22/1/09

Θα μας λύσει τα προβλήματα ο Ομπάμα;


Του Θεοδωρου Κουλουμπη*
Την Τρίτη, 20 Ιανουαρίου 2009, ο Μπαράκ Ομπάμα αναλαμβάνει τα ηνία της διακυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών. Σημαντικό ερώτημα για τη χώρα μας είναι αν η πολιτική του νέου προέδρου θα συντείνει στη βελτίωση του ψυχρού κλίματος των ελληνοαμερικανικών σχέσεων της τελευταίας οκταετίας. Μπορούμε να προτείνουμε το εξής σκεπτικιστικό αξίωμα: «προεκλογικά οι υποψήφιοι υπόσχονται πολλά, τα οποία δεν πραγματοποιούν μετεκλογικά». Υποχρεωτικά, οι πολιτικές του νέου προέδρου θα πρέπει να κριθούν στην πράξη και στον αντίκτυπό της. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι όλοι όσοι τρέφουν ελπίδες για...μια φιλελληνική στροφή στην αμερικανική πολιτική θα απογοητευτούν.
Αξίζει να ανατρέξουμε στο παρελθόν σε μια προσπάθεια αξιολόγησης της αμερικανικής συμπεριφοράς προς την Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με πρόεδρο τον Φραγκλίνο Ρούζβελτ, οι ΗΠΑ αντιμετώπισαν την Ελλάδα ως μια φιλική χώρα που ανήκε στη βρετανική σφαίρα επιρροής. Οι μυστικές τους υπηρεσίες συνεργάστηκαν με την ελληνική αντιναζιστική αντίσταση και η Ουάσιγκτον αντιμετώπισε με ιδιαίτερη αυστηρότητα την επέμβαση της Βρετανίας στα Δεκεμβριανά και στο θέμα της βρετανικής επιμονής για την παλινόρθωση της μοναρχίας.
Ο Χάρι Τρούμαν ανέβηκε στην προεδρία, μετά τον θάνατο του Ρούζβελτ, τον Απρίλιο του 1945. Ο κόσμος τότε άλλαζε κυριολεκτικά. Οι δυνάμεις του Αξονα βρίσκονταν υπό κατάρρευση, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών γεννιόταν, και τα πρώτα σπέρματα του Ψυχρού Πολέμου εμφανίζονταν, καθώς κατάκοπες οι χώρες της κεντρικής Ευρώπης παρέδιδαν τη σκυτάλη της παγκόσμιας ισχύος στις ΗΠΑ και τη Σοβιετική Ενωση.

