Ελλάδα: Προβάδισμα σε πολιτισμό και τουρισμό για έξοδο από την κρίση

του Γιώργου Κωνσταντινίδη*
Η τρέχουσα περίοδος που διανύει η Ελλάδα είναι μία από τις κρισιμότερες στην ιστορία της. Τα λάθη πολιτικής και οι πρακτικές του παρελθόντος οδήγησαν την Ελλάδα στη σημερινή κατάσταση, που για ορισμένους ειδήμονες πολιτικούς, ακαδημαϊκούς, οικονομολόγους, επιχειρηματίες και κοινωνιολόγους κρίνεται ως μη αναστρέψιμη. Ωστόσο, οι αντιστάσεις του Ελληνισμού υπήρξαν διαχρονικά ισχυρές και αναλλοίωτες ιδιαίτερα σε αντίξοες συγκυρίες. Βρισκόμαστε ενώπιον μιας πολυπολικής, παγκοσμιοποιημένης πραγματικότητας, η οποία δεν επιτρέπει εύκολες και απλουστευμένες ερμηνείες και συμπεράσματα για τα διεθνή τεκταινόμενα.

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει πολλαπλές προκλήσεις πολιτικής και διλήμματα που οφείλει να εξετάσει ενδελεχώς προτού ληφθούν αποφάσεις για πολύ σημαντικά πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα που ταλανίζουν την ελληνική κοινωνία. Διαχρονικά ένας από τους βασικότερους πυλώνες που στηρίζουν οικονομικά και κοινωνικά το ελληνικό εποικοδόμημα είναι ο πολιτισμός της Ελλάδας και ο προσοδοφόρος κλάδος του τουρισμού.
Η πλούσια ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων, οι παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα, οι αξίες και οι αρχές του Ελληνισμού υπήρξαν τα θεμέλια του πολυδιάστατου πολιτισμού μας. Η άποψή μου είναι πως η χώρα μας πρέπει να στηριχθεί πρωτίστως στον πολιτισμό, ο οποίος αποτελεί «τη βαριά βιομηχανία μας», όπως έχει χαρακτηριστικά υποστηρίξει η Μελίνα Μερκούρη. Λόγω αυτού του στοιχείου που διαφοροποιεί την Ελλάδα από τις υπόλοιπες χώρες απαιτείται συνεχής προσπάθεια με στρατηγικό σχεδιασμό και όραμα, για την επιστροφή των μοναδικών μνημείων του πολιτισμού μας, που αυθαίρετα εκτίθενται σε μουσεία διαφόρων κρατών, στον τόπο καταγωγής τους, στη μητέρα πατρίδα, Ελλάδα.
Το εγχείρημα είναι σαφώς δύσκολο, όχι όμως ακατόρθωτο. Αρκεί να στρατευτούν όλες οι υγιείς δυνάμεις του τόπου σε μια κοινή συνισταμένη γραμμή, με ώριμη και ξεκάθαρη πολιτική σκέψη, έχοντας ως κεντρομόλο δύναμη το μελλοντικό όραμα του επαναπατρισμού όσο το δυνατόν περισσότερων αρχαίων μνημείων – μαρμάρων, που αφαιρέθηκαν παράνομα ή εκλάπησαν πριν από δεκαετίες από αρχαιοκάπηλους ή «λάτρεις» του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.
Πρόσφατα δημοσιεύθηκε η είδηση ότι θα επιστραφεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αντάλειας της γειτονικής Τουρκίας το κεφάλι και το στήθος ενός αγάλματος που είναι γνωστό ως «ο Αναπαυόμενος Ηρακλής», το οποίο είναι ρωμαϊκό αντίγραφο του έργου του Λυσίππου που το φιλοτέχνησε το 320 π.Χ. Οι προσπάθειες και οι διαπραγματεύσεις απέφεραν θετικό αποτέλεσμα. Δυνατότητες υπάρχουν για να πραγματοποιήσει και η Ελλάδα παρόμοιες επιτυχίες, που θα προσφέρουν οφέλη στον τουρισμό της και όχι μόνο. Τα αρμόδια Υπουργεία και οι εμπλεκόμενοι φορείς πρέπει να συντονιστούν κατάλληλα και να διεκδικήσουν όσα ανήκουν στην πολιτιστική κληρονομιά της χώρας μας. Το οφείλουμε στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον μας.
