνθήκες ήταν διαφορετικές στην Κύπρο απ’ ό, τι στην Ελλάδα, η οποία δεν έχει υπογράψει ΑΟΖ με καμία χώρα. Ο για χρόνια αντιπρόεδρος του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και σήμερα πρόεδρος του Διοικητικού Δικαστηρίου του Συμβουλίου της Ευρώπης εξηγεί το ζήτημα που μπορεί να προκύψει με τα νησιά μας και το Καστελλόριζο στο Δικαστήριο της Χάγης, αλλά και τι σημαίνει η συμφωνία της Τουρκίας με το ψευδοκράτος για ΑΟΖ βόρεια της Κύπρου.
ΑΟΖ όταν εδώ και 40 χρόνια δεν έχουμε λύσει το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας με τους Τούρκους. Θεωρεί ότι η Κύπρος κατάφερε να υπογράψει ΑΟΖ με τους γείτονες διότι οι πολιτικές και γεωγραφικές συνθήκες ήταν διαφορετικές στην Κύπρο απ’ ό, τι στην Ελλάδα, η οποία δεν έχει υπογράψει ΑΟΖ με καμία χώρα. Ο για χρόνια αντιπρόεδρος του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και σήμερα πρόεδρος του Διοικητικού Δικαστηρίου του Συμβουλίου της Ευρώπης εξηγεί το ζήτημα που μπορεί να προκύψει με τα νησιά μας και το Καστελλόριζο στο Δικαστήριο της Χάγης, αλλά και τι σημαίνει η συμφωνία της Τουρκίας με το ψευδοκράτος για ΑΟΖ βόρεια της Κύπρου.
– Πότε και για ποιο λόγο αναδεικνύεται το θέμα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης;
– Η ΑΟΖ ουσιαστικά υιοθετείται ως μία νέα θαλάσσια ζώνη από το 1982 με τη θέσπισή της από τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο των Θαλασσών. Παρά το γεγονός ότι εμφανίζεται μέσα στη δεκαετία του ’80, η Ελλάδα παραμένει σταθερή στη θέση ότι το μοναδικό θέμα στα ελληνοτουρκικά είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, κάτι που διατρέχει και όλη την περίοδο των διερευνητικών επαφών και που η Τουρκία έχει αναγνωρίσει με μικρές αποκλίσεις – όπως η επιμονή της στην ύπαρξη γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο. Πολύ πρόσφατα, και όχι μέσα από τις επίσημες ανταλλαγές των δύο χωρών αλλά μέσα από δημοσιογραφικές και επιστημονικές παρεμβάσεις, εγείρεται το θέμα της ΑΟΖ μέσα στη λογική ότι παρέχει ορισμένες δυνατότητες στην Ελλάδα που διευκολύνουν το ξεπέρασμα των θέσεων της Τουρκίας αναφορικά με την υφαλοκρηπίδα. Πρόσφατα επίσης η άποψη ότι η Ελλάδα πρέπει να διεκδικήσει ΑΟΖ έχει υιοθετηθεί και από τμήμα του πολιτικού κόσμου.
Έρευνες για υδρογονάνθρακες
– Αν η Ελλάδα θέλει να κάνει έρευνες για πετρέλαιο ή φυσικό αέριο στη θάλασσά της χρειάζεται να έχει οριοθετήσει ΑΟΖ;
– Οχι. Είναι σαφές αυτό και νομίζω όλοι το γνωρίζουμε, η υφαλοκρηπίδα είναι η νομική βάση πάνω στην οποία μπορεί κανείς να προχωρήσει σε εκμετάλλευση και εξερεύνηση των θαλάσσιων πόρων. Μάλιστα, η ίδια σύμβαση του 1982, η οποία καθιερώνει την ΑΟΖ, λέει με ακρίβεια ότι όλες οι ρυθμίσεις που αφορούν την εκμετάλλευση και εξερεύνηση του βυθού και του υπεδάφους της ΑΟΖ είναι ρυθμίσεις οι οποίες αντλούνται από τις αντίστοιχες νομοθετικές διατάξεις για την υφαλοκρηπίδα. Δηλαδή ουσιαστικά η ΑΟΖ, οι ρυθμίσεις της ΑΟΖ, παραπέμπουν στις ρυθμίσεις της υφαλοκρηπίδας.
– Γιατί η Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να οριοθετήσει ΑΟΖ με καμία γειτονική χώρα;
– Πράγματι η Ελλάδα δεν έχει οριοθετήσει ΑΟΖ με καμία γειτονική χώρα. Εχει μόνο οριοθετήσει την υφαλοκρηπίδα με την Ιταλία, τριάντα και πλέον χρόνια, και έχει επίσης προχωρήσει σε συμφωνία με την Αλβανία, η οποία, όμως, είχε μία περίεργη εξέλιξη (σ. σ.: ακυρώθηκε από το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας, ίσως με τουρκική παρέμβαση). Με την Τουρκία, τόσο για το Αιγαίο όσο και για την Ανατολική Μεσόγειο, η Ελλάδα δεν έχει ζητήσει επίσημα οριοθέτηση, προφανώς γιατί θεωρεί ότι είναι προτιμότερο να συνεχίσει να διεκδικεί την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας κι ότι αυτό το αίτημά της ικανοποιεί τα μείζονα συμφέροντά της.
– Είναι αλήθεια ότι οι Τούρκοι παρεμβαίνουν στις διαπραγματεύσεις της Ελλάδας για ΑΟΖ με τις γειτονικές χώρες και παράλληλα έχουν πει ότι αν ανακηρύξει η Ελλάδα ΑΟΖ στο Αιγαίο τότε θα σταματήσουν οι διερευνητικές επαφές ανάμεσα στις δύο χώρες;
– Δεν έχω την αναγκαία επίσημη πληροφόρηση για να υποστηρίξω ή να απορρίψω αυτές τις απόψεις. Δεν θα ήταν παράδοξο η Τουρκία να είχε προχωρήσει σε τέτοιου είδους διαβήματα στις χώρες με τις οποίες η Ελλάδα θα μπορούσε να οριοθετήσει ΑΟΖ. Και νομίζω ότι είναι ευκρινές ότι δεν θα επιθυμούσε οριοθετήσεις που είτε θα αποτελούσαν πρόκριμα για ελληνικό αίτημα οριοθέτησης είτε θα μπορούσαν να επηρεάσουν περιοχές όπου η ίδια θεωρεί ως περιοχές δικών της συμφερόντων.