Η αμερικανική πολιτική προς την Ελλάδα άλλαξε ριζικά όταν η ατλαντική υπερδύναμη ανέλαβε την ευθύνη των εξελίξεων στη Μεσόγειο με την αναγγελία του Δόγματος Τρούμαν το 1947. Η παρέμβαση των ΗΠΑ στον ελληνικό εμφύλιο υπήρξε καθοριστική και η Ελλάδα μαζί με την Τουρκία εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ το 1952. Οι ηττημένοι του Εμφυλίου όμως είχαν κάθε λόγο να συντηρούν έκτοτε μια μεγάλη δόση αντιαμερικανισμού.
Στη δεκαετία του 1950, με πρόεδρο στις ΗΠΑ τον Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, η άκαιρη ανακίνηση του Κυπριακού από την κυβέρνηση του Αλέξανδρου Παπάγου προκάλεσε τη διχογνωμία Αθήνας και Ουάσιγκτον. Για τους Αμερικανούς η ανάσχεση του σοβιετικού μπλοκ ήταν στόχος ύψιστης σημασίας και οι ελληνικές/ελληνοκυπριακές αντιαποικιακές ενέργειες τάραζαν τα νερά της Ατλαντικής Συμμαχίας, τοποθετώντας στρατηγικούς εταίρους (Βρετανία, Ελλάδα και Τουρκία) σε πορεία σύγκρουσης. Στην Ελλάδα, όμως, η αμερικανική στάση κρινόταν άδικη διότι τοποθετούσε τα στρατηγικά συμφέροντα της Δύσης πάνω από τις αρχές του δικαίου και της ηθικής. Επίσης, στη δεκαετία του 1950, αμερικανικές διπλωματικές παρεμβάσεις, που συνέδεσαν την παροχή οικονομικής βοήθειας με τον πλειοψηφικό εκλογικό νόμο, έδειξαν μια ιδιαίτερη εύνοια υπέρ της συντηρητικής (αντικομμουνιστικής) παράταξης.
Η δεκαετία του 1960, με τον Τζον Φ. Κένεντι στο πηδάλιο, έδειξε ότι κάτι σημαντικό μπορούσε να αλλάξει στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Ο οραματιστής Αμερικανός πρόεδρος, θορυβημένος από την επιτυχία της ΕΔΑ (25% στις εκλογές του 1958), προώθησε τη δημιουργία ενός κεντρώου (μη κομμουνιστικού) κόμματος, της Ενωσης Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου. Ταυτοχρόνως, ενθάρρυνε τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο της Κύπρου, Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, να παίξει έναν ηγετικό και συγχρόνως κατευναστικό ρόλο στο Κίνημα των Αδεσμεύτων. Δυστυχώς, το νήμα της ζωής του χαρισματικού Αμερικανού προέδρου κόπηκε στο Ντάλας του Τέξας από τις δολοφονικές σφαίρες του Λι Χάρβεϊ Οσβαλντ.
Η δεκαετία που ακολούθησε τον θάνατο του Κένεντι ήταν πραγματικά τραυματική για τις σχέσεις της υπερδύναμης με την μικρή και σχεδόν απόλυτα εξαρτημένη χώρα μας. Οι Λίντον Τζόνσον (πρόεδρος 1963-68) και Ρίτσαρντ Νίξον (1969 μέχρι την αποπομπή του το 1974) είχαν λιγότερο σύνθετη σκέψη από τον δολοφονημένο προκάτοχό τους. Πίστευαν στις σίγουρες και δυναμικές λύσεις. Ετσι εξηγείται η ραγδαία κλιμάκωση στο Βιετνάμ και ο εναγκαλισμός στρατιωτικών καθεστώτων σε διάσπαρτα και στρατηγικά σημεία του πλανήτη. Οι επιλογές του Τζόνσον και του Νίξον να στηρίξουν τη δικτατορία στην Ελλάδα, στο όνομα του προληπτικού αντικομμουνισμού, έχουν αφήσει βαριά κληρονομιά στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Το όνομα του Χένρι Κίσινγκερ έχει συνδεθεί ανεξίτηλα με την τραγωδία της Κύπρου το 1974 (με την αλλόκοτη στάση του στο πραξικόπημα του Ιωαννίδη και την τουρκική εισβολή).
Τα χρόνια μετά το 1974 άνοιξαν τον δρόμο για τη γνήσια αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, με τιμονιέρη της «μετάβασης» τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Οι δύο μεγάλοι διχασμοί έκλεισαν (με τη νομιμοποίηση των κομμουνιστικών κομμάτων και το πολιτειακό δημοψήφισμα) και η διαδικασία προχώρησε για την ιστορική ένταξη της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Τον Νοέμβριο του 1976 οι καμπάνες χτυπούσαν χαρμόσυνα στην Κύπρο μετά την εκλογή του Τζίμι Κάρτερ στο προεδρικό αξίωμα των ΗΠΑ. Οι προεκλογικές του υποσχέσεις στην ελληνική Ομογένεια (που είχε δραστηριοποιηθεί μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο) ήταν πραγματικά γενναιόδωρες. Μετεκλογικά, όμως, απογοήτευσε (αλλά και προσγείωσε) πολλούς ως προς τα όρια επιρροής που το ελληνοαμερικανικό λόμπι διέθετε.