Παράλληλα απαιτείται να οργανωθούν πολύ πιο αποτελεσματικά και αποδοτικά οι τουριστικές σπουδές στην Ελλάδα και να ιδρυθεί τουλάχιστον ένα τμήμα επιπέδου Α.Ε.Ι. αμιγώς τουριστικών σπουδών, υψηλών προδιαγραφών, με βάση τα διεθνή πρότυπα, στελεχωμένο από έμπειρο ακαδημαϊκό προσωπικό και με πρακτικό προσανατολισμό. Επιπλέον, πρέπει να ιδρυθεί τουλάχιστον ένα τμήμα Α.Ε.Ι. Οργάνωσης και Διοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων με τα ίδια χαρακτηριστικά. Αυτά κρίνονται απολύτως απαραίτητα στη σημερινή Ελλάδα, διότι η εκπαίδευση ικανών στελεχών που θα διοικήσουν τουριστικές επιχειρήσεις παντός τύπου συνιστά μεγάλη ανάγκη σε εποχές «ισχνών αγελάδων» και οικονομικής κρίσης, που τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα χρειάζεται να τα αναδείξουμε και να τα ισχυροποιήσουμε στο μέγιστο βαθμό και το ταχύτερο δυνατό. Στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης της Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι εφικτή η κατάργηση ή η συγχώνευση άλλων, λιγότερο σημαντικών για την οικονομία της Ελλάδας Πανεπιστημιακών τμημάτων και η δημιουργία νέων που θα εξυπηρετούν άμεσες ανάγκες. Λόγω του αυξημένου κόστους που θα έχει η ίδρυση καινούριων τμημάτων προτείνω, ως εναλλακτική λύση, την ενίσχυση από οικονομικής, οργανωτικής και λειτουργικής πλευράς των τμημάτων Τ.Ε.Ι. Τουριστικών Επιχειρήσεων. Οι υποδομές στα τμήματα αυτά υφίστανται και απομένει να υποστηριχθούν περισσότερο από την πολιτεία.
Η Ελλάδα επίσης απαιτείται να προβάλει τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα και το τουριστικό της προϊόν θα αναβαθμιστεί πρωτίστως από την παρεχόμενη εκπαίδευση των μελλοντικών στελεχών των ελληνικών τουριστικών επιχειρήσεων, ώστε να αυξηθεί η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ταυτόχρονα, οι τιμές στις ποικίλες τουριστικές επιχειρήσεις πρέπει να εναρμονιστούν με τις αντιξοότητες που αντιμετωπίζουν τόσο οι Έλληνες όσο και οι αλλοδαποί επισκέπτες, εξαιτίας της διεθνούς πλέον οικονομικής κρίσης, και να γίνουν ορθολογικές, ώστε να καταστούμε ακόμη πιο ελκυστικός τουριστικός προορισμός. Σε πρόσφατη έρευνα η Ακρόπολη και η Σαντορίνη αναδείχθηκαν παγκοσμίως ανάμεσα στους πιο δημοφιλείς προορισμούς.
Είναι λοιπόν λυπηρό και ανορθόδοξο, με πράξεις, λάθη, προχειρότητες, παραλείψεις και συμπεριφορές μας, να δυσαρεστούμε τους τουρίστες που αποφασίζουν να επισκεφτούν την προικισμένη με φυσικές ομορφιές χώρα μας και ορισμένες φορές να τους απωθούμε κιόλας και τελικά να επιλέγουν άλλους ανταγωνιστικούς προορισμούς για τις καλοκαιρινές ή χειμερινές τους διακοπές. Και ο νοών νοείτω…
*Γιώργος Κωνσταντινίδης, οικονομολόγος, Ph.D., συγγραφέας του βιβλίου "Συσσώρευση Κεφαλαίου και Παγκοσμιοποίηση στην Τουρκία Διαχρονικά", εκδόσεις Παπαζήση.