– Η Τουρκία ως αντίποινα των ερευνών της Κύπρου στο Οικόπεδο 12 υπέγραψε πριν από δύο μήνες συμφωνία οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας με το ψευδοκράτος. Τι σημασία μπορεί να έχει αυτή η κίνηση σε σχέση με την υφαλοκρηπίδα της Κύπρου;
40 χρόνια διαπραγματεύσεις
– Εσείς από την εμπειρία σας πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα μπορέσει να οριοθετήσει ΑΟΖ στο Αιγαίο;
– Η Ελλάδα έχει ξεκινήσει ουσιαστικά αυτήν την προσπάθεια οριοθέτησης των ζωνών από το ’74 και μετά, μετά την πτώση της δικτατορίας, από την κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή. Μιλάμε δηλαδή για κοντά 40 χρόνια διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, παρά τις τελευταίες διαπραγματεύσεις –που έχουν πάρει διαφορετικές διαστάσεις κάθε φορά– δεν έχουν υπάρξει αποτελέσματα. Κι αυτό ούτε για το θέμα της επέκτασης των ορίων της αιγιαλίτιδας ζώνης, που σημειωτέον είναι μονομερές δικαίωμα της Ελλάδας και δεν χρειάζεται συμφωνία με την Τουρκία, ούτε σε ό, τι αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας που χρειάζεται, βέβαια, συμφωνία με τη γειτονική χώρα. Και τούτο γιατί αυτές οι κινήσεις προσκρούουν σε αντιρρήσεις της Τουρκίας αναφορικά με την αιγιαλίτιδα και σε διαφορετικές προσεγγίσεις σχετικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Πάντως, οι διερευνητικές επαφές φαίνεται να έχουν αποδώσει καρπούς. Σε αυτό το στάδιο που βρίσκονται διερωτάται κανείς αν είναι η κατάλληλη στιγμή να προσθέσουμε ένα νέο στοιχείο στις διαπραγματεύσεις ή μήπως θα ήταν σκόπιμο να ολοκληρωθεί η ρύθμιση των εκκρεμοτήτων με την αιγιαλίτιδα και την υφαλοκρηπίδα. Δεν απαλλοτριώνουμε τίποτα, αλλά προσδιορίζουμε τις προτεραιότητές μας σύμφωνα με τα πραγματικά μας συμφέροντα. Εξάλλου, καμιά φορά, το καλύτερο είναι εχθρός του καλού.
Τα κριτήρια της Χάγης για τα νησιά
– Ποια η σημασία του συμπλέγματος του Καστελλόριζου και γιατί έχει δημιουργηθεί πρόβλημα στις διαπραγματεύσεις;
– Το πρόβλημα είναι η ατυχής, κατά τη γνώμη μου, αντίληψη της Τουρκίας ότι το Καστελλόριζο στερείται παντελώς υφαλοκρηπίδας και κατά προέκταση οικονομικής ζώνης. Λέω ατυχής γιατί φαντάζομαι πως το κεντρικό επιχείρημα των Τούρκων όταν υποστηρίζουν κάτι τέτοιο είναι ότι η εγγύτητα του Καστελλόριζου προς τις τουρκικές ακτές δημιουργεί μια κατάσταση πραγμάτων, η οποία αποκλείει στο Καστελλόριζο να έχει τη δική του υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ και απορροφείται το σύμπλεγμα των νησιών αυτών από την ευρύτητα των τουρκικών ακτών. Αυτό δεν στηρίζεται πουθενά στη νομολογία. Η Τουρκία φαίνεται να ισχυρίζεται ότι το Καστελλόριζο στερείται υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ και ότι δικαιούται μόνο μια στενή ζώνη 12 ν.μ. για όλες τις χρήσεις. Η θέση αυτή φαίνεται να εδράζεται σε μια εσφαλμένη ανάγνωση της διεθνούς νομολογίας (ιδιαίτερα της διαιτητικής απόφασης για τα νησιά της Μάγχης) και στην εφαρμογή της σε γεωγραφικές συνθήκες τελείως διαφορετικές από αυτές της εν λόγω υπόθεσης.
Δεύτερον, οι θαλάσσιες ζώνες της περιοχής δεν προσδιορίζονται μόνο από το Καστελλόριζο, προσδιορίζονται και από τη Ρόδο –θα μιλήσω μόνο για τα μεγάλα νησιά–, την Κάρπαθο και την Κρήτη. Δηλαδή υπάρχει, αν κοιτάξετε τη γεωγραφία της περιοχής, ένα τόξο από την Κρήτη μέχρι το Καστελλόριζο που δημιουργεί μία περιοχή διείσδυσης της Ελλάδας στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Αρα και αυτό το επιχείρημα της Τουρκίας είναι έωλο και δεν μπορεί κανείς το χρησιμοποιήσει εύκολα ενώπιον ενός Δικαστηρίου το οποίο αναμφίβολα θα παρέμβει και κάποια στιγμή θα δει αυτές τις περιπτώσεις – αν παρέμβει ποτέ. Εκεί πια θα καταδειχθεί και η βαρύτητα που έχει η δική μας συμμετοχή με τα νησιά μας στο τι ακριβώς δικαιούμαστε. Διότι ένα είναι το θέμα του ότι δικαιούμαστε και άλλο είναι το θέμα του πόσο δικαιούμαστε. Είμαι κατηγορηματικός: η θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αποδίδει υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ στην Ελλάδα τόσο λόγω της παρουσίας του Καστελλόριζου, όσο και λόγω της παρουσίας της αλυσίδας των νησιών Ρόδου, Καρπάθου και Κρήτης, οι ακτές των οποίων αποτελούν γραμμές βάσης για οριοθέτηση όλων των θαλασσίων ζωνών.
Η επήρεια της έκτασης
– Αν η Ελλάδα πήγαινε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για το θέμα του Καστελλόριζου, τι πιστεύετε ότι θα ήταν η απόφαση;
– Κατά τη γνώμη μου, το Διεθνές Δικαστήριο θα θεωρήσει ότι όλα τα ελληνικά νησιά που γειτονεύουν με τις θάλασσες της Ανατολικής Μεσογείου απολαμβάνουν τόσο υφαλοκρηπίδας, όσο και ΑΟΖ. Το ζήτημα δεν είναι αν απολαμβάνουν τέτοια δικαιώματα, αλλά ποια είναι η έκτασή τους. Με άλλα λόγια, ποια επήρεια έχουν τα ελληνικά νησιά στη θαλάσσια προβολή τους. Στο σημείο αυτό, το δικαστήριο θα εφάρμοζε ορισμένα κριτήρια οριοθέτησης, όπως λ.χ. το ανάλογο μήκος των ακτών των κρατών που βρίσκονται στην περιοχή.
Το πιο βασικό σκέλος είναι πως το Διεθνές Δικαστήριο θα πει ότι η Ελλάδα έχει υφαλοκρηπίδα στην περιοχή και φυσικά και ΑΟΖ. Από εκεί και πέρα, τι κατανομή θα κάνει, πρώτα θα εξαρτηθεί από το ποιοι θα πάνε στο Δικαστήριο. Αλλη θα είναι η ζώνη που θα κατανεμηθεί ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Αίγυπτο, άλλη η ζώνη που θα κατανεμηθεί ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Κύπρο και άλλη με την Τουρκία. Εάν μας ενδιαφέρει με την Τουρκία που είναι το κρίσιμο σημείο, εκεί θα χρησιμοποιήσει μια σειρά από κριτήρια. Το Διεθνές Δικαστήριο έχει μια νομολογία πίσω του, η οποία λίγο-πολύ έχει προσδιορίσει την επήρεια των νησιών.