Η ανάληψη της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ τον Οκτώβριο του 1981 βρήκε τον Ρόναλντ Ρέιγκαν στη γέφυρα του αμερικανικού σκάφους. Η ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ και η παρουσία του Καραμανλή στην ελληνική προεδρία (με προεδρικές υπερεξουσίες τότε) διασκέδασαν τις ανησυχίες της Ουάσιγκτον απέναντι στα ριζοσπαστικά συνθήματα του Ανδρέα Παπανδρέου. Ισως, το σημαντικότερο γεγονός της δεκαετίας του 1980 για την Ελλάδα υπήρξε η σταδιακή μεταμόρφωση του ΠΑΣΟΚ από τριτοκοσμικό κίνημα διαμαρτυρίας σε κόμμα εξουσίας σοσιαλδημοκρατικού τύπου. Παρά τις τριβές που προκαλούσε η υπερεκτίμηση από τους Αμερικανούς (και ανάλογη προβολή) της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη», η Ελλάδα είχε παραδόξως ικανοποιήσει τις προσδοκίες του μακαρίτη Κένεντι για τη δημιουργία και διαιώνιση δύο ισχυρών, μη κομμουνιστικών, κομμάτων που θα εναλλάσσονταν στην εξουσία.
Η αξία της τετραετίας Μπους (πατρός) στα χρόνια 1989-93 εδράζεται κυρίως στον συνετό και ψύχραιμο τρόπο με τον οποίο ο παλαιορεαλιστής πολιτικός χειρίστηκε τη διάλυση του σοβιετικού μπλοκ και την επανένωση της Γερμανίας. Ταυτοχρόνως, με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη στην πρωθυπουργία, η Ελλάδα διευκόλυνε επαρκώς τις αμερικανικές επιχειρήσεις στον πόλεμο του Κόλπου. Οι καλές προσωπικές σχέσεις των δύο ηγετών συνέβαλαν στην περαιτέρω βελτίωση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων.
Στη θητεία του Μπιλ Κλίντον 1993-2000 αξίζει να απομονώσουμε τον κρίσιμο ρόλο που έπαιξε η Ουάσιγκτον στην αποτροπή ενός ελληνοτουρκικού πολέμου κατά τη διάρκεια της κρίσης των Ιμίων, τον Ιανουάριο του 1996. Από την πλευρά της, η κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη διευκόλυνε τις αμερικανικές επεμβάσεις στη Βοσνία (1995-6) και αργότερα στη Σερβία (1999), παρά το γεγονός ότι η ελληνική κοινή γνώμη τις καταδίκαζε συντριπτικά. Η χειρονομία του προέδρου Κλίντον να ζητήσει δημόσια συγγνώμη από τον ελληνικό λαό για τη συμπεριφορά των αμερικανικών κυβερνήσεων (κατά τα χρόνια της δικτατορίας) συνέβαλε στην επούλωση μιας βαθιάς πληγής στο υποσυνείδητο των Ελλήνων.
Η λήξη της οκταετίας του Τζορτζ Μπους (υιού), βρίσκει τη χώρα μας στο ίδιο μήκος κύματος με τους άλλους εταίρους μας της Ευρωζώνης πάνω σε θέματα όπως ο πόλεμος στο Ιράκ και η προστασία του περιβάλλοντος. Ενοχληθήκαμε από τη μονομερή αναγνώριση της ΠΓΔΜ, με το λεγόμενο συνταγματικό της όνομα, λίγες μέρες μετά την επανεκλογή του Μπους τον Νοέμβριο του 2004. Και αυτό θα έπρεπε να είχε προβληματίσει τους ομογενείς μας που πλουσιοπάροχα τον χρηματοδότησαν. Πήραμε τη «ρεβάνς» πρόσφατα στο Βουκουρέστι όταν αντισταθήκαμε στον διακαή και διακηρυγμένο πόθο του πλανητάρχη να εντάξει την ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ με το «προσωρινό» της όνομα.
Δύο συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν από την παραπάνω σύντομη εξιστόρηση: πρώτον, η Ελλάδα έχει ενηλικιωθεί και δεν χρειάζεται να ακολουθεί αυτόματα τις επιθυμίες και υποδείξεις «προστάτιδων δυνάμεων». Δεύτερον, ελπίζουμε ότι ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θα διορθώσει, σε παγκόσμιο επίπεδο, τα κακώς κείμενα του προκατόχου του. Αλλά δεν μπορεί από μόνος του να λύσει τα προβλήματα της Ελλάδας με τους γείτονές της. Απλά μπορούμε –ως λαοί της περιοχής των ευρύτερων Βαλκανίων– να τα λύσουμε μόνοι μας.