Οι διαφορές Ελλάδας και Κύπρου
– Γιατί η Ελλάδα δεν έχει υπογράψει ΑΟΖ ούτε με την Κύπρο;
– Προς το παρόν δεν έχει υπάρξει επίσημη πρωτοβουλία για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Μια συμφωνία οριοθέτησης, πάντως, με την Κύπρο θα πρέπει προσεκτικά να λάβει υπόψη της τα ανάλογα δικαιώματα που υπάρχουν στην περιοχή τόσο της Αιγύπτου όσο και της Τουρκίας, για να αποφευχθούν τριβές με τις γειτονικές χώρες. Το ιδανικό θα ήταν να μπορούσε να υπάρξει μια συνολικότερη συμφωνία με τις ενδιαφερόμενες χώρες. Κάτι που μοιάζει, όμως, ουτοπικό λόγω των υφιστάμενων πολιτικών δυσκολιών (όπως, λ.χ., η μη αναγνώριση της Κύπρου από την Τουρκία). Σε κάθε περίπτωση, αν υπάρξουν διαφωνίες, έχουμε τα διεθνή δικαιοδοτικά όργανα, στα οποία μπορούμε να καταφύγουμε.
Οι γεωγραφικές συνθήκες
– Παράλληλα, βλέπουμε ότι η Κύπρος έχει καταφέρει να οριοθετήσει ΑΟΖ με τρεις γειτονικές της χώρες, ενώ η Ελλάδα δεν έχει οριοθετήσει με καμία. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;
– Το έδαφος ήταν πρόσφορο, οι γεωγραφικές συνθήκες ήταν εύκολες, αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε, δηλαδή δεν είχαν Αιγαίο μπροστά τους οι Ισραηλινοί και οι Κύπριοι, ή οι Αιγύπτιοι, είχαν μια θάλασσα ανοιχτή, περιορισμένη σε σχέση με τα 400 μίλια αλλά ανοιχτή, χωρίς προσκόμματα ευνοϊκά ή δυσμενή που προκύπτουν από την ύπαρξη νησιωτικών συμπλεγμάτων όπως είναι το Αιγαίο, και προχώρησαν με μεγάλη ευχέρεια και ήταν φυσικά και οι πολιτικές συνθήκες, δηλαδή οι γενικότερες πολιτικές συνθήκες δεν ήταν αρνητικές όπως ήταν στην περίπτωση της Ελλάδας και της Τουρκίας, όπου φυσικά πέραν της υφαλοκρηπίδας υπάρχουν άλλες πάγιες διεκδικήσεις ή συνθήκες που έχουν δημιουργήσει ένα καθεστώς συνεχών κρίσεων, οι οποίες μεγιστοποιούν το τεχνικό πρόβλημα της επίλυσης αυτών των διαφορών και το καθιστούν ένα πρόβλημα–τμήμα ενός συνολικότερου ανάμεσα στις δύο χώρες.
– Ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα στην οριοθέτηση της κυπριακής ΑΟΖ και της ελληνικής ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο;
– Η περίπτωση της οριοθέτησης της κυπριακής ΑΟΖ είναι τελείως διαφορετική από αυτήν της ελληνικής στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Για δύο βασικούς λόγους: Πρώτον, γιατί πραγματοποιήθηκε με συμφωνία με δύο κράτη πρόθυμα να προχωρήσουν σε αυτήν. Δεύτερον, γιατί η οριοθέτηση δεν προσκρούει, παρά οριακά, σε συμφέροντα τρίτων κρατών. Ενώ λοιπόν η Τουρκία δεν έχει κανένα απολύτως δικαίωμα διεκδίκησης στις νότιες θάλασσες της Κύπρου, δεν συμβαίνει το ίδιο με τις δικές μας θάλασσες, όπου η Τουρκία θα διεκδικήσει δικαιώματα, μικρότερης έκτασης αλλά υπαρκτά.
– Γιατί η Κύπρος, που από ό,τι φαίνεται βρήκε φυσικό αέριο, έκανε πρώτα οριοθέτηση της ΑΟΖ με τις γειτονικές χώρες και μετά προχώρησε σε έρευνες;
– Τα τελευταία χρόνια, υπάρχει μια τάση σε πολύ σύγχρονες συμφωνίες να υπάρχει ταυτόχρονα μια ρύθμιση τόσο της υφαλοκρηπίδας, όσο και της ΑΟΖ. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να κάνεις τα ίδια πράγματα στον βυθό και στο υπέδαφος αν έχεις μόνο υφαλοκρηπίδα, σημαίνει ότι εφόσον ορίζεις τελικά την υφαλοκρηπίδα κι εφόσον δεν υπάρχουν αντιρρήσεις, ορίζεις ταυτόχρονα και την υπερκείμενη θάλασσα. Αρα η Κύπρος σήμερα έχει τη δυνατότητα να εκμεταλλευτεί και τον βυθό της και το υπέδαφός της, αλλά έχει και τη δυνατότητα εκμετάλλευσης των άλλων πλουτοπαραγωγικών πόρων που παρέχει η ΑΟΖ, δηλαδή αλιεία, θαλάσσια ρεύματα, ενέργεια από τους ανέμους στην επιφάνεια της θάλασσας και, βέβαια, προστασία του περιβάλλοντος.
Σχόλιο-απάντηση του κ. Παναγιώτη Ήφαιστου στο άρθρο του κ. Ροζάκη περί ΑΟΖ, 11.10.2011
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://infognomonpolitics.blogspot.com/2011/10/blog-post_3371.html
Σημαντική ήταν η παρέμβαση του Κου Σταυρου Λυγερού στην ίδια εκπομπή. Ομως αυτός που πραγματικά κέρδισε τις εντυπώσεις ήταν ο Υφυπουργός Ενέργειας Γιάννης Μανιάτης.Με ένα λόγο καθαρό, τεκμηριωμένο έδειξε πραγματικά ότι η ανακήρυξη ΑΟΖ απο την Ελλάδα δεν θα αργήσει και ότι σε αυτό υπάρχει σύγκλιση πολλών πολιτικών δυνάμεων
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ τοποθέτηση Μανιάτη έδειξε πώς η Ελλάδα συστηματικά και μεθοδικά ανακηρύττει ΑΟΖ αλλά και την κατοχυρώνει έτσι μπορεί εύκολα να υπερκεραστεί ο ύφαλος του Δικαστηρίου της Χάγης.