* Ο καθηγητής Θεόδωρος Κουλουμπής είναι αντιπρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Καθημερινή

6 σχόλια:

  1. Νόμισα ότι θα διαβάσω μία εμπεριστατωμένη ανάλυση του αντιπροέδρου του ΕΛΙΑΜΕΠ. Αντ' αυτού, διάβασα μία σχοινοτενή παράθεση γεγονότων, διανθισμένη με χαμηλού ύφους σχόλια τα οποία σκιαγραφούν την αντίληψη του αρθρογράφου γιά τις σχέσεις μας με τιε ΗΠΑ.
    Π.χ.
    1. Η συγγνώμη του Προέδρου Κλίντον γιά την δικτατορία, "..συνέβαλε στην επούλωση μιας βαθιάς πληγής στο υποσυνείδητο των Ελλήνων.". Αν ο κ. Κουλουμπής, βρή έναν Έλληνα (εκτός από τον ίδιο) που η συγγνώμη του Κλίντον να τον άγγιξε έστω και λίγο, να μου τον δείξη.
    2. Η αναγνώριση απο τον Μπούς (υιό) της FYROM με το όνομα Μακεδονία "...θα έπρεπε να είχε προβληματίσει τους ομογενείς μας που πλουσιοπάροχα τον χρηματοδότησαν.". Υποθέτω ότι εμάς και το Ελληνικό ΥΠΕΞ δεν χρειαζόταν να μας προβληματίση καθόλου.
    Το άρθρο, παράγει την αίσθηση ότι κάποιοι άλλοι παράγουν τα γεγονότα και μείς απλώς δεν έχουμε καμμία δυνατότητα αντίδρασης και δεν χρειάζεται παρά μόνο να τα παρακολουθούμε.
    Στο τέλος, κύριε Κουλουμπή, συμπεραίνετε ότι "..η Ελλάδα έχει ενηλικιωθεί και δεν χρειάζεται να ακολουθεί αυτόματα τις επιθυμίες και υποδείξεις «προστάτιδων δυνάμεων».".
    Υποδείξτε μου παρακαλώ ένα μόνο σημείο του άρθρου σας το οποίο να υποστηρίζει αυτό το συμπέρασμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Το θλιβερο στο παραπανω κειμενο ειναι οτι προερχεται απο ενα υποτιθεμενο think tank, το οποιο σε αλλη χωρα θα καλουνταν να παραγει προτασεις πολιτικης και αντιμετωπισης των απειλων. Τετοια ωραιοποιηση των καταστασεων ουτε η κα Ρεπουση δεν επετυχε. Για παραδειγμα το σημειο στο οποιο αναφερει οτι

    "Στη θητεία του Μπιλ Κλίντον 1993-2000 αξίζει να απομονώσουμε τον κρίσιμο ρόλο που έπαιξε η Ουάσιγκτον στην αποτροπή ενός ελληνοτουρκικού πολέμου κατά τη διάρκεια της κρίσης των Ιμίων, τον Ιανουάριο του 1996"

    Μαλλον και ο συντακτης αισθανεται την αναγκη να ευχαριστησει τις ΗΠΑ για το ρολο της. Δυστυχως το κειμενο παραποιει πληρως την ιστορια, αναφερεται σε αλλοκοτο ρολο του κ. Κισσινγκερ στην εισβολη, τη στιγμη που ειναι σε ολους γνωστα τα κινητρα του, ενω η αναφορα σε τιμονιερηδες προκαλει τουλαχιστον μειδιαμα, οταν ξερουμε οτι οι τιμονιερηδες ανελαβαν το τιμονι με ανταλλαγμα την Κυπρο (βλ. αναφερομενα Σ. Μαρκεζινη στο εργο "Η νεωτερη πολιτικη ιστορια της Ελλαδος"}. Για να μην αναφερθουμε και στη 17Ν (17th N το πραγματικο).
    Επιεικως απαραδεκτο κειμενο που μαλλον ειναι δηλωση υποταγης σε αυτους που κινουσαν και κινουν δυστυχως ακομα τα νηματα στην αιχμαλωτη χωρα. Κατα τα αλλα η Ελλαδα ωριμασε. Κριμα. Η θλιψη μου βαθυτατη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ο κ. Κουλυομπής αναφέρεται στα Ίμια και στον καταλυτικό ρόλο των Αμερικανών στην αποτροπή μιας Ε-Τ σύγκρουσης, χωρίς να αναφέρεται στον καθοριστικό ρόλο που έπαιξαν οι ΗΠΑ στην εμφάνιση και την εξέλιξη της κρίσης. Δηλάδη, ξεχνά να μας πει ότι οι ίδιοι άναψαν τη φωτιά, οι ίδιοι την έσβησαν και τους ζητήσαμε και ευχαριστώ.
    Στο τέλος του χαμηλών τόνων και ταυτόχρονα αντιφατικού άρθρου του, ο κ. Κουλουμπής καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα έχει ενηλικιωθεί και...
    Για να γίνει όμως αυτό, για να μπορεί η Ελλάδα να λύνει μόνη της τα προβλήματα με τους γείτονές της, η Ελλάδα, μεταξύ άλλων, έχει ανάγκη και από ενηλικιωμένα ΕΛΙΑΜΕΠ και επίσης ενηλικιωμένους υπηρέτες τους, που θα φροντίζουν περισσότερο για τα συμφέροντα του τόπου, παρά για τις δημόσιες σχέσεις που θα κάνουν με την Ουάσιγκτον.
    Για να μην τρελλαθούμε στο τέλος, βλέποντας τα σύμβολα της δουλοπρέπειας να μιλούν για μια υπερήφανη Ελλάδα, που θα λύνει μόνη της τα προβλήματά της, χωρίς να υπολογίζει τους μεγάλους πάτρονες της Οικουμένης.

    Σάββας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Κύριε Χρουσαίε λέτε
    ....Το άρθρο, παράγει την αίσθηση ότι κάποιοι άλλοι παράγουν τα γεγονότα και μείς απλώς δεν έχουμε καμμία δυνατότητα αντίδρασης και δεν χρειάζεται παρά μόνο να τα παρακολουθούμε....
    Πότε στην Ιστορία της Ελλάδας ο ίδιος ο λαός παρήγαγε γεγόνοτα ή αν θέλετε πέραν του να παρακολουθεί τις εξελίξεις έκανε κάτι παραπάνω?Μέχρι τώρα το μόνο που έχω δει είναι παράπονα και γκρίνιες για όλα , και δικαιώς και σωστά γίνονται αλλά το αποτέλεσμα είναι μηδέν στο πηλίκο.Δεν θυμάμαι ποτέ να είμασταν κάτι λιγότερο από υποτελείς ή ακόλουθεί τουλάχιστον από την μεταπολίτευση και μετά..