Η Εμπερία απο τη Κύπρο είναι ότι η ανάμειξη εταιρειών με ισχυρή παγκόσμια θέση είναι δυνατόν να αντισταθμίζει τις οποίες τουρκικές νεοοθωμανικές βλέψεις και να παγώσει τις οποίες μονομερείς ενέργειες που στόχο και σκοπό θα έχουν να συρθείη Ελλάδα σε ένα κυκέωνα διαπραγματευσεων με αυξημένους κινδύνους
Κάτι φαίνεται να κινείται τελικά. Οι παρεμβάσεις όπως αυτές των Μαρκεζίνη, Καρυώτη, Μάζη, Λυγερού, του υποφαινόμενου και μερικών άλλων για ένα ζήτημα βυθισμένο στο μεγάλο τέλμα νομικισμού που κυριαρχεί στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες –και μετά τις σπασμωδικές αντιδράσεις των γνωστών «ευαγών ιδρυμάτων» (και μερικά υβριστικά υπονοούμενα)– φαίνεται να δημιουργείται μια νέα αφετηρία. Θα επανέλθω. Ήδη κάποια τελευταία σχόλια βρίσκονται στην διεύθυνση http://www.ifestosedu.gr/112AOZstrategy.htm. Στην διεύθυνση http://www.ifestosedu.gr/112AOZstrategy.htm επίκειται η ανάρτηση επιστολής προς τους συναδέλφους μου μόλις ολοκληρωθεί το κείμενο που άργησε λόγω μεγάλου φόρτου. Περιορίζομαι λοιπόν σε μερικά μόλις σχόλια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατ’ αρχάς, νομίζω ότι ο εκλεκτός συνάδελφος Χρήστος Ροζάκης, γνωστών νομικοπολιτικών θέσεων στα θέματα του Αιγαίου και του σχεδίου Αναν, μάλλον οπισθοχωρεί (ελαφρώς, αλλά, καλόπιστα, ας το θεωρήσουμε μια καλή αρχή). Ελπίζω σύσσωμη η πολυπληθής κοινότητα των νομικών διεθνολόγων να ξαναδεί το ζήτημα: Είτε να φωτίσει πλήρως και απερίφραστα τις καθαρές νομικές πτυχές –συμπεριλαμβανομένων των παρελθουσών νομικών αποσιωπήσεων, των νομικών παραλήψεων και των πολιτικών συμφραζομένων– για να μπορέσει η πολιτική «ηγεσία» και η επιστημονική κοινότητα των διεθνολόγων των πολιτικών όψεων του διεθνούς συστήματος να διαδραματίσουν τον ρόλο τους χωρίς εξαλλοσύνες και κυρίως χωρίς συνοδοιπορίες με τα γνωστά ιδρύματα προτάσεων πολιτικής.
Ο ΧΡ, όπως σημειώνει η εισαγωγή, «θεωρεί ότι είναι λάθος να αναδεικνύουμε το θέμα της ΑΟΖ όταν εδώ και 40 χρόνια δεν έχουμε λύσει το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας με τους Τούρκους». Επίσης, θεωρεί ότι «παρά το γεγονός ότι εμφανίζεται μέσα στη δεκαετία του ’80, η Ελλάδα παραμένει σταθερή στη θέση ότι το μοναδικό θέμα στα ελληνοτουρκικά είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, κάτι που διατρέχει και όλη την περίοδο των διερευνητικών επαφών και που η Τουρκία έχει αναγνωρίσει με μικρές αποκλίσεις – όπως η επιμονή της στην ύπαρξη γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο». Ο ΧΡ σημειώνει, μεταξύ άλλων: «Δηλαδή ουσιαστικά η ΑΟΖ, οι ρυθμίσεις της ΑΟΖ, παραπέμπουν στις ρυθμίσεις της υφαλοκρηπίδας». «Με την Τουρκία, τόσο για το Αιγαίο όσο και για την Ανατολική Μεσόγειο, η Ελλάδα δεν έχει ζητήσει επίσημα οριοθέτηση, προφανώς γιατί θεωρεί ότι είναι προτιμότερο να συνεχίσει να διεκδικεί την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας κι ότι αυτό το αίτημά της ικανοποιεί τα μείζονα συμφέροντά της».
Δικά μου σχόλια: Λυπάμαι, αλλά τέτοιες νεφελώδεις νομικές δηλώσεις που παραπέμπουν σε νομικισμό ή διάθεση υπεκφυγής, είναι παντελώς αχρείαστες. Ας αφήσουν οι νομικοί, θα έλεγα, άλλους να συμβαδίσουν με την διεθνή πρακτική που διαμορφώνει και το διεθνές δίκαιο. Και η διεθνής πρακτική είναι που ενδιαφέρει.
Θεωρεί ως δεδομένο ότι καλώς ακολουθούσαμε μια κατευναστική
Π. Ήφαιστος www.ifestosedu.gr
(συνεχίζεται)
Β Μέρος
ΑπάντησηΔιαγραφήπολιτική με την Τουρκία και τώρα θέτει κάθε νέο ζήτημα, και μάλιστα ζωτικό και γιγαντιαίο όπως ο υποθαλάσσιος πλούτος που αρχίζει από το κεντρικό Αιγαίο μέχρι την Κύπρο, υπό την αίρεση της τουρκικής αναθεωρητικής βουλιμίας.
Ο εκλεκτός συνάδελφος νομίζω, ιδιαίτερα αν λάβουμε τις πυκνές πολιτικές δραστηριότητές του, μάλλον ξέρει κάτι περισσότερο από το «προφανώς».
Λέει επίσης: «Η Τουρκία αρνείται ότι η Ελεύθερη Δημοκρατία της Κύπρου έχει καν υφαλοκρηπίδα και οικονομική ζώνη δυτικά του νησιού, δηλαδή από τη μεριά της Πάφου προς τη Δύση». Αυτό στα αυτιά των νομικών έπρεπε να είναι καμπάνα για το γεγονός θέλει να μας εγκλωβίσει στο casus belli της. Αντί λοιπόν να κουβαλούν νερό στον μύλο της Τουρκίας, κάποιοι, ας απαντήσουν το τι εμποδίζει την Ελλάδα να υιοθετήσει στάση την οποία όλα τα κράτη τηρούν. Δεν κατανοούν ότι εγκλωβίζουν έτσι την Ελλάδα στα πλοκάμια του τουρκικού αναθεωρητισμού επί ενός ζητήματος μείζονος εθνικού συμφέροντος και συνάμα μείζονος ζητήματος εφαρμογής της διεθνούς νομιμότητας!
Επίσης: «Είμαι κατηγορηματικός: η θαλάσσια περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αποδίδει υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ στην Ελλάδα τόσο λόγω της παρουσίας του Καστελλόριζου, όσο και λόγω της παρουσίας της αλυσίδας των νησιών Ρόδου, Καρπάθου και Κρήτης, οι ακτές των οποίων αποτελούν γραμμές βάσης για οριοθέτηση όλων των θαλασσίων ζωνών.» Σημειώνω το «και ΑΟΖ» και διερωτάται κανείς κατά πόσο θα μας τρελάνουν κάποιοι νομικοί διεθνολόγοι. Είναι ή δεν είναι το ίδιο πράγμα, όπως λένε, η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα;
Σταματώ εδώ και θα επανέλθω. Προσθέτω μόνο ότι για τι ευνοϊκές συνθήκες μιλά ο κ συνάδελφος αναφορικά με την Κύπρο κα συγκριτικά με την Ελλάδα! Επειδή νομίζω δεν θα αρνηθεί ότι το ζήτημα είναι εν τέλει πολιτικό, διερωτώμαι κατά πόσο ήταν πιο εύκολο ή πιο δύσκολο για την Κύπρο να ασκήσει τα κυριαρχικά δικαιώματά της σε σύγκριση με την Ελλάδα. Ερωτώ, επίσης: Η Κύπρος άσκησε τα δικαιώματά της μόνο «στις νότιες θάλασσες» ή και γύρω-γύρω από το νησί, συνολικά; Απλά ερωτώ.
Π. Ήφαιστος www.ifestosedu.gr
Στην τελευταία φράση του μηνυματος που έστειλα πριν λίγο, γράφω: "Ερωτώ, επίσης: Η Κύπρος άσκησε τα δικαιώματά της μόνο «στις νότιες θάλασσες» ή και γύρω-γύρω από το νησί, συνολικά; Απλά ερωτώ."
ΑπάντησηΔιαγραφήΑπλά, για διευκρινιστικούς λόγους αναφέρωφ ότι το ερώτημα αφορά μόνο την νομική κατοχύρωση.
Π. Ήφαιστος www.ifestosedu.gr
Ισως οι υπερασπιστές της αναβλητικότητας, να θεωρούν ότι έτσι διασφαλίζεται "ησυχία" στο ελληνοτουρκικό τοπίο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗσυχία όμως, που η μεν Τουρκία σε δεδομένη στιγμή, δεν θα διστάσει να τινάξει στον αέρα, αν κρίνει ότι τη συμφέρει. Και τότε, θα χαθεί η ησυχία αλλά και η ευκαιρία για μας, ίσως ανεπιστρεπτί όπως χάσαμε τόσες άλλες.
Η φοβική στάση, πότε μας βγήκε σε καλό;
Ελίνα
Σαφῶς ἡ ἰσχὺς τὴς Τουρκίας εἶναι ἀνασχετικὸς παράγων, ὅμως ὁ χειρότερος παράγων ποὺ ἐπὶ χρόνια κατατρώγει τὴν ἑλληνικὴ ἰσχύ, εἶναι ἡ πολιτικὴ κατευνασμοῦ πρὸς τὴν Τουρκία.
ΑπάντησηΔιαγραφήἈπὸ προέρχεται λοιπὸν ἡ ἑλληνικὴ πολιτικὴ κατευνασμοῦ;
Ἰσως ἀπὸ τὴν μέχρι τώρα καλοπέραση ὅλων μὲ δανεικά. Τὸ τέλος τοῦ Ψυχροῦ Πολέμου δὲν ἐκτιμήθηκε σωστά, ἀποτέλεσμα: Ἡ ἀλλαγὴ τῆς γεωπολιτικῆς καταστάσεως στὴν περιοχὴ δὲν ἔφερε ἀντίστοιχη ἀλλαγὴ στὴν ὑψηλὴ στρατηγικὴ τῆς Ἑλλάδος. Ἔτσι σιγά - σιγὰ ἡ πολιτικὴ κατευνασμοῦ φαντάζει ὡς ἡ μόνη διέξοδος.
Λάθος, τὸ τέλος τοῦ δανεισμοῦ σηματοδοτεῖ μία νέα περίοδο πολιτικῶν ἀλλαγῶν στὴν Ἑλλάδα λόγω ἀνάγκης καὶ πιστεύω κάτι καλὸ θὰ βγῆ ἀπὸ αὐτό.
@Ακρίτας
ΑπάντησηΔιαγραφήΓράφετε: «Η τοποθέτηση Μανιάτη έδειξε πώς η Ελλάδα συστηματικά και μεθοδικά ανακηρύττει ΑΟΖ αλλά και την κατοχυρώνει έτσι μπορεί εύκολα να υπερκεραστεί ο ύφαλος του Δικαστηρίου της Χάγης».
>>> Σημειώστε τα ακόλουθα: α) ο κ. Μανιάτης (στο εξαιρετικά εύστοχο άρθρο του, το οποίο αναρτήθηκε και εδώ στον Ινφογνώμονα, με το οποίο αποκαθίστανται πολλές ασάφειες που έχουν δημιουργηθεί για το ιδιαίτερα σοβαρό ζήτημα της ΑΟΖ), αναφέρθηκε στο άρθρο 156 του Νόμου 4001 (Αυγούστου 2011), όπου διευκρινίζεται ότι η Ελλάδα, δεν έχει διακηρύξει (ακόμη) ΑΟΖ, (χρησιμοποιείται μάλιστα στον νόμο η έκφραση «αφ’ ης κηρυχθεί»), β) η Ελλάδα αρύεται των δικαιωμάτων έρευνας και εκμεταλλεύσεως του βυθού και του υποθαλασσίου υπεδάφους των θαλασσών μας, λόγω της Υφαλοκρηπίδας, η οποία βάσει του άρθρου 77(2) (που κωδικοποιεί προ-υφιστάμενο εθιμικό κανόνα), της Συμβάσεως του ΟΗΕ για το Δίκαιο Θαλάσσης 1982 (την έχουμε κυρώσει με τον Νόμο 2321/1995), δεν χρειάζεται διακήρυξη για να υπάρχει, καθόσον ανήκει στα Κράτη ab initio και ipso facto ως γεωλογική συνέχεια των ακτών των εδαφών τους (ηπειρωτικού, νησιαίων και βράχων), γ) ο χάρτης που παρουσίασε ο κ. Μανιάτης στην συνέντευξη στους νέους Φακέλους, περιλαμβάνει την Υφαλοκρηπίδα της δυτικής Ελλάδος (μέρος της οποίας έχει οριοθετηθεί από το 1977 με την Ιταλία) και ο χάρτης αυτός έχει σχεδιαστεί με βάση την μέση γραμμή-ίση απόσταση με τα άλλα Κράτη (εννοείται εδώ με την Αλβανία και με την Λιβύη), σύμφωνα με τις εξαγγελθείσες πρόνοιες του νόμου 4001/2011, δ) η προσφυγή στην Χάγη δεν είναι διαδικασία που μπορεί να αποφευχθεί, εφόσον τα Κράτη με τα οποία δεν έχουμε συμφωνήσει αμοιβαίως αποδεκτή οριοθέτηση, είτε Υφαλοκρηπίδας, είτε ΑΟΖ, εάν εκδοθούν από πλευράς μας άδειες ερευνών και εκμεταλλεύσεως, και εκτιμηθεί από εκείνα πως θίγονται περιοχές της δικαιοδοσίας τους, μπορεί να μας ζητήσουν διάλογο ή διαπραγματεύσεις ή παραπομπή του θέματος σε δικαστική διαδικασία ε) η εμφανισθείσα στον προαναφερθέντα χάρτη νοτιοδυτική περιοχή της Υφαλοκρηπίδας, φάνηκε να έχει σχεδιαστεί με επιμέλεια, ώστε να αποστερεί από την Λιβύη (γιατί στην προκειμένη περίπτωση απ’ ότι κατάλαβα αφορά μόνον εκείνη, όπως έχει σχεδιαστεί ο χάρτης), την δυνατότητα να έχει επιφυλάξεις ή να προβάλλει ένσταση.
Παύλος Γ. Φωτίου
Kε Παύλο χωρίς να διαθέτω το υπόβαθρο ούτε του Κου Παναγιώτη Ηφαιστου αλλά ούτε και το δικό σας η αίσθηση που εγω αποκόμισα απο την συνέντευξη του είναι ότι υπάρχει περισσοτέρων απο μιάς πολιτικών δυνάμεων της Ελλάδας βούληση για ανακήρυξη ΑΟΖ.Το δεύτερο στοιχείο αφορά τον υπερκερασμό του σκοπέλου της Χάγης.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓνωρίζετε πολύ καλά ότι στην πολιτική πολλά λέγονται για να μην γίνουν πράξη και πολλά γίνονται πράξη χωρίς να λέγονται.Γνωρίζετε πολύ καλά ότι η Τουρκία δεν έχει υπογράψει το Δίκαιο της Θάλασσας και ότι ούτε η Ελλάδα ούτε η Τουρκία είναι σε θέση τόσο να αναθεωρήσουν το Διεθνές δίκαιο όσο και να προβούν σε πράξεις αντίθετες προς αυτό.