    Για το Θέμα της FYROM να προβληματίσει τους ομογενείς μας συμφωνώ και σε αυτό απόλυτα αλλά εδώ δεν προβλημάτισε τόσαχρόνια εμάς σαν λαό εδώ όσοι έρχονταν στην Ελλάδα με διαβατήριο που έγραφε τον όρο Μακεδονία τους αφήναμε και πέρναγαν ο κ. Μητσοτάκης σε κάποια συνεύντεξη είπε ότι σε λίγα χρόνια το όνομα ΜΑκεδονία και το θέμα που δημιουργήθηκε θα έχει ξεχαστεί. Οταν εμείς που ζούμε σε αυτό το κράτος κάνουμε τα αδύνατα δυνατά να παραδώσουμε ότι μας δυσκολεύει με την αδιαφορία μας (δεν εννοώ όλοι αλλά την πλειοψηφία) και μετά όταν δούμε το γκρεμό ψάχνουμε να βρούμε αερόστατο για να μη σκοτωθούμε, οι ομογενείς θα κάνουν κάτι παραπάνω.
    Οσο για αυτό που λέει στο τέλος του άρθρου περι ενηλικιώσεως της Ελλάδος απλά θα σας πω ότι έχει δίκιο .Οπως οι Ελληνες γονείς επιτρέπουν στα αγόρια τους και στα κορίτσια τους να ενηλικιωθούν φτάνοντας στα 30 και δίνοντας τους την πορτοκαλάδα στο χέρι και υποβαστάζουν τα βλαστάρια τους, όταν δε πάνε στο στρατό με τα ταπεράκια στέκονται έξω λες και τα παιδιά είναι στο νταχάου και τα βασανίζουν έτσι και το Ελληνικό κράτος είναι...Βλέπετε η νοοτροπία του Ελληνα αντικατοπτρίζετε σε όλες τις βαθμίδες διακυβέρνησης είτε εντός του κόλπου της οικογένειας είτε στην ευρύτερη οικόγενεια του κράτους.

    Η Ελλάδα ποτέ δεν θα ενηλικιωθεί όσο δεν την κυβερνάνε ενήλικα άτομα δεν ψηφίζει ο λαός με σκεπτικό το καλό του τόπου και όχι του ατόμου και δεν παψει να έχει την νοοτροπία του δουλοπρεπεί που την διέπει από την εποχή της Τουρκοκρατίας σε πλειψηφία.Το πόσο ανήλικη είναι, γίνεται εντονότερο όταν υπάρχουν σκεπτόμενα άτομα τα οποία ακόμα μιλάνε , ευτυχώς βέβαια, και προσπαθούν να ξυπνήσουν το Ελληνικό φιλότιμο, φιλοπατρία, και άλλα ξεχασμένα ιδεώδη που κάποτε υπήρξαν κατα πλειοψηφιά..Μπορεί να κάνω και λάθος αλλά κάποιος να μου δείξει το σωστό ..
    Χριστίνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. @Ανώνυμο 9:41
    Έχω ήδη πή ότι οι πολιτικοί τους οποίους εκλέγουμε, είναι πολύ φιλάνθρωποι, γιατί δεν μας κάνουν όσα η ανοχή μας τους επιτρέπει να μάς κάνουν
    Δεν διαφωνώ πουθενά κατά τα λοπά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Τα περισσότερα τα είπανε οι προλαλήσαντες..εγώ ακόμα χαμογελάω πικρά από το "η άκαιρη ανακίνηση του Κυπριακού από την κυβέρνηση του Αλέξανδρου Παπάγου"...βέβαια το 1950 δεν ήταν καλή στιγμή να μιλήσουμε για μια αποικία, έπρεπε να περιμέναμε μέχρι το 2050 για να μην ενοχληθούν οι πιστοί και αφιλοκερδείς σύμμαχοι μας.
    αυτό τον κύριο το πλήρωνω με τους φόρους μου να με λέει μ...? ή έχουν έξωθεν χρηματοδότηση?

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Υφίσταται μετριασμός των σχολίων.

- Παρακαλούμε στα σχόλια σας να χρησιμοποιείτε ένα όνομα ή ψευδώνυμο ( Σχόλια από Unknown θα διαγράφονται ).
- Παρακαλούμε να μη χρησιμοποιείτε κεφαλαία γράμματα στη σύνταξη των σχολίων σας.