Παράλληλα ο τρόπος μεταφοράς του φυσικού αερίου του κοιτάσματος Λεβιάθαν, του οικοπέδου 12 στην Ευρώπη θα διαμορφώσει συνθήκες που θα επηρεάσουν τις εξελίξεις στο θέμα αυτό.Για πρώτη φορά γεωστρατηγικά συμφέροντα τόσο μεγάλων Δυνάμεων όσο και περιφερειακών δυνάμεων είναι δυνατόν να συγκερασθούν με ένα τρόπο που να κατοχυρώνουν την θέση μας.
Η Ενεργοποίηση μεγάλων Πολυεθνικών Εταιρειών όπως στο οικόπεδο 12 δημιουργεί το απαραίτητο δίχτυ ασφάλειας απέναντι σε οιασδήποτε μονομερείς ενέργειες ικανές να θίξουν τα Ελληνικά συμφέροντα.
Μπορεί η μέχρι στιγμής διαδικασία να απέχει απο τη άσκηση των δικαιωμάτων της Ελλάδας στο συνολικό θαλάσσιο χώρο όμως τα βήματα εκεί κατατείνουν.
Δεν υπερασπίζομαι τον Κο. Μανιάτη αλλά θεωρώ πως διαμορφώνει τις συνθήκες σε αυτούς που θα τον διαδεχθούν να μπορέσουν να δώσουν στο έργο του την έκταση που αρμόζει στην πατρίδα μας.Θεω΄ρω λοιπόν την προσφορά του υπό το πρίσμα αυτό και θετική και σημαντική.
Τέλος στο θέμα της ΑΟΖ λανθασμένα θεωρείται η Τουρκία ως το μόνο εμπόδιο.Είναι και η Τουρκία αλλά όχι μόνο αυτή
@Ακρίτας
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστώ για την προσοχή που δείξατε στον σχολιασμό μου, ο οποίος, με αφορμή την προηγούμενη παρέμβασή σας, ήθελε να σημειώσει εν συντομία τις νομικές πτυχές της διαφορετικότητας της ΑΟΖ με εκείνη της Υφαλοκρηπίδας, που τόσο πολύ ταλανίζουν την αρθρογραφία και επειδή παρουσιάστηκαν ανάγλυφα στον τελευταίο για την περίπτωση νόμο, αίρεται κατά την γνώμη μου κάθε αμφιβολία αφενός περί της εθνικής θέσεως και αφετέρου επειδή μπορούμε να αντιληφθούμε με ποιες διεθνοδικαιϊκές πρόνοιες μπορεί η Πατρίδα να αξιοποιήσει τους υποθαλάσσιους πόρους της.
Συμφωνώ συνεπώς με πολλά σημεία από όσα επαναφέρατε για συζήτηση και μάλιστα υπερασπίζομαι τις απόψεις που κατέθεσε ο κ. Μανιάτης με το άρθρο του, καθόσον ισορροπούν τις εθνικές απαιτήσεις και προοπτικές για εκμετάλλευση των υποθαλασσίων πόρων, με προσεκτικές και μεθοδευμένες ενέργειες.
Όμως η διαδικασία της Χάγης, δεν βλέπω να απομακρύνεται όταν έχεις να διαπραγματευτείς ειδικά με την Τουρκία. (και άλλωστε γιατί να μην αποτελεί δικό μας πλεονέκτημα, αφού ξέρουμε πολύ καλά την αντίδραση αποδοχής της δικαιοδοσίας του από την γείτονα). Από την άλλη, επειδή έχω και την αντίστοιχη εμπειρία, είμαι επιφυλακτικός να αποδεχτώ ότι για «πρώτη φορά γεωστρατηγικά συμφέροντα τόσο μεγάλων Δυνάμεων όσο και περιφερειακών δυνάμεων είναι δυνατόν να συγκερασθούν με ένα τρόπο που να κατοχυρώνουν την θέση μας», επειδή περιλαμβάνονται αστάθμητοι παράγοντες και ιδιαίτερα το χαρακτηριστικό εκείνο που αναφέρετε «συμφέροντα», των οποίων ο συνδυασμός με την ισχύ είναι αντιθέτως ικανά να «αναθεωρήσουν το διεθνές δίκαιο όσο και να προβούν σε πράξεις αντίθετες προς αυτό». Και αυτά επειδή τα έχουμε αντιμετωπίσει δυστυχώς, ας ευχόμαστε, γιατί ουσιαστικά νομίζω πως αλλιώς δεν μπορούμε, ότι δεν θα μας προσπεράσουν αυτήν τη φορά.
Παύλος Γ. Φωτίου
Μείζον, ουσία και αυτό που διακυβεύεται είναι το εξής: Πριν ασκήσεις τα κυριαρχικά δικαιώματά σου που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο και την διεθνή πρακτική δεν προδικάζεις αντίπαλες αντιρρήσεις ή ρωτάς (και ασφαλώς ο αντίπαλος σου για λόγους συμφέροντος εκμεταλλεύεται την αφέλειά σου και λέει όχι). Στην επίμαχη περίπτωση του ΑΟΖ όπως και στων 12 μιλίων / υφαλοκρηπίδα ένα κυρίαρχο κράτος που σέβεται τον εαυτό του ασκεί τα δικαιώματά του (και είναι έτοιμος για να συμφωνηθούν οι οριοθετήσεις σύμφωνα με τις συνθήκες και την διεθνή πρακτική) και αν κάποιο άλλο κράτος έχει κάποια απαίτηση με ετοιμότητα ειρηνικής επίλυσης των διαφορών τον καλεί να προσφύγουν από κοινού στο Διεθνές Δικαστήριο. Τώρα, αυτό που έχουμε στην Ελλάδα είναι ότι πολλοί βγαίνουν και αφού κουβαλήσουν νερό στον μύλο των «ζωτικών συμφερόντων» της Τουρκίας, συνηγορούν προγραμματικά σε διαπραγματεύσεις με ένα αρπακτικό, αναθεωρητικό και ηγεμονικό γείτονα ως προς τον οποίο ενδείκνυται αποτρεπτική στρατηγική και όχι (καταστροφικός) κατευνασμός. Τόσο απλά. Αν βέβαια είμαστε ανεξάρτητο κράτος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠ. Ήφαιστος www.ifestosedu.gr
Με αφορμή το τελευταίο σχόλιο του καθηγητού κ. Ήφαιστου, θεωρώ φρόνιμο να εξαιρεθώ αυτοκλήτως από την ιδιαίτερη επισήμανσή του «Τώρα, αυτό που έχουμε στην Ελλάδα είναι ότι πολλοί βγαίνουν και αφού κουβαλήσουν νερό στον μύλο των «ζωτικών συμφερόντων» της Τουρκίας, συνηγορούν προγραμματικά σε διαπραγματεύσεις με ένα αρπακτικό, αναθεωρητικό και ηγεμονικό γείτονα ως προς τον οποίο ενδείκνυται αποτρεπτική στρατηγική και όχι (καταστροφικός) κατευνασμός. Τόσο απλά».
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι τούτο για δύο λόγους. Έναν τυπικό και τον δεύτερο επί της ουσίας του θέματος της ΑΟΖ. Ο τυπικός λόγος είναι επειδή ο κ. Ήφαιστος, μας είχε ενημερώσει στις 4 Δεκεμβρίου 2011, 10:44μμ, ότι «Σταματώ εδώ και θα επανέλθω». Συνεπώς εάν επανήλθε με τον παραπάνω σχολιασμό του, θα πρέπει να είναι μάλλον η συνέχεια στα εκτενή και πολύ ενδιαφέροντα σχόλιά του προς τον καθηγητή κ. Ροζάκη. Και ακόμη επειδή εκτιμώ ότι, οι απόψεις που έχω καταθέσει στην παρούσα ανάρτηση, δεν δικαιολογούν να ενταχθούν στην σοβαρή διαπιστωτική αιχμή πως «κουβαλούν νερό στον μύλο των ζωτικών συμφερόντων της Τουρκίας». Εκτός εάν από την άλλη πλευρά, ο κ. Ήφαιστος, μου έχει κάνει την τιμή να έχει παρακολουθήσει όλους τους σχολιασμούς που έχω υποβάλλει σε πολλές αναρτήσεις, εδώ στον Ινφονγώμονα αλλά και στο «Αντίβαρο», και που φυσικά δεν μπορώ να αρνηθώ πως είναι σταθερές αναφορικά με την διαφορετικότητα της ΑΟΖ, σε σύγκριση με την Υφαλοκρηπίδα, και οι οποίες έχουν υποβληθεί με παρρησία και έχουν γίνει με σκοπό την διαυγή ενημέρωση με παράθεση νομικών στοιχείων και επιχειρηματολογίας, επί του σημαντικού ερωτήματος, γιατί δεν θεωρώ πως η ΑΟΖ είναι «πανάκεια» των συμφερόντων μας, και γιατί δεν μας διευκολύνει περισσότερο να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες που έχουμε με την Τουρκία, και τελικά με βάση τα σχόλια και τις απόψεις μου σε όλες εκείνες τις αναρτήσεις, με κατατάσσει πλέον σε αυτούς που κουβαλούν νερό στα συμφέροντα της Τουρκίας.
Αλλά επιμένοντας σε αυτό το σημείο θα πρέπει να παρατηρήσω ότι, εάν εντάσσομαι στην κατηγορία των «νεροκουβαλητών» (καίτοι τον απορρίπτω κατηγορηματικά, αλλά δυστυχώς δεν μπορώ εδώ να το αποδείξω), μπορεί να συμβαίνουν δύο τινά. Είτε ότι η επιχειρηματολογία «εναντίον» της ΑΟΖ δεν έχει πείσει, γι’ αυτό έχει υπογράψει και την απορία «…και διερωτάται κανείς κατά πόσο θα μας τρελάνουν κάποιοι νομικοί διεθνολόγοι. Είναι ή δεν είναι το ίδιο πράγμα, όπως λένε, η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα;», είτε - και βέβαια κάτι τέτοιο δεν θεωρώ ότι θα το επέτρεπε η ακαδημαϊκή αξιοπρέπεια και το κύρος του κ. Ήφαιστου – να χαρακτηρίζονται τόσο απόλυτα και σοβαρά οι αντίθετες για το ίδιο θέμα απόψεις, προκειμένου να απομονωθούν και να απορριφθούν a priori, ώστε να επικρατήσουν και επιβληθούν έτσι οι συνηγορούσες της, όπως έχουν κατατεθεί από τον καθηγητή κ. Καρυώτη. Επίσης, τέλος, δεν θα μπορούσα να εννοήσω πως μια τόσο σοβαρή μομφή απευθύνεται συλλήβδην και προς όλους τους άλλους, πλην του κ. Ροζάκη, επειδή συμβαίνει να συμφωνούν με συγκεκριμένες απόψεις του, αφού εκείνων την πολιτεία και τον βίο τους δεν τα γνωρίζει ο κ. Ήφαιστος, σε αντίθεση με του κ. Ροζάκη για τον οποίο παρατηρεί (ομοίως στις 4 Δεκ. 2011, 10:44) με δύο αιχμές: «…και μετά τις σπασμωδικές αντιδράσεις των γνωστών «ευαγών ιδρυμάτων», και «…ο εκλεκτός συνάδελφος Χρήστος Ροζάκης, γνωστών νομικοπολιτικών θέσεων στα θέματα του Αιγαίου και του σχεδίου Ανάν».
(Συνεχίζεται …)
Παύλος Γ. Φωτίου
(συνέχεια)
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπί της ουσίας της ΑΟΖ όμως, ας σημειώσω ότι, από τις παρατηρήσεις που κατέθεσα ανωτέρω @Ακρίτας στις 6 Δεκεμβρίου 2011 6:04 μ.μ. πολύ συνοπτικά συμπεραίνει κάποιος και τις δικές μου απόψεις και πολύ πρόχειρα στο σημείο αυτό, χωρίς παραπομπές σε συγκεκριμένες διατάξεις συμβατικού κειμένου ή και με αναγωγή στην νομολογία διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων και του Δ.Δ. Χάγης (εκτός εάν απαιτηθεί στην συνέχεια), νομίζω ότι μπορώ να δώσω και κάποια απάντηση στην ερωτηματική απορία του κου Ήφαιστου «…και διερωτάται κανείς κατά πόσο θα μας τρελάνουν κάποιοι νομικοί διεθνολόγοι. Είναι ή δεν είναι το ίδιο πράγμα, όπως λένε, η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα;», για την οποία σημειώνω πως πρεσβεύω ότι: α) η ΑΟΖ, όπως έχει προβλεφθεί από την Σύμβαση του ΟΗΕ του 1982 για το Δίκαιο Θαλάσσης, χρειάζεται οριοθέτηση και η απλή ανακήρυξή της, δεν μας νομιμοποιεί στην άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων έρευνας και εκμεταλλεύσεως, β) αντιθέτως η Υφαλοκρηπίδα δεν χρειάζεται να οριοθετηθεί προκειμένου να ασκηθούν τα κυριαρχικά δικαιώματά μας, αφού μας ανήκουν ab initio (και έχουν χαρακτηριστεί με την δυναμική των inherent rights) και ipso facto, που πρακτικά σημαίνει ότι μπορεί να ασκηθούν χωρίς καμία προηγούμενη οριοθέτηση.
Και βέβαια ποιος νομικός ή πολιτικός επιστήμων δεν θα υποστήριζε την άποψη του κ. Ήφαιστου «Πριν ασκήσεις τα κυριαρχικά δικαιώματά σου που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο και την διεθνή πρακτική δεν προδικάζεις αντίπαλες αντιρρήσεις ή ρωτάς (και ασφαλώς ο αντίπαλος σου για λόγους συμφέροντος εκμεταλλεύεται την αφέλειά σου και λέει όχι)». Αλλά μήπως είναι άλλο πράγμα η υποχρέωσή σου να ενημερώνεις για όλες τις πτυχές ενός τόσο πολύ σοβαρού ζητήματος, ώστε να είναι γνωστά τα προβλήματα που υπεισέρχονται και να μην βαυκαλιζόμαστε και επενδύουμε ελπίδες ότι μπορούμε πολύ εύκολα και σύντομα να ξεφύγουμε από την οικονομική καταστροφή που έχουμε υποστεί με πακτωλό χρημάτων από πόρους που και να υπάρχουν στον βυθό ή το υπέδαφος των θαλασσών μας, κατά τις πλέον ευοίωνες προβλέψεις και παραδείγματα άλλων Κρατών χρειάζονται υπό τις πιο ευνοϊκές συνθήκες πέντε με επτά χρόνια για να αποφέρουν κέρδη;
Τέλος στην παρατήρηση του κ. Ήφαιστου «…Στην επίμαχη περίπτωση του ΑΟΖ όπως και στων 12 μιλίων / υφαλοκρηπίδα ένα κυρίαρχο κράτος που σέβεται τον εαυτό του ασκεί τα δικαιώματά του (και είναι έτοιμος για να συμφωνηθούν οι οριοθετήσεις σύμφωνα με τις συνθήκες και την διεθνή πρακτική) και αν κάποιο άλλο κράτος έχει κάποια απαίτηση με ετοιμότητα ειρηνικής επίλυσης των διαφορών τον καλεί να προσφύγουν από κοινού στο Διεθνές Δικαστήριο», μήπως θα ήταν ωφέλιμο να βάζουμε τα πράγματα σε τάξη προτού συνολικά αναφερθούμε στα πολύ σοβαρά νομικά ζητήματα που εγείρει η ρητορική φράση «ένα κυρίαρχο κράτος που σέβεται τον εαυτό του ασκεί τα δικαιώματά του»; Δηλαδή μήπως το πρώτο ζήτημα του «κυρίαρχου κράτους» είναι εκείνο που χρειάζεται να εξετασθεί με επιστημονική αλλά και αντικειμενικά αποδεκτή προσέγγιση ώστε να απαντήσουμε στην διεθνοπολιτική απορία: «Αν βέβαια είμαστε ανεξάρτητο κράτος».
Και παραπέρα να αφήσουμε τις αιρέσεις για «νεφελώδεις νομικές δηλώσεις που παραπέμπουν σε νομικισμό ή διάθεση υπεκφυγής» επί των νομικών ζητημάτων, ή εφόσον απαιτείται οι νομικοί διεθνολόγοι να «φωτίσουν πλήρως και απερίφραστα τις καθαρές νομικές πτυχές» και να αποχωρήσουν από την επικαιρότητα και την διαχείριση των εθνικών υποθέσεων, ώστε τελικώς, όπως πολύ σοβαρά και επιστημονικά αποδέχεται και προτείνει ο κ. Ήφαιστος στην συνέχεια, «να μπορέσει η πολιτική «ηγεσία» και η επιστημονική κοινότητα των διεθνολόγων των πολιτικών όψεων του διεθνούς συστήματος να διαδραματίσουν τον ρόλο τους»;
Παύλος Γ. Φωτίου
Αναχωρώ στο εξωτερικό και δεν έχω χρόνο, τουλάχιστον αυτή την στιγμή, να σχολιάσω εκτενώς. Δεν ξέρω καν αν πρέπει να επανέλθω. Μερικά μόνο λόγια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠρώτον, δεν γνωρίζω τις θέσεις του κ Φωτίου για τα «ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας» και γι’ αυτό δεν θα μπορούσε να τον αφορά. Στο τελευταίο σχόλιό μου δεν είχα αυτόν στο μυαλό μου.
Δεύτερον, οι δημόσιες τοποθετήσεις όλων δημιουργούν μια κατά περίπτωση τυπολογία. Όταν λοιπόν σε ένα σύντομο σχόλιο κανείς λέει «όσοι έτσι ή αλλιώς υποστηρίζουν» αφορά τις κλίμακες της κατά περίπτωση τυπολογίας. Συζητήσεις δύο δεκαετιών δημιουργούν ένα μεγάλο «δημόσιο επιστημονικό και πολιτικό μητρώο» για όλους μας. Όταν λοιπόν λέγεται «όσοι είπαν έτσι ή αλλιώς» ο καθείς μπορεί να τοποθετήσει τον εαυτό του εκεί που πραγματικά ανήκει σύμφωνα με τα λεγόμενά του στο παρελθόν (συνάμα και να τα στηρίξει). Και κανείς μας ασφαλώς δεν μπορεί να ξεχάσει τον απαράδεκτο όρο στο γνωστό ανακοινωθέν της Ισπανικής πρωτεύουσας ή όσους ρητά στήριξαν κατευναστικές στάσεις.
Τρίτον, τον κ Χρήστο Ροζάκη, όπως και πολλούς άλλους συναδέλφους μου νομικούς διεθνολόγους, όλοι γνωρίζουν πόσο τον τιμώ και πόσο τον θεωρώ εξαιρετικό και διακεκριμένο επιστήμονα. Συχνά εξάλλου παραπέμπεται στα βιβλία μου. Αυτό δεν αναιρεί το δικαίωμα πολιτισμένης (επιστημονικής) κριτικής και αυτό ακριβώς κάνω. Καμιά «αιχμή»!! Απερίφραστα κριτική έκανα!! Και ας μου επιτραπεί το δικαίωμα να ασκώ δημόσια κριτική όποτε και όπως θέλω, ιδιαίτερα επί ζητημάτων για τα οποία μόχθησα να υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση (βλ. http://www.ifestosedu.gr/32RuleofLaw.htm και ο καθείς είναι ελεύθερος να αντικρούσει). Πόσες αντίθετες απόψεις διατυπώθηκαν και πως θεμελιώθηκαν, τι πολιτική και τι νομική τυπολογία δημιούργησε το σχέδιο Αναν; Το scripta manent είναι αμείλικτο.
Τέταρτον, γράφει ο κ Φωτίου: «η Υφαλοκρηπίδα δεν χρειάζεται να οριοθετηθεί προκειμένου να ασκηθούν τα κυριαρχικά δικαιώματά μας, αφού μας ανήκουν ab initio (και έχουν χαρακτηριστεί με την δυναμική των inherent rights) και ipso facto, που πρακτικά σημαίνει ότι μπορεί να ασκηθούν χωρίς καμία προηγούμενη οριοθέτηση». Τότε γιατί, αφού μάλιστα η διεθνής πρακτική το νομιμοποιεί απόλυτα, δεν δραστηριοποιηθήκαμε; Εδώ και καιρό όλοι διερωτόμασταν. Τώρα, ξέρουμε καλύτερα: Είναι επειδή κάποιοι (ας μου επιτραπεί να γενικεύσω) δεν ήθελαν «να έχουμε προβλήματα» με την Τουρκία.
Πέμπτον, διαβάζω: «δεν θεωρώ πως η ΑΟΖ είναι «πανάκεια» των συμφερόντων μας, και γιατί δεν μας διευκολύνει περισσότερο να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες που έχουμε με την Τουρκία». Ουδέν σχόλιο και ο καθείς κρίνει. Απλά ας μου επιτραπεί να διαφωνήσω. Διαφορετικά αντιλαμβάνομαι τις έννοιες «κυρίαρχο κράτος» και «εθνικό συμφέρον».
Π.Ήφαιστος www.ifestosedu.